చరిత్రా ఎన్సైక్లోపిడియా
మోల్దోవా ప్రజాస్వామ్య ఆర్థిక వ్యవహారము వడివడిగా వ్యవసాయము, ఉత్పత్తి మరియు ఎగుమతుల పట్ల, అంతర్జాతీయ ఆర్థిక సంస్థల సహాయపై ఆధారపడి ఉంది. రాజకీయ స్థిరత్వము, విదేశీ ఆర్థిక కారకాలు మరియు అంతర్గత సంస్కరణల వంటి అనేక సవాళ్లను ఎదుర్కొంటున్నప్పటికీ, మోల్దోవా వ్యవసాయము, ఆహార పరిశ్రమ మరియు సేవల కల్పనలో అంగీకార లక్షణాలను కనబర్చుతోంది. ఈ వ్యాసంలో మోల్డోవా యొక్క ఆర్థిక వ్యవస్థ యొక్క కీలక అంశాలను పరిచయము వచియున్నది, దాని నిర్మాణం, వృద్ధి అగత్యము, సవాళ్లు మరియు అభివృద్ధి అవకాశాలు.
మోల్దోవా ఆర్థిక వ్యవస్థ ఉత్పత్తి మరియు మార్కెట్ దృష్టి కోణంపై ఉంది. ఆర్థిక వ్యవహారాలలో ప్రధాన భాగం వ్యవసాయం, పరిశ్రమ మరియు సేవలు. అయినప్పటికీ, గత మూడున్నర దశాబ్దాలుగా వ్యవసాయము జనసంఖ్య యొక్క ప్రధాన ఉద్యోగం మరియు ఆదాయాల మూలం అయి ఉంది.
వ్యవసాయములో గృహగొట్టు, పండ్లు, ధాన్యాలు మరియు కూరగాయల వంటి వ్యవసాయ పంటలు ఉత్పత్తి చేయబడుతున్నాయి. మోల్దోవా కూడా ఇతర దేశాలలో ఉత్పత్తిని ఎగుమతి చేసే ద్రవ్యాలను పెట్టుబడులకు ప్రసిద్ధంగా ఉంది. ఇటీవలి సంవత్సరాలలో ద్రవ్య సరుకుల పరిశ్రమ మరియు వ్యవసాయ వ్యాపారం రూపొందుతున్నాయి, ఇది దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థపై సానుకూల ప్రభావితమయ్యే ఆర్థిక వ్యవస్థకు ప్రభావాన్ని చూపుతుంది.
మోల్దోవా పరిశ్రమ ప్రధానంగా ఆహార, వస్త్ర, రసాయన మరియు యంత్రాంగ రంగాలను కలయిక చేయనుంది. ఇటీవలి సంవత్సరాలలో దేశం రెండవ దశను ప్రత్యేకిస్తున్నప్పటికీ, ఇది మార్కెట్లకు చేరికకు ప్రతికూలంగా, అవశ్యకతా లోపములు మరియు పెట్టుబడుల అవరోధాలతో వ్యవహారమულად ఇబ్బంది పడుతోంది. అదే సమయంలో, వ్యవసాయ సామానును పరికిణి ఫలితాలలో దారితీసేందుకు, ఉత్పత్తులు ఎగుమతి జరుగుతున్నాయి.
సేవలు విభాగం గత కొన్ని సంవత్సరాలలో సరతలు చేసే ప్రధాన ప్రేరకంగా అవతరించాయి. బ్యాంకింగ్, టెలికమ్యునికేషన్ మరియు సమాచార సాంకేతికత స్థాయిలో అభివృద్ధి చెందుతున్నాయి. కాంట్రాక్టర్ మార్కెట్ కూడా ప్రాముఖ్యత పొందుతున్నాయి, ఎందుకంటే నైపుణ్యం మరియు సేవల కొద్ది కంటిబార్ వీచేస్తుంది.
మోల్డోవాలో ఆర్థిక పరిస్థితుల ప్రాధమిక గణాంకాలు జీడీపీ, ద్రవ్యాంశం, నిరుద్యోగం మరియు విదేశీ ఋణం. 2023 సంవత్సరంలో దేశం యొక్క జీడీపీ దాదాపు 13.7 బిలియన్ల డాలర్లుగా ఉన్నది, ఇది 2022 కు 4% పెరిగింది. దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ ఇటీవల సంవత్సరాలలో స్థిరంగా ఉన్నప్పటికీ, ప్రాణస్రవంతి మానవ శక్తిమాన్యనే యూరోపియన్ దేశాలకు అర్హమైనది.
మోల్డోవాలో ద్రవ్యాంశం గత కొన్ని సంవత్సరాలలో అధిక స్థాయిలో ఉంది. 2022 సంవత్సరంలో ద్రవ్యాంశం దాదాపు 30% ఉంటుంది, ఇది ఆర్థిక సంక్షోభాల వల్ల ఆసక్తి పెరుగుతూ ఉంది. 2023 లో పరిస్థితి కొంత మెరుగైంది, కానీ అత్యధిక పౌరులకు జీవన వ్యయాలు అధికంగా వస్తున్నాయి. ద్రవ్యాంశానికి ప్రభావము చూపించే అంశాలలో, శక్తి వస్తువుల దిగుమతులపై ఆధారపడటం మరియు ప్రభుత్వ సవాళ్లలో అస్థిరత ఉన్నాయి, ఇవి ఆర్థిక మందగమాన్ని కలిగించవచ్చు.
