تاریخی انcyclopedia
نیکولا تیلا د 1856 کال د جولای 10 نیټې په سمیلیانه کې زوکړه وکړه، چې هغه مهال د اتریشي امپراتورۍ برخه وه، او نن ورځ د کروشیا یوه برخه ده. هغه د تاریخ په اوږدو کې د ترټولو اغیزمنو او مرموز اختراعاتو له ډلې څخه و، چې د علم او تکنالوژي لپاره یې د نه منلو وړ شراکت لري. تیلا تر ټولو مخکې د بریښنا او مقناطیس په برخه کې د هغه انقلابي پرمختګونو لپاره پیژندل کیږي، د متغیر جریان او د انډکشن موټرو په ګډون.
تیلا له وړوکیو عمر څخه د زده کړې په برخه کې فوق العاده وړتیاوې لرلې. هغه په ګراز کې د تخنیکي پوهنتون او په پراګ پوهنتون کې زده کړې وکړې، چیرې چې یې د بریښنا تیروونې پراختیا باندې تمرکز وکړ. د متغیر جریان په اړه یې نظریات په دې وخت کې جوړیدل پیل کړل، مګر هغه د خپلو پروژو د پلي کولو لپاره د وسایلو او امکاناتو په نشتوالۍ سره مخ شو.
په 1884 کال کې تیلا متحده ایالاتو ته کډه شو، چیرې چې ژر یې د توماس اډیسن سره کار پیل کړ. مګر، د بریښنا په وړاندې د دوی د چلندونو په توپیرونو کې، دوی جلا شول. اډیسن د ثابت جریان ملاتړ کاوه، په داسې حال کې چې تیلا د متغیر جریان potencial باندې باور درلود.
تیلا د متغیر جریان سیسټمونه رامینځته کړل او په 1887 کال کې یې خپل اختراعات ثبت کړل. په 1893 کال کې، هغه په شیکاګو کې په نړیوال نندارتون کې د وائرلیس انرژی لیږد وښود. د متغیر جریان په برخه کې یې کارونو د عصري بریښنا رسولو سیسټمونو بنسټ ایښود.
«بریښنا یوازې یو وسیله ده. له دې سره تاسو کولی شئ یا جنت جوړ کړئ یا دوزخ». — نیکولا تیلا
تیلا ګڼ شمېر وسایل او سیستمونه جوړ کړل، چې د بې شمیره عصري تکنالوژیو بنسټ جوړوي. هغه د تیلا ترانسفارمر اختراع کړ، چې د بریښنا توزیع لپاره یو کلیدي عنصر شو. د هغه نظریات هم د راډیو اړیکې او وائرلیس انرژی لیږد بنسټ کېښود.
د تیلا ترانسفارمر یو وسیله ده چې د بریښنا انرژي په لوړ فریکونسي لوړ ولتاژ لړۍ بدلوي. دا وسیله د تیلا د ګڼ شمېر تجربو بنسټ څرګندوي، بشمول د وائرلیس انرژی لیږد او راډیو څپې په برخه کې.
د تیلا یوه له خورا جاه داره پروژو څخه د وائرلیس انرژی لیږد سیستم رامینځته کول و. په 1901 کال کې، هغه په نیویارک کې د نړیوال تلګراف سټېشن په جوړولو پیل وکړ، ترڅو د بې سیمه انرژي لیږد امکانات وښودل شي. مګر پروژه د مالي ستونزو سره مخ شوه او بند شوه.
سره له دې چې هغه په نظر کې د پام وړ لاس ته راوړنې درلودې، تیلا د مالي ستونزو سره مخ شو او خپلې ګڼ شمېر پیټنټونه یې له لاسه ورکړل. د هغه نظریات اکثره د شک سره ومنل شول، او هغه د اډیسن او نورو ساینس پوهانو له خوا د سیالۍ سره مخ شو. تیلا د نويو پروژو سره کار ته دوام ورکړ، چې د راډیو څپو او د ځمکې د انرژۍ د احتمالي کارولو په برخه کې څیړنې شاملې وې.
نیکولا تیلا د 1943 کال د جنورۍ په 7 نېټه په نیویارک کې ژوند پای ته ورسوا، مګر د هغه وراثت لاهم زنده دی. هغه د عصري بریښنایي تکنالوژیو له بنسټ ایښودونکو څخه ګڼل کیږي او د ساینس پوهانو او انجنیرانو نسلونه هڅوي. د هغه په ویاړ د تیلا نړیوال ورځ شاوخوا د جولای 10 نیټه نمانځل کیږي.
تیلا د علم او تکنیک په تاریخ کې یوه نه هیریدونکي نښه پریښوده. د هغه موندنې یوازې نړۍ بدل کړه، بلکې د راتلونکو نوښتونو لپاره لاره هم پرانیزي. د نوو تکنالوژیو په دور کې، موږ لاهم د تیلا نظریات مومو، چې لاهم په زړه پورې او الهام بخښونکي دي.