دانشنامه تاریخی
ساعت‌های آبی، که به عنوان ساعت‌های آب‌ریزی یا کلیپسیدر نیز شناخته می‌شوند، یکی از نخستین مکانیسم‌ها برای اندازه‌گیری زمان با دقتی بودند که قبلاً در دسترس انسان نبود. اولین یادداشت‌ها در مورد این دستگاه‌ها به تمدن‌های باستانی، از جمله مصر باستان و یونان باستان، بازمی‌گردد. اگرچه تاریخ دقیق اختراع آن‌ها ناشناخته است، اما نظریه‌ای وجود دارد که توسعه آن‌ها ممکن است در حدود ۴۰۰ سال قبل از میلاد اتفاق افتاده باشد.
کلیپسیدرها بر اساس یک اصل ساده اما مؤثر ساخته شده‌اند: آب که از یک ظرف به ظرف دیگر میریزد، به طور دقیق زمان را اندازه‌گیری می‌کند. این ساعت‌ها در طراحی متفاوت بودند - از ظروف ساده تا مکانیسم‌های پیچیده‌تری با صفحه ساعت. یونانیان و مصریان باستان از ساعت‌های آبی برای نیازهای مختلف خود استفاده می‌کردند: از کشاورزی گرفته تا مشاهدات نجومی.
ساعت‌های آبی بر اساس اصل جریان یکنواخت مایع عمل می‌کنند. معمولاً کلیپسیدر از دو ظرف تشکیل شده است که یکی بالای دیگری قرار دارد. آب از ظرف بالایی که پر از آب است به ظرف پایینی منتقل می‌شود، به طوری که سطح آب در ظرف بالایی کاهش می‌یابد و در ظرف پایینی افزایش می‌یابد. مقدار آبی که از یک ظرف خارج می‌شود و به ظرف دیگر میریزد معادل زمان مشخصی است. این روش به مردم این امکان را می‌داد که فعالیت‌های خود را با توجه به ساعات روز سازمان‌دهی کنند.
با گذشت زمان، طراحی‌های ساعت‌های آبی تغییر کرد. به عنوان مثال، در یونان باستان، کلیپسیدرها به شکل ظروفی با دهانه‌های باریک بودند تا جریان آب را کند کنند. در فرهنگ‌های دیگر، مکانیسم‌های پیچیده‌تری با عناصر اضافی مانند نشانه‌گذاران زمانی ظهور کردند. یکی از جالب‌ترین طراحی‌ها، ساعت‌های آبی بود که در چین استفاده می‌شد و دارای مکانیسم پیچیده‌تری بود که امکان تعیین دقیق زمان تا دقیقه را فراهم می‌کرد.
توسعه ساعت‌های آبی تأثیر زیادی بر جامعه داشت. آن‌ها به بهبود سازمان‌دهی زندگی روزمره، فرهنگ و علم کمک کردند. ساعت‌های آبی در مشاهدات نجومی برای تعیین زمان طلوع و غروب خورشید استفاده می‌شدند. به لطف آن‌ها، اندازه‌گیری‌های دقیق‌تری ممکن بود که در نتیجه به توسعه ریاضیات و نجوم کمک کرد.
با وجود مزایای خود، ساعت‌های آبی همچنین دارای معایبی بودند. اولاً، آن‌ها به همسانی جریان آب وابسته بودند که می‌توانست با توجه به دما یا سطح مایع تغییر کند. ثانیاً، کلیپسیدرها به کنترل و تنظیم منظم نیاز داشتند تا دقت اندازه‌گیری‌ها را تضمین کنند. این به این معنی بود که آن‌ها در لحظات بحرانی، وقتی که لازم بود زمان دقیقاً مشخص باشد، ممکن بود انسان‌ها را دچار مشکل کنند.
ساعت‌های آبی در تاریخ فناوری رد پای قابل توجهی از خود به جا گذاشتند. اگرچه با گذشت زمان، آن‌ها با ساعت‌های مکانیکی دقیق‌تری جایگزین شدند، تأثیر آن‌ها هنوز احساس می‌شود. بسیاری از دستگاه‌های مدرن برای اندازه‌گیری زمان، از جمله ساعت‌های مکانیکی و الکترونیکی، تحت تأثیر اصول بنیادین ساعت‌های آبی توسعه یافته‌اند. علاوه بر این، آن‌ها یادآور جالبی از این هستند که انسان چقدر به زمان اهمیت می‌دهد و چگونه سعی در اندازه‌گیری آن دارد.
ساعت‌های آبی نه تنها یک آثار جالب از گذشته هستند، بلکه گواهی بر تخیل بشری و تلاش به سمت دقت می‌باشند. مطالعه این دستگاه‌ها می‌تواند به درک چگونگی حل مشکلاتی که تمدن‌های باستانی با آن‌ها مواجه بودند، و اینکه چگونه راه‌حل‌های آن‌ها بر توسعه فناوری تأثیر گذاشت، کمک کند. در نهایت، ساعت‌های آبی به عنوان یک مرحله مهم در تاریخ طولانی اندازه‌گیری زمان باقی می‌مانند، که دریچه‌ای به گذشته می‌گشاید و پیشرفت انسان در علم و فناوری را نشان می‌دهد.