دانشنامه تاریخی
آب‌بر یک سازه مهندسی پیچیده است که برای انتقال آب از یک مکان به مکان دیگر، غالباً از طریق فواصل طولانی و عوارض مختلف زمین طراحی شده است. اولین آب‌برها در دوران باستان ساخته شدند و معروف‌ترین نمونه، آب‌بر ساخته شده در روم باستان حدود سال ۳۱۲ قبل از میلاد است. این اختراع به یک نماد مهم از نبوغ مهندسی و سازماندهی در تمدن رومی تبدیل شد و تأثیر آن بر فناوری‌های تأمین آب همچنان احساس می‌شود.
اگرچه استفاده از کانال‌های زیرزمینی برای تأمین آب از دوران باستان شناخته شده است، رومی‌ها اولین کسانی بودند که سیستم آب‌برها را به این اندازه توسعه دادند. هدف اصلی از ساخت آب‌برها تأمین آب شیرین و پاک برای شهر رم و مناطق اطراف آن بود. در آن زمان، مشکل تأمین آب به طور فزاینده‌ای اهمیت می‌یافت، زیرا جمعیت شهر به سرعت در حال افزایش بود.
آب‌بر به عنوان یک سیستم خندق‌ها، لوله‌ها و پل‌ها شناخته می‌شود که امکان انتقال آب از فواصل دور را فراهم می‌آورد و حتی مناطق واقع در تپه‌ها را نیز تأمین می‌کند. یکی از اولین و شناخته‌شده‌ترین آب‌برها، Aqua Appia است. طول آن حدود ۱۶ کیلومتر بود و عمدتاً زیر زمین می‌گذشت.
رومی‌ها از فناوری‌های مختلفی برای ساخت آب‌برها استفاده کردند، از جمله طاق‌ها و پل‌ها برای عبور از دشت‌ها و دره‌ها. هر آب‌بر با شیب لازم طراحی می‌شد تا جریان مداوم آب را تضمین کند، که نیازمند دانش گسترده‌ای در زمینه هیدرولیک و مهندسی بود.
برای ساخت آب‌برها، مهندسان رومی از مواد در دسترس مانند سنگ، آجر، سرامیک و بتن استفاده کردند. بتن، به ویژه، به عنوان یک ماده کلیدی شناخته شد که امکان ایجاد سازه‌های بادوام‌تر و مقاوم‌تر را فراهم می‌کرد. این ماده همچنین برای شکل‌گیری طاق‌ها و سقف‌ها استفاده می‌شد که به آب‌برها استحکام و دوام بیشتری می‌بخشید.
با رشد رم و نیاز آن به آب، تعداد آب‌برها افزایش یافت. در دوره اوج توسعه، در قرن اول میلادی، در رم بیش از ۱۱ آب‌بر وجود داشت که روزانه حدود ۱ میلیون متر مکعب آب را تأمین می‌کرد. این سازه‌ها آب را نه تنها برای نیازهای جمعیت، بلکه برای فواره‌ها، حمام‌ها، چشمه‌ها و دیگر اماکن عمومی تأمین می‌کردند.
آب‌برها تأثیر قابل توجهی بر زندگی رومی‌ها داشتند. آب آشامیدنی پاک استانداردهای بهداشتی بالایی را فراهم کرد و به کاهش بیماری‌ها کمک کرد. وجود آب برای عملکرد حمام‌های عمومی به شدت حیاتی بود که به زندگی اجتماعی و شیوه‌های فرهنگی کمک می‌کرد.
علاوه بر این، آب‌برها به نمادی از قدرت و نبوغ مهندسی روم تبدیل شدند و نسل‌های آینده مهندسان و سازندگان را الهام بخشیدند. آن‌ها همچنین بر سبک‌های معماری و فناوری‌های ساخت و ساز در سایر تمدن‌ها تأثیر گذاشتند.
آب‌برهای رم و تأثیر آن‌ها به دور از مرزهای دنیای باستان گسترش یافته‌اند. آن‌ها به عنوان الگویی برای سیستم‌های تأمین آب در دوران‌های میانه و رنسانس عمل کردند. بسیاری از آب‌برها هنوز هم سر پا هستند و برخی هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرند. فناوری‌های مدرن تأمین آب و زهکشی به طور قابل توجهی بر پایه اصولی است که در ساخت آب‌برها بنا شده است.
اختراع آب‌بر در روم باستان یک مرحله مهم در تاریخ تأمین آب و مهندسی است. این اختراع نه تنها دستاوردهای بالای مهندسان رومی را نشان می‌دهد، بلکه به توسعه زیرساخت‌های شهری، بهداشت و فرهنگ کمک کرده است. آب‌برها اثر غیرقابل انکاری در تاریخ برجای گذاشته و همچنان جامعه مدرن را به ایجاد راه‌حل‌های مهندسی جدید الهام می‌بخشند.