آسټرونیا-هینګري د اروپا څخه یو له زیات قومي او کلتوري امپراتورۍ څخه وه چې له ۱۸۶۷ څخه تر ۱۹۱۸ پورې موجوده وه. دغه دولت د مختلف قومي گروپونو لکه آسټرالیاي، هینګري، چک، سلاواک، سرب، کرواتی، رومانی او نورو د یو ځای کولو لامل شو. دغه مختلف کلتورونه یو ځانګړی کلتوري وراثت رامنځته کړ چې په هنر، معمارۍ، موسیقۍ، ادبیاتو او علومو کې تاثیر درلود، نه یواځې په مرکزي اروپا کې بلکه د دې د حدودو بهر هم.

معماري

د آسټرونیا-هینګري معماري د مختلفو کلتورونو د سټايلو او تاثیراتو خليط ښه مثال دی. د امپراتورۍ د کمال په دوره کې ډیر ښکلي ودانۍ جوړې شوې چې اوس د کلتوري وراثت په توګه پیژندل کیږي. پکې لاندې ودانۍ شاملې دي:

• ویانا: ودانۍ لکه اوپرا، د هافبورګ ماڼۍ او بیلويډیر د ویانوي معمارۍ سمبولونه دي.
• بوداپست: د هینګري پارلمان، د زنجير پل او د بوداپست د ملکتي ماڼۍ گنبدونه چې د نوګوټیک او نویرینسانس نمونې دي.
• پراګ: د پراګ د تپه پر سر ماڼۍ او د کارلو پل، چې د ګوتیک او رینسانس سټایلونه یوځای کوي.

دا ودانۍ نه یواځې د معمارۍ شاهکارونه دي، بلکې د تاریخ یادګارونه هم دي چې د آسټرونیا-هینګري کلتوري تاثیرات او پیښې بیانوي.

موسیقي

آسټرونیا-هینګري د ډیری لویو موسیقیدانانو د زېږېدو ځای و، چې په نړیواله موسیقي کلتور کې ژور اثر پرېښود. پکې شامل دي:

• ولفګانګ اماډیس موڅارټ: په سالزبورګ کې زېږېدلی او د ټولو وختونو یو له تر ټولو لوی موسیقیدانو څخه شو.
• یوحان شټراوس II: "د والز پاچا"، چې د خپلو ښکلو والزونو له امله مشهور دی، چې دا د ویانوي موسیقي وراثت سمبول دی.
• ګوستاو مالر: موسیقیدان او ارکستر رهبري، چې د هغه سمفوني د کلاسیکو اثراتو په توګه پیژندل کیږي.
• انتونین دورژاک: چک موسیقیدان، چې د خپلو سمفوني او خفی موسیقۍ لپاره مشهور دی.

د آسټرونیا-هینګري موسیقي روایت مختلف سټایلونه او عناصر یوځای کوي، چې دا یې ځانګړی کوي. اوپرا تیاترونه، لکه د ویانا اوپرا، د کلتوري ژوند مرکزونه شوي او د نړۍ له ګوټ ګوټ څخه هنرمندان او لیدونکي راجلب کړي.

ادبیات

د آسټرونیا-هینګري ادبیات هم یو مهم وراثت لري. ډیری لیکوالان او شاعرانو هغه آثارو ته شکل ورکړی چې د نړۍ په ادبیاتو کې تاثیر لري. پکې مهم لیکوالان شامل دي:

• فرانتس کافکا: چک لیکوال، چې آثار یې د وجودی اندیښنې او ابسردیت موضوعات وړاندې کوي.
• روبرت موزیل: آسټرالیاي رومانستان، د مشهور رومان "بې ځانګړتیا لرونکی انسان" لیکوال.
• استیفن زویګ: لیکوال او بیوګرافر، چې د خپلو تاریخي او رواني رومانونو له امله مشهور دی.
• بیلا بارتوک: هینګري موسیقیدان او اتنوموسیقیدان، چې ادبی کارونه هم لري.

د آسټرونیا-هینګري ادبیات د کلتوري تنوع او ژبو تنوع منعکس کوي، چې دا د دې د اوسني اهمیت او د هغې د مطالعه کولو له پلوه پام وړ دی.

علوم او تعلیم

آسټرونیا-هینګري هم د خپلو علمي او تعلیمي لاسته راوړنو لپاره شهرت لرله. پوهنتونونه او علمي بنسټونه لکه د ویانا پوهنتون او پراګ د څېړو او نوښتونو مرکزونه شوي. په دې دوره کې ډیری نامتو ساینس پوهان کار کوي، لکه:

• زیگموند فروید: د روان تحلیل بنسټ ایښودونکی، چې د هغه کارونو په رواني علومو کې انقلاب رامنځته کړ.
• لډوګ بکلمان: فزیک پوه، چې د حرارتي دینامیک او احصايي فزیک په برخه کې مهم سهم واخیست.
• روبرت هوک: ستورپوه او فزیک پوه، چې د اوپتیکې کارونو له امله مشهور دی.

دا ساینس پوهان د مختلفو علمي برخو په پرمختګ کې لاسته راوړنې کړي او د آینده اکتشافاتو لپاره بنسټ ایښودلی دی.

وراثت او تاثیر

د آسټرونیا-هینګري کلتوري وراثت پر معاصر هنر، موسیقي، ادبیاتو او علومو باندې تاثیر کوي. د پورته ذکر شویو هنرمندانو، موسیقیدانانو او ساینس پوهانو کارونه لا هم د نن ورځې لپاره مهم دی. د هغوی آثار لا هم مطالعه، اجرا او بحث کیږی، چې د هغوی د Welt-Kultur کې د شتون ارزښت او اهمیت تاییدوي.

د دې وراثت لپاره ډیر موزه ګانې، ګالري او کلتوري تاسیسات موجود دي، چې د دې ځانګړي امپراتورۍ لاسته راوړنې خوندي او راتلونکي نسلونو ته انتقالوي. برسېره پر دې، د آسټرونیا-هینګري د څنګونو کې رامنځته شوي ډیرې دودونه او کلتوري ځانګړتیاوې د موجوده هېوادونو کې ژوند کوي چې د دې ملکونو حدود کې موقعیت لري.

پایله

د آسټرونیا-هینګري کلتوري وراثت د مختلفو دودونو او تاثیراتو یو ځانګړی ترکیب دی چې د مختلفو قومي ګروپونو د ګډ ژوند له امله رامنځته شوی. دا وراثت د هنر، علومو او تعلیم په ټولو برخو کې غځېدلی دی، چې د اروپا په تاریخ کې ژور اثر پرېښود. آسټرونیا-هینګري، سره له دې چې له منځه تللې، تر اوسه د عصري ټولنې حوصله کوي، د نظریاتو، هنري اختراعاتو او علمي اکتشافاتو لپاره سرچینه ده.