మోల్డోవాలో నిరుద్యోగం గత ఏడాదుల కాలంలో సాంకేతికంగా స్థిరంగా మారిపోయింది, కానీ అది దేశానికి మరొక సవాలు ఉంటే ఇది మిగిలి ఉంది. సర్వం కార్తబాధ బ్యాంకు పరిమితంగా 2023 సంవత్సరంలో నిరుద్యోగం సన్నిహితంగా 4.5%గా ఉంది. అయితే, స్పష్టంగా పెద్ద మిగిలే దినచేరిన స్థానాలు కూడా ఉంది, ఎందుకంటే చాలా మంది మోల్దోవాన్ విదేశాలలో ఉద్యోగాలను వెతుకుతుంటారు.
మోల్డోవాలో విదేశీ ఋణం కూడా ఆర్థిక వ్యవస్థను ప్రభావితం చేయడానికి ముఖ్యమైన గణాంకం. 2023 సంవత్సరానికి సంబంధించిన సమాచారంపై, మోల్డోవా విదేశీ ఋణం దాదాపు 20 బిలియన్ డాలర్లు, ఇది జీడపీకి సుమారుగా 140% అవుతుంది. ఈ అధిక స్థాయిలో ზედనగర ఉత్పత్తులు అంతర్జాతీయ ఆర్థిక శాఖచే జాగ్రత్తగా వాతావరణంగా ఉండుచున్నాయి.
ఎగుమతి మోల్డోవా ఆర్థిక వ్యవస్థకు ముఖ్యమైన భాగము. ప్రధానంగా ఎగుమతులకు వ్యవసాయం, వైనాలు, వస్త్రం మరియు యంత్రాంగ ఉత్పత్తులు ఉన్నాయి. మోల్డోవా రష్యా, యూరోపీన్ యూనియన్ మరియు ఉక్రెయిన్ మరియు టర్కీ వంటి పొటియర్ దేశాలలో చురుకుగా ఎగుమతులు వేస్తోంది. గత సంవత్సరాలలో వ్యవసాయ మరియు వైనాల పద్దతి మంచి ఉత్పత్తులతో మంచి వృద్ధిని సాదిస్తోంది.
మోల్డోవాలో దిగుమతులు ప్రధానంగా శక్తి వస్తువులు, యంత్రాల మరియు పరికరాలు, సరైన వస్త్రాలు మరియు రసాయన ప్రాడక్టులలో ఉన్నవే. మోల్డోవా శక్తి వస్తువుల దిగుమతికి అధికంగా ఆధారంగా ఉంటుంది, ముఖ్యంగా గ్యాస్ మరియు ఆయిల్ లాంటి, ప్రపంచ మార్కెట్ ధరల ఆర్థిక చినుళ్ళ వల్ల వాతావరణాంతర అవసరాలను ప్రేరణగా కలదు. ఈ అంశం కూడా ద్రవ్యాంశం మరియు దేశంలో మొత్తం జీవన వ్యయాలను ప్రభావితం చేస్తుంది.
మోల్డోవా ప్రధాన వ్యాపార భాగస్వాములు రొమానియా, రష్యా, ఉక్రెయిన్ మరియు యూరోపీన్ యూనియన్ దేశాలుగా ఉంటారు. గత సంవత్సరాలలో మోల్డోవా ప్రభుత్వం అంతర్జాతీయ వ్యాపారంలో విభజన ఏర్పరుస్తూ మరియు ఆర్థిక రాజ్యాల మీద ఆధారాలను తగ్గించడానికి కృషి చేయింది, ఇది అంతర్జాతీయ చరిత్రలో ప్రభుత్వ మరియు ఆర్థిక సవాళ్లతో ఉంటుంది.
మోల్దోవాలో ఆర్థిక విభాగం బ్యాంకు వ్యవస్థ, బీమా మరియు పెట్టుబడి సేవలను కలిగి ఉంది. గత సంవత్సరాలలో देशం దాని ఆర్థిక సంస్థలను మెరుగుపరచగలిగింది, అంతర్జాతీయ ప్రమాణాలను పాటించటంలో మరియు పారదర్శకతను పెరిగింది. మోల్దోవా కేంద్ర బ్యాంకు ఆర్థిక ప్రవాహాలను మరియు జాతీయ కరెన్సీ యొక్క స్థిరత్వాన్ని పెంచుటకు జాగ్రత్తగా ప్రత్యేకమైనట్టుగా ప్రదర్శిస్తుంది.
మోల్దోవా విదేశీ పెట్టుబడులను ఆకర్షించగలుగుతుంది, కానీ ఈ విభాగం ఇంకా సరEnoughముగా అభివృద్ధి