دانشنامه تاریخی
در اوایل دهه 2020، جهان با یکی از جدی‌ترین چالش‌هایی که تاکنون با آن روبه‌رو بوده، یعنی تغییرات اقلیمی، مواجه شد. گرم شدن جهانی، افزایش فراوانی وضعیت‌های جوی شدید و تشدید فاجعه‌های زیست‌محیطی خواستار اقدام فوری از سوی دولت‌ها، سازمان‌ها و جامعه علمی است. یکی از امیدوارکننده‌ترین رویکردها برای حل این مشکل، استفاده از هوش مصنوعی (هوش مصنوعی) است. در این زمینه، سیستم هوش مصنوعی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی توسعه یافته است که فن آوری‌های پیشرفته و روش‌های تحلیل داده را برای ایجاد استراتژی‌های مؤثر در کاهش و سازگاری با تغییرات اقلیمی ترکیب می‌کند.
هوش مصنوعی به عنوان یک مفهوم از میانه قرن بیستم شروع به توسعه کرد. اما تنها در دو دهه گذشته، هوش مصنوعی به سطحی از بلوغ رسیده است که قابلیت‌های آن به طور فعال در حوزه‌های مختلف، از جمله علم محیط زیست و توسعه پایدار، مورد استفاده قرار گرفته است. در دهه 2020، افزایش قابل توجهی در علاقه به ادغام روش‌های هوش مصنوعی در صنایع مختلف، و به ویژه در حوزه تغییرات اقلیمی، مشاهده شد. تحقیقات علمی در زمینه یادگیری ماشین، پردازش زبان طبیعی و تحلیل داده‌های کلان به عنوان پایه‌ای برای ایجاد ابزارهای جدیدی عمل کرد که قادر به حل مسائل پیچیده مرتبط با امنیت اقلیمی هستند.
سیستم هوش مصنوعی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی بر اساس چندین اصل کلیدی عمل می‌کند. قبل از هر چیز، این سیستم از الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای تحلیل حجم عظیمی از داده‌ها که از منابع مختلف جمع‌آوری شده‌اند، استفاده می‌کند: ایستگاه‌های هواشناسی، نظارت‌های ماهواره‌ای، داده‌های مربوط به گازهای گلخانه‌ای و بسیاری دیگر. این داده‌ها به مدل‌سازی تغییرات اقلیمی و پیش‌بینی پیامدهای آن کمک می‌کند.
علاوه بر این، سیستم از تحلیل مدل‌های سناریو استفاده می‌کند، که امکان ارزیابی تأثیر عوامل مختلف بر اقلیم، مانند انتشار کربن، تغییرات در استفاده از زمین و سطح شهرنشینی را فراهم می‌آورد. در نهایت، این امکان را فراهم می‌آورد که استراتژی‌های مختلفی برای کاهش تأثیر منفی فعالیت‌های انسانی بر اقلیم توسعه یابد.
یکی از مزایای اصلی کاربرد هوش مصنوعی در مبارزه با تغییرات اقلیمی، سرعت و دقتی است که می‌تواند اطلاعات را پردازش کند. برخلاف روش‌های تحلیل سنتی، هوش مصنوعی قادر است به سرعت داده‌ها را پردازش و تحلیل کند و نتایج به‌روز و قابل‌اعتمادی را ارائه دهد. این امکان می‌دهد تا تصمیمات آگاهانه‌تری در شرایط عدم قطعیت مربوط به تغییرات اقلیمی اتخاذ شود.
علاوه بر این، هوش مصنوعی می‌تواند به‌طور خودکار مدل‌های خود را بر اساس داده‌های جدید به‌روزرسانی کند که این امکان را برای سازگاری با شرایط متغیر و بهبود پیش‌بینی‌ها فراهم می‌آورد. این موضوع به‌ویژه در زمینه تغییرات اقلیمی مهم است، جایی که شرایط به‌طور مداوم تغییر کرده و نیاز به نظارت مداوم دارد.
سیستم هوش مصنوعی با موفقیت در حوزه‌های مختلف برای مبارزه با تغییرات اقلیمی به‌کار رفته است. برای مثال، در کشاورزی، هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی مصرف آب کاربرد دارد و از استفاده بیش از حد آن جلوگیری کرده و کشاورزی پایدارتری را در شرایط کمبود منابع فراهم می‌آورد.
در حوزه برنامه‌ریزی شهری، سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی به مدل‌سازی پیامدهای تغییرات اقلیمی بر اکوسیستم‌های شهری کمک می‌کنند و این امکان را می‌دهند که به‌طور مؤثرتری منابع را مدیریت کرده و استراتژی‌هایی برای سازگاری زیرساخت‌های شهری تدوین کنند.
علاوه بر این، هوش مصنوعی به‌طور فعال در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌شود. این سیستم به بهینه‌سازی فرآیندهای تولید و توزیع انرژی و همچنین پیش‌بینی مصرف برق کمک می‌کند که به استفاده بهینه از منابع و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند.
با وجود مزایای بسیاری، استفاده از هوش مصنوعی در مبارزه با تغییرات اقلیمی همچنین با چالش‌ها و مشکلات خاصی مواجه است. یکی از اصلی‌ترین آن‌ها دسترسی به داده‌های باکیفیت و کامل است. بدون اطلاعات معتبر که هوش مصنوعی بتواند بر اساس آن مدل‌های خود را بسازد، می‌تواند اثربخشی سیستم مورد سؤال قرار گیرد.
علاوه بر این، خطر عدم توجه کافی به عوامل اجتماعی-اقتصادی وجود دارد که می‌تواند به پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی برای گروه‌های آسیب‌پذیر منجر شود. بنابراین، مهم است که این جنبه‌ها را در توسعه سیستم‌ها ادغام کنیم تا از پایداری و اثربخشی آن‌ها اطمینان حاصل شود.
افق‌های استفاده از هوش مصنوعی در مبارزه با تغییرات اقلیمی بسیار امیدوارکننده به نظر می‌رسد. با پیشرفت فناوری‌ها و افزایش حجم داده‌های جمع‌آوری شده، قابلیت‌های هوش مصنوعی فقط در حال افزایش است. انتظار می‌رود که در آینده سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی بتوانند تغییرات اقلیمی را به‌طور دقیق‌تری پیش‌بینی کرده و همچنین راه‌حل‌های خاصی برای کاهش تأثیرات آن‌ها ارائه دهند.
علاوه بر این، ادغام هوش مصنوعی با سایر فناوری‌ها، مانند بلاک‌چین و اینترنت اشیا، می‌تواند اثربخشی سیستم‌های نظارت و توزیع منابع را افزایش دهد که این امر به‌طور بیشتری موجب تقویت مبارزه با تغییرات اقلیمی می‌شود.
سیستم هوش مصنوعی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی یک جهت امیدوارکننده است که می‌تواند رویکردها را به نحو چشمگیری تغییر دهد و به حل مشکلات اقلیمی کمک کند. استفاده از هوش مصنوعی این امکان را فراهم می‌کند که داده‌های کلانی را پردازش کرده، نتایج تغییرات را پیش‌بینی کرده و استراتژی‌های مؤثری طراحی کند. اما برای دستیابی به حداکثر کارایی، لازم است چالش‌ها و موانع موجود برطرف شوند و همچنین جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی در کار این سیستم‌ها ادغام شوند. تنها با تلاش‌های مشترک می‌توانیم به‌طور موفقیت‌آمیزی با چالش‌هایی که تغییرات اقلیمی برای ما به وجود می‌آورد، مقابله کنیم.