دانشنامه تاریخی
علم یونان باستان پایه و اساس بسیاری از رشته‌های علمی مدرن است. این علم سهم قابل توجهی در فلسفه، ریاضیات، ستاره‌شناسی، پزشکی و فیزیک داشته‌است. این دوره که تقریباً از قرن هشتم قبل از میلاد تا قرن دوم بعد از میلاد را دربر می‌گیرد، زمان تغییرات عمیق و کشفیاتی بود که بر توسعه تمدن تأثیر گذار بود.
فلسفه یونان باستان برای علم بنیان‌گذاری شده بود. فیلسوفانی مانند تالیس، آنکسیماندر و آنکسیمنس تلاش می‌کردند تا جهان را بدون رجوع به اسطوره‌ها توضیح دهند. آن‌ها طبیعت را به عنوان چیزی می‌دیدند که تحت تحقیقات و درک قرار می‌گیرد، که این آغاز روش علمی بود.
سقراط، افلاطون و ارسطو به طور قابل توجهی ایده‌های فلسفی را گسترش دادند. به ویژه، ارسطو در سیستماتیزه کردن دانش یک گام مهم برداشت و پایه‌های منطق، زیست‌شناسی و فیزیک را بنا نهاد. کارهای او پایه‌ای برای مطالعات بعدی در این حوزه‌ها شد.
یونان باستان همچنین سهم قابل توجهی در ریاضیات داشت. یکی از شناخته‌شده‌ترین ریاضی‌دانان آن زمان فیثاغورث بود. او مدرسه‌ای را بنیان‌گذاری کرد که خواص اعداد و روابط آن‌ها را مطالعه می‌کرد. پیثاغوری‌ها باور داشتند که جهان می‌تواند از طریق اعداد و روابط ریاضی توضیح داده شود.
ریاضی‌دانان بزرگ دیگر مانند اقلیدس و آرشمیدس نیز سهم مهمی داشتند. اقلیدس، نویسنده «اصول»، دانش هندسه را سیستماتیزه کرده و پایه‌های مطالعه بعدی این علم را گذاشت. آرشمیدس نیز کشفیات مهمی در زمینه مکانیک و هیدرواستاتیک انجام داد و اصولی را توسعه داد که هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ستاره‌شناسی در یونان باستان نیز به موفقیت‌های قابل توجهی دست یافت. ستاره‌شناسان یونانی مانند آریستارخوس سامویی برای اولین بار مدل خورشید مرکزی را پیشنهاد کردند و ادعا کردند که زمین به دور خورشید می‌چرخد. این ایده به طور قابل توجهی رد شد، اما پایه‌های مطالعات بعدی در ستاره‌شناسی را گذاشت.
هیپارخوس، دیگر ستاره‌شناس برجسته، اولین کاتالوگ ستاره‌ای را ایجاد کرد و اصول مثلثات را توسعه داد. کارهای او پایه‌ای برای تحقیقات بعدی در این زمینه شد و بسیاری از روش‌های او در قرون وسطی و حتی بعدها استفاده شد.
علم پزشکی در یونان باستان نیز به سطح قابل توجهی دست یافت. بقراط، که به عنوان «پدر پزشکی» شناخته می‌شود، اصول عملی پزشکی را بر اساس مشاهدات و تحلیل‌ها توسعه داد. او بر اهمیت تشخیص و درمان بر اساس مشاهدات بیماران تأکید کرد.
بقراط همچنین اصول اخلاقی را برای پزشکان معرفی کرد که تا به امروز معتبر مانده‌است. آموزه او درباره چهار خلط (خون، بلغم، صفرا زرد و صفرا سیاه) پایه‌ای برای درک سلامت و بیماری برای قرون متمادی شد.
دانشمندان یونان باستان نیز گام‌های مهمی در زمینه فیزیک برداشتند. فیزیک‌دانانی مانند دموکریت، ایده‌هایی درباره اتم‌ها توسعه دادند، به طوری که همه مواد از ذرات ریز که غیرقابل تقسیم هستند تشکیل شده‌اند. این ایده‌ها بر توسعه علم ماده و شیمی در قرون بعدی تأثیر گذاشت.
ارسطو نیز به فیزیک و فلسفه طبیعی پرداخته، اگرچه ایده‌های او اغلب بر اساس مشاهدات و شهود بود. او به مطالعه حرکت، عناصر و طبیعت پرداخته و پایه‌ای برای بسیاری از علوم از جمله زیست‌شناسی و زمین‌شناسی ایجاد کرد.
علم یونان باستان تأثیر قابل توجهی بر توسعه بعدی علم در روم و سپس در قرون وسطی گذاشت. بسیاری از آثار دانشمندان یونانی به زبان لاتین ترجمه شده و در دانشگاه‌های قرون وسطی مورد مطالعه قرار گرفت. ایده‌های فلسفی و علمی یونان باستان پایه‌ای برای رنسانس و توسعه بعدی علم در اروپا شد.
امروزه ما همچنان از روش‌ها و ایده‌های ارائه شده توسط یونانیان باستان استفاده می‌کنیم. سهم آن‌ها در علم هنوز هم مهم و معتبر است و به ما یادآوری می‌کند که تحقیقات و تمایل به دانش چقدر حائز اهمیت است.
علم یونان باستان تنها یک نقطه عطف مهم در تاریخ شناخت انسان نبود، بلکه پایه‌ای برای بسیاری از رشته‌هایی است که امروزه مطالعه می‌کنیم. دانشمندان یونان باستان سوالات مهمی مطرح کرده و راه‌حل‌هایی ارائه دادند که هنوز هم معتبر هستند. درک سهم آن‌ها در علم به ما کمک می‌کند تا بهتر درک کنیم که دانش ما درباره جهان چگونه توسعه یافته‌است.