اینترفیسهای عصبی، یا دستگاههایی که امکان تعامل با فناوری را به کمک مغز فراهم میکنند، در اوایل قرن بیست و یکم ظاهر شدند، اما در سالهای 2020 به شکل فعالتری توسعه یافتند و وارد زندگی روزمره شدند. این تکنولوژی وعده میدهد که روش تعامل انسان با دنیای اطراف را تغییر دهد و امکان کنترل دستگاههای مختلف را بهصورت ذهنی فراهم کند. این مقاله به مطالعه جنبههای اصلی و کاربرد اینترفیسهای عصبی در کنترل فناوری اختصاص دارد.
اکنون تصور اینکه اولین تلاشها برای ایجاد اینترفیسهای عصبی از دهه 1970 آغاز شد، دشوار است. با این حال، در آن زمان این تکنولوژی چیزی بیش از یک مفهوم نظری نبود. با پیشرفت نوروبیولوژی و ظهور روشهای جدید تصویربرداری از مغز، دانشمندان شروع به طراحی دستگاههای مختلفی کردند که قادر به خواندن فعالیت نورونها بودند. در ابتدای قرن 21، اولین راهحلهای تجاری، مانند دستگاههای کنترل نشانگر روی صفحه با استفاده از افکار، ظاهر شدند.
اینترفیسهای عصبی بر اساس روشهایی کار میکنند که امکان خواندن سیگنالهای الکتریکی تولیدشده توسط نورونها در مغز را فراهم میسازد. این سیگنالها توسط نرمافزار خاصی پردازش میشوند که آنها را به دستوراتی برای کنترل دستگاههای خارجی تبدیل میکند. بسته به فناوریهای مورد استفاده، اینترفیسهای عصبی میتوانند تهاجمی باشند، که نیاز به مداخله جراحی برای نصب دارند، یا غیرتهاجمی که از الکترودهایی بر روی سطح پوست سر استفاده میکنند.
یکی از چشمگیرترین دستاوردهای اینترفیسهای عصبی، کاربرد آنها در زمینه پزشکی است. آنها به بسیاری از افراد دارای محدودیتهای حرکتی کمک کردهاند و به آنها این امکان را میدهند که پروتزها و حتی کامپیوترها را با افکار خود کنترل کنند. این امر به لطف فناوری اینترفیسهای عصبی که دستورات ذهنی را به اقداماتی نزدیک به تعامل طبیعی تبدیل میکنند، ممکن شده است.
در صنعت بازی، اینترفیسهای عصبی افقهای جدیدی را باز میکنند. بازیکنان میتوانند شخصیتها را بدون استفاده از کنترلکنندهها کنترل کنند و بهطور کامل در دنیای مجازی غرق شوند. توسعهدهندگان بازی بهطور فعال در حال کشف این زمینه هستند و سعی میکنند اینترفیسهای عصبی را در محصولات موجود ادغام کنند. این فرصتهایی را برای ایجاد ژانرهای کاملاً جدید بازیهای مبتنی بر تعامل با ذهن فراهم میآورد.
علاوه بر پزشکی و بازیها، اینترفیسهای عصبی شروع به کاربرد برای کنترل لوازم خانگی کردهاند. کاربران میتوانند با فکر کردن به آن، نور را روشن یا خاموش کنند، دما را در اتاقها تنظیم کنند یا حتی دستگاههای هوشمند را کنترل کنند. این روند رویکرد به خانههای هوشمند را تغییر میدهد و امکانهای بیشتری برای کنترل آسان زندگی به کاربران میدهد.
مزایای عمده اینترفیسهای عصبی عبارتند از:
با وجود بسیاری از مزایا، فناوری اینترفیسهای عصبی همچنین معایب خاص خود را دارد:
پیشبینیها درباره آینده اینترفیسهای عصبی همیشه خوشبینانه است. انتظار میرود که در دهه آینده، فناوریها به رشد خود ادامه دهند و در دسترستر و کارآمدتر شوند. شاید ما شاهد کاربرد گسترده آنها در زندگی روزمره باشیم که افقهای جدیدی برای تعامل با فناوری باز میکند.
اینترفیسهای عصبی نه تنها یک روند مد روز بلکه انقلاب واقعی در درک ما از تعامل با فناوری هستند. آنها پتانسیل تغییر جهان را دارند و به هر فرد این امکان را میدهند که با بیان ساده یک فکر، فناوریها را کنترل کند. مسائل مربوط به امنیت و اخلاق قطعاً نیاز به توجه دارند، اما در میان پیشرفتهای کلی در این زمینه، میتوان بهطور قاطع گفت که اینترفیسهای عصبی بخشی مهم از دنیای معاصر شدهاند و احتمالاً در آینده نیز همینطور باقی خواهند ماند.