دانشنامه تاریخی
کامبوج، کشوری با تاریخ غنی و باستانی، پس از خود مدارک تاریخی منحصر به فردی به جای گذاشته است. این مواد کلیدی برای درک توسعه فرهنگی، مذهبی و سیاسی منطقه هستند. در این مقاله به بررسی معروف‌ترین مدارک تاریخی کامبوج، اهمیت و تأثیر آن‌ها بر مدرن می‌پردازیم.
یکی از مهم‌ترین منابع اطلاعات درباره کامبوج باستان، نوشته‌های سنگی انغکور هستند. این متون که بر روی دیوارهای معابد، ستون‌ها و استلاها حک شده‌اند، اطلاعاتی درباره حکومت‌داران، آیین‌های مذهبی و ساختار اجتماعی امپراتوری خمر ارائه می‌دهند. از میان معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به نوشته‌های دیوارهای انغکور وات و انغکور توم اشاره کرد که فتح‌ها و اصلاحات مذهبی پادشاهان را توصیف می‌کنند.
مانوسکریپت‌های سنتی خمر که بر روی برگ نخل نوشته شده‌اند، مدارک مهمی هستند که دانش‌هایی درباره پزشکی، نجوم، ادبیات و آموزه‌های مذهبی را حفظ کرده‌اند. این کتاب‌ها که به عنوان «کرنگ» یا «مقالات برگ نخل» شناخته می‌شوند، غالباً توسط راهبان بودایی استفاده می‌شدند و وسیله‌ای برای انتقال دانش بین نسل‌ها بودند.
سالنامه‌های سلطنتی کامبوج مجموعه‌ای از متون هستند که در دربار برای ثبت وقایع تاریخی، دوره‌های حکومت پادشاهان و ارتباطات دیپلماتیک با کشورهای همسایه نوشته شده‌اند. این مدارک نه تنها ارزش تاریخی بلکه ارزش فرهنگی نیز دارند، زیرا دیدگاه و سنت‌های جامعه باستانی خمر را منعکس می‌کنند.
قوانین و فرمان‌های باستانی که توسط حکومت‌داران خمر صادر شده‌اند، به محققان کمک می‌کنند تا نظام حقوقی و اصول حکمرانی دولت را درک کنند. یکی از این مدارک مجموعه قانونی است که به عنوان «چاوفونگ» شناخته می‌شود، که حقوق و وظایف طبقات مختلف جامعه و همچنین قوانین تجارت و روابط خانوادگی را توصیف می‌کند.
در زمان حکومت استعماری فرانسه (۱۸۶۳–۱۹۵۳)، مدارک زیادی ایجاد شد که شامل گزارش‌های اداری، نقشه‌ها و توصیف‌های میراث فرهنگی بودند. این مواد اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت سیاسی و اقتصادی کامبوج در آن زمان و همچنین تأثیر فرهنگ اروپایی بر جامعه سنتی ارائه می‌دهند.
یکی از تراژیک‌ترین دوره‌ها در تاریخ کامبوج حکومت خمرهای سرخ (۱۹۷۵–۱۹۷۹) است. آرشیوهای این زمان، شامل مدارکی که در زندان تونل اسلنگ یافت شده‌اند، اطلاعاتی درباره سرکوب‌های سیاسی، قتل‌های جمعی و عملکرد رژیم پول پوت را در بر دارند. این مواد برای مطالعه جنایت‌های علیه بشریت و تأمین عدالت تاریخی اهمیت زیادی دارند.
امروز در کامبوج تلاش‌های فعالی برای حفظ مدارک تاریخی انجام می‌شود. آرشیو ملی کامبوج و سازمان‌های بین‌المللی مختلف در حال کار بر روی دیجیتالی کردن، مرمت و مطالعه مانوسکریپت‌ها و آثار باستانی هستند. به لطف این ابتکارات، میراث فرهنگی کشور در دسترس نسل‌های آینده قرار می‌گیرد.
مدارک تاریخی کامبوج نه تنها گواهی از گذشته‌اش هستند، بلکه ابزار مهمی برای درک فرهنگ و هویت مدرن محسوب می‌شوند. از نوشته‌های سنگی انغکور تا آرشیوهای خمرهای سرخ، این مواد درباره اوج‌ها و افت‌های دولت، تنوع فرهنگی آن و استقامت در برابر چالش‌ها سخن می‌گویند. حفظ و مطالعه این مدارک وظیفه‌ای است که اهمیت زیادی برای کل فرهنگ جهانی دارد.