دانشنامه تاریخی
پلاستیک، به عنوان یک محصول مادی، انقلاب بزرگی در صنایع مختلف و زندگی روزمره ایجاد کرده است. این اختراع با نام شیمی‌دان آمریکایی لیود لیپمن مرتبط است که در سال 1907 اولین رزین مصنوعی معروف به باکلیت را معرفی کرد. پلاستیک پایه‌ای برای ساخت بسیاری از محصولات، از اسباب‌بازی‌ها گرفته تا قطعات صنعت خودروسازی، شده و تأثیر آن بر جامعه قابل‌ارزیابی نیست.
قبل از ظهور پلاستیک‌ها، مواد طبیعی مانند چوب، پوست و فلز جایگاه مهمی داشتند. اما با افزایش نیازهای جامعه به مواد جدید، سبک‌تر و مقاوم‌تر، نیاز به توسعه جایگزین‌ها احساس شد. در طول قرن نوزدهم، جستجو برای مواد جدید که بتوانند مواد سنتی را جایگزین کنند، ادامه داشت. یک قدم مهم در ایجاد پلاستیک‌ها، فرآیندی بود که توسط الکساندر پارکر کشف شد و او در سال 1862 ماده ترموپلاستیک — سلولویید را به ثبت رساند. اگرچه این ماده به‌طور گسترده‌ای استفاده نشد، اما خلق آن اولین گام به سمت درک قابلیت‌های مواد مصنوعی بود.
در ابتدای قرن بیستم، لودویگ لیپمن در حال کار بر روی ترکیبات شیمیایی جدید، به امکان اتصال فنل به فرمالدئید توجه کرد. به نتیجه تحقیقات او، در سال 1907 باکلیت، اولین پلاستیک ترموست که می‌توانست در قالب‌ها ریخته شود و پس از آن مورد پلیمریزاسیون نهایی قرار گیرد، تولید شد. باکلیت دارای خواص عایق عالی و تحمل حرارتی بالا بود که آن را برای تولید تجهیزات الکتریکی، لوازم آشپزخانه و اقلام مختلف خانگی ایده‌آل کرد.
ایجاد باکلیت نیاز به توسعه تکنولوژی‌های تولید جدید داشت. لیپمن و تیم او روشی را توسعه دادند که در آن مواد شیمیایی اولیه تحت فشار بالا با هم ترکیب و سپس شکل‌دهی می‌شدند. این فرآیند امکان ساخت محصولات پلاستیکی در اشکال و اندازه‌های مختلف را فراهم کرد. باکلیت به سرعت محبوبیت پیدا کرد و در طی چند سال پس از اختراع آن، محصولات مختلفی از جمله دستگیره‌های قاشق‌چنگال، تلفن‌ها و حتی مجسمه‌های بازی تولید شدند.
پس از موفقیت باکلیت، دیگر انواع پلاستیک‌ها در صنعت شروع به ظهور کردند. در دهه 1920، رزین‌های ترموپلاستیک جدیدی مانند نایلون و پی‌وی‌سی (پلاستیک وینیل کلراید) توسعه یافتند. این مواد دارای خواص منحصر به فردی بودند و افق‌های جدیدی برای کاربرد پلاستیک‌ها در صنایع نساجی، ساختمان و خودروسازی باز کردند. به عنوان مثال، نایلون به استاندارد جدیدی برای تولید لباس و کفش تبدیل شد و پی‌وی‌سی به ماده اصلی برای لوله‌ها و پنل‌های ساختمانی تبدیل گردید.
اختراع پلاستیک تأثیرات عمیقی بر جامعه و صنعت گذاشت. پلاستیک امکان تولید محصولات به صورت انبوه و کارآمد، و کاهش هزینه آنها را فراهم کرد. این به توسعه تنوع محصولات در فروشگاه‌ها و افزایش دسترسی به کالاها برای اقشار وسیع جامعه کمک کرد. پلاستیک‌ها همچنین توانستند استانداردهای زندگی را بهبود بخشیده و راحتی و آسایش استفاده از اقلام مختلف را برای مصرف کنندگان فراهم کنند.
با وجود همه مزایا، استفاده از پلاستیک‌ها همچنین به مشکلات زیست‌محیطی جدی منجر شده است. فرآیند تولید پلاستیک‌ها سبب آلودگی محیط زیست می‌شود و زباله‌های پلاستیکی که تجزیه نمی‌شوند، به میزان زیادی در طبیعت انباشته شده‌اند. دانشمندان و فعالان محیط زیست امروزی در حال کار بر روی راه‌حل‌هایی هستند که به بازیافت زباله‌های پلاستیکی و جستجوی مواد جایگزین و ایمن‌تر مربوط می‌شود. به‌علاوه، فناوری‌هایی برای بازیافت پلاستیک‌ها و ایجاد بیوپلاستیک‌ها به‌طور فعال در حال توسعه است که می‌تواند تأثیر منفی بر محیط زیست را کاهش دهد.
اختراع پلاستیک یکی از رویدادهای کلیدی در تاریخ موادشناسی و صنعت بوده است. با توجه به موادی مانند باکلیت، جامعه بشری توانسته است به‌طور قابل توجهی کیفیت و راحتی زندگی خود را بهبود بخشد. اما با افزایش مصرف پلاستیک‌ها نیاز به توجه به تأثیرات آنها بر محیط زیست و توسعه راه‌حل‌های پایدار احساس می‌شود. پلاستیک، به عنوان یک ماده نوآورانه، همچنان موضوعی актуال برای تحقیقات است و به آینده باید با امید به حل مشکلات زیست‌محیطی نگاه کرد.