دانشنامه تاریخی
در سال‌های اخیر، بشریت با مشکل جدی آلودگی اقیانوس‌ها که ناشی از زباله‌های پلاستیکی و سایر انواع زباله است، مواجه شده است. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، میلیون‌ها تن محصولات پلاستیکی هر ساله به اقیانوس‌ها وارد می‌شوند و تهدیدی برای اکوسیستم‌های دریایی و سلامت بشریت به شمار می‌روند. در دهه ۲۰۲۰، تکنولوژی‌های جدیدی برای پاکسازی اقیانوس‌ها توسعه یافته‌اند که می‌توانند به حل این مشکل کمک کنند و مسیر مبارزه با آلودگی آب‌های دریا را تغییر دهند.
آلودگی اقیانوس‌ها یکی از حادترین مشکلات زیست محیطی عصر حاضر است. زباله‌های پلاستیکی که صدها سال طول می‌کشد تا تجزیه شوند، به گیاهان و حیوانات دریایی آسیب می‌زنند. حیوانات در اثر خوردن ذرات پلاستیکی دچار مسمومیت می‌شوند و اگر پلاستیک به زنجیره غذایی راه پیدا کند، ممکن است به انسان‌ها نیز برسد. این عوامل نیاز به توسعه و پیاده‌سازی تکنولوژی‌های مؤثر برای پاکسازی اقیانوس‌ها را زیر سؤال می‌برند.
در میان بسیاری از ابتکارات ارائه شده برای مقابله با آلودگی، چندین تکنولوژی کلیدی وجود دارند که هدف آن‌ها پاکسازی اقیانوس‌ها از زباله‌ها با بیشترین کارایی است. خطوط اصلی کار شامل:
یکی از شناخته‌شده‌ترین تکنولوژی‌ها، سیستم "پاک‌کننده اقیانوس" است که توسط بنیاد "پاک‌کننده اقیانوس" توسعه یافته است. این سیستم شامل پارالل‌گرامی است که زباله‌های پلاستیکی را بدون آسیب به اکوسیستم‌ها جمع‌آوری می‌کند. این دستگاه روی سطح آب شناور است و از جریان‌ها و باد برای حرکت استفاده می‌کند و زباله‌های جمع‌آوری شده برای بازیافت ارسال می‌شود.
یکی دیگر از مفاهیم جالب، استفاده از ارگانیسم‌های دریایی برای تجزیه زباله‌های پلاستیکی است. تحقیقات نشان می‌دهند که برخی از انواع میکروارگانیسم‌ها قادر به تجزیه پلاستیک به ترکیباتی ساده‌تر هستند که کمتر مضر برای محیط زیست می‌باشند. روش‌های زیستی پاکسازی دارای پتانسیل هستند، زیرا نیاز به تجهیزات پیچیده ندارند و می‌توانند در نواحی کمتر شناخته‌شده اقیانوس‌ها پیاده‌سازی شوند.
در سال‌های اخیر، استفاده از پهپادها برای نظارت بر آلودگی اقیانوس‌ها و به‌طور مستقیم برای جمع‌آوری زباله‌ها به‌طور فعال در حال توسعه است. با کمک پهپادها می‌توان به سرعت و به طور مؤثر مناطقی که بیشترین آلودگی را دارند، شناسایی کرد و سپس سایر تکنولوژی‌های پاکسازی را به این مناطق هدایت نمود.
گسترش تکنولوژی‌های پاکسازی اقیانوس در دهه ۲۰۲۰ منجر به چندین پروژه آزمایشی موفق در سراسر جهان شده است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۱ چندین سیستم پاکسازی در اقیانوس آرام راه‌اندازی شد که امکان جمع‌آوری هزاران تن پلاستیک را فراهم کرد. این پروژه‌ها قابلیت کارکرد تکنولوژی‌ها را تأیید کرده و امکان گسترش فرآیندهای پاکسازی را نشان دادند.
یکی از عوامل اصلی که بر رشد تکنولوژی‌های پاکسازی اقیانوس تأثیر می‌گذارد، ضرورت حفظ اکوسیستم‌های دریایی است. سیستم‌های پاکسازی نباید به زیستگاه طبیعی حیوانات دریایی آسیب برسانند. بنابراین، توسعه‌های امروز بر کاهش تأثیر بر اکوسیستم در حین پاکسازی زباله‌ها متمرکز شده‌اند که اهمیت همکاری بین محیط‌زیست‌شناسان و مهندسان را نشان می‌دهد.
یکی از جنبه‌های مهم مبارزه با آلودگی اقیانوس‌ها، جذب عمومی و مسئولیت‌پذیری شرکت‌ها در برابر زباله‌های پلاستیکی است. کمپین‌های آموزشی و ابتکارات شرکت‌ها برای کاهش استفاده از پلاستیک به شکل‌گیری نگرش مسئولانه نسبت به زباله‌ها کمک می‌کند. بسیاری از شرکت‌ها شروع به حمایت و تأمین مالی پروژه‌های پاکسازی اقیانوس‌ها کرده‌اند که به بخشی از مسئولیت اجتماعی شرکتی آن‌ها تبدیل شده است.
تکنولوژی‌های پاکسازی اقیانوس که در دهه ۲۰۲۰ در حال توسعه هستند، افق‌های جدیدی در مبارزه با آلودگی باز می‌کنند. دستگاه‌های مکانیکی، روش‌های زیستی و تکنولوژی‌های پهپادی قادر به بهبود قابل توجهی در وضعیت دریاها و اقیانوس‌ها هستند. اما برای تحقق موفق این تکنولوژی‌ها، همکاری بین‌المللی، حمایت عمومی و نیز اقدام فعال از سوی بخش کسب‌وکار ضروری است. باید به یاد داشته باشیم که مبارزه با آلودگی اقیانوس‌ها یک وظیفه است که نیاز به تلاش‌های متقابل تمامی اقشار جامعه دارد.
به‌طور فزاینده‌ای تکنولوژی‌های پاکسازی اقیانوس‌ها بهبود پیدا می‌کنند و امید می‌رود که در دهه‌های آینده بتوانیم به‌طور قابل توجهی سطح آلودگی دریاها و اقیانوس‌ها را کاهش دهیم. تحقیقات علمی، نوآوری‌ها و آگاهی‌های عمومی نقش کلیدی در این مبارزه ایفا می‌کنند و می‌توانند نسل جدیدی را برای حفاظت از اقیانوس واحد ما تحریک کنند.