ऐतिहासिक विश्वकोश
फोनचा शोध मानवतेच्या इतिहासातील सर्वात महत्त्वाच्या यशांपैकी एक आहे. याने संवादाच्या पद्धतीत बदल केला, ज्यामुळे मोठ्या अंतरावर लोकांमधील तात्काळ संवाद शक्य झाला. 1876 मध्ये, अलेक्झंडर ग्रॅहॅम बेलने तारांच्या माध्यमातून आवाज पाठवण्याची क्षमता शोधून काढली, जेणेकरून जगातील पहिले फोन तयार केले. ही लेखनपत्रिका शोधाच्या पूर्व इतिहासाविषयी, प्रक्रियेबद्दल आणि फोनचा समाजावर होणारा परिणाम याबद्दल माहिती देईल.
फोनच्या शोधाच्या आधी, संदेश दूरवर पाठवण्यासाठी विविध उपकरणे अस्तित्वात होती, जसे की टेलिग्राफ. टेलिग्राफ मोर्स कोडद्वारे सिग्नल्सच्या पाठवणावर आधारित आहे, जिथे प्रत्येक अक्षर एक विशिष्ट लांब आणि छोट्या सिग्नल्सच्या संयोजनाने बदलले जाते. तथापि, यामुळे प्राप्तकर्त्याच्या संदेशांचे अर्थ लावण्यासाठी विशिष्ट कौशल्य लागले, आणि अशी तंत्रज्ञान आवाज पाठवण्यास सक्षम नव्हती, जसे आपण आज करतो.
19 व्या शतकात, अनेक संशोधक विद्युत वापरून आवाजाचे सिग्नल्स पाठवण्यावर काम करत होते. त्यापैकी एक इटालियन शास्त्रज्ञ अंतोनियो मेयूच्ची होता, ज्याने आवाज पाठविण्यासाठी एक प्राथमिक यंत्र तयार केले, परंतु त्याच्या कार्यांना त्याच्या आयुष्यात योग्य मान्यता मिळाली नाही. शास्त्रज्ञांनी एकाच वेळी आवाज पाठविण्याच्या वेगवेगळ्या पद्धतींचा अभ्यास केला, आणि त्यांत सर्वात प्रसिद्ध अलेक्झंडर ग्रॅहॅम बेल आहे.
अलेक्झंडर ग्रॅहॅम बेल, अमेरिकन शोधक आणि भाषाशास्त्रज्ञ, 1847 मध्ये स्कॉटलंडमध्ये जन्मला. बेल लहान वयातच भाषांमध्ये आणि आवाजांमध्ये रस घेत होता, ज्यामुळे त्याने ध्वनिशास्त्राचा अभ्यास केला आणि बोलणारे यंत्र विकसित केले. फोन तयार करण्यासाठी त्याला मिळालेले मुख्य प्रेरणा त्याच्या बहिरा व्यक्तींशी, त्याच्या आई आणि पत्नीसारख्या व्यक्तींसोबत काम करण्यातून मिळाले.
1875 मध्ये, बेल आणि त्याचा सहाय्यक, एलिशा ग्रे, आवाज पाठवण्याच्या प्रयोगांना सुरुवात केली. 10 मार्च 1876 रोजी, त्याने आपल्या यंत्राचा वापर करून ऐतिहासिक वाक्य उच्चारले: "हे भगवान, मला मदत करा, मी माझा साथीदार शोधत आहे!" – या क्षणी त्याने आपल्या सहाय्यकाशी संवाद साधला, जे मानव आवाजाचा तारांद्वारे पहिला पाठवणारा ठरला. त्या दिवशी ग्रेने समांतरपणे पेटंट मिळविण्यासाठी अर्ज केला, ज्यामुळे न्यायालयातील लढाई आणि शोधाच्या पहिल्या स्थानासाठी दीर्घ संघर्षाला सुरुवात झाली.
1876 मध्ये, बेलने आपल्या शोधावर पेटंट मिळवले, जे अनेक न्यायालयीन लढाइंचा विषय बनले. 1877 मध्ये त्याने बेल टेलिफोन कंपनीची स्थापना केली, जी फोनच्या व्यावसायीकरणाची सुरुवात झाली. सुरुवातीच्या वर्षांत फोन मुख्यत: व्यवसायाने वापरला जात होता, परंतु तो लवकरच सामान्य लोकांमध्ये लोकप्रिय झाला.
तंत्रज्ञानाच्या जलद प्रसाराने विद्यमान पायाभूत सुविधांचे सुधारणा आवश्यक ठरवले आणि टेलिफोन नेटवर्क तयार करण्यास सुरूवात केली. अनेक रांगा बांधण्यात आले ज्यांनी शहरांना आणि खेड्यांना जोडले, ज्यामुळे जागतिक संवाद नेटवर्कच्या स्थापनेस मदत झाली.
फोनच्या शोधाने समाजावर मोठा प्रभाव सोडला. याने केवळ लोकांमधील संवाद सुलभ केला नाही, तर सामाजिक संरचनांमध्येही बदल केला. उद्योजक आणि कंपन्यांनी व्यवसायात फोन वापरण्यास सुरुवात केली, ज्यामुळे अर्थव्यवस्थेत वाढ झाली आणि फोनच्या संवादाशी संबंधित नवीन व्यवसायांचे निर्माण झाले.
फोनने जनतेचे माध्यम म्हणूनही कार्य केले. याच्या साहाय्याने तपासण्यातील बातम्या आणि माहिती वेगाने पसरवण्यास शक्य झाले, ज्यामुळे अधिक माहिती असलेल्या समाजाची निर्मिती झाली. लोकांनी घटनांवर जलद प्रतिसाद द्यायला सुरुवात केली, ज्याचा परिणाम राजकारण, व्यवसाय आणि संस्कृतीवर झाला.
तंत्रज्ञानाच्या विकासासोबत, फोन अनेक बदलांना सामोरे गेला. 20 व्या शतकाच्या सुरूवातीला, डिस्क डायल फोन यासारख्या नवीन मॉडेल्स विकसित करण्यात आले. कालानुसार इतर सुधारणा देखील येऊ लागल्या - स्विचेस, स्वयंचलित स्थानकं आणि टेलिफोन नेटवर्क, ज्यामुळे संवाद सुधारण्यास आणि मोठ्या संख्येने लोकांसाठी उपलब्धता वाढवण्यास मदत झाली.
20 व्या शतकाच्या शेवटी, मोबाइल फोन विकसित होऊ लागले, ज्यामुळे लोक स्थायीपणे परंतु हालचाली करताना संवाद साधू शकले. हे संवाद प्रणालीच्या विकासातील पुढचा टप्पा ठरला.
फोन तयार करणे मानवतेच्या इतिहासातील एक महत्त्वाचा टप्पा ठरला. याने आमच्या संवादाची पद्धत बदलली, संपूर्ण समाजाचे रूपांतर केले. 1876 मध्ये पहिल्यांदा आलेल्या कॉलपासून, फोन नवीन तंत्रज्ञान आणि वापरकर्त्यांच्या गरजांना धरून विकसित होत आहे. याचा शोध केवळ जगाला एकत्र आणण्यापेक्षा अधिक महत्त्वपूर्ण ठरला, तर त्याने मोबाइल फोन आणि इंटरनेटसारख्या संवादाच्या क्षेत्रातील पुढील नवोपक्रमांचे आधार देखील दिले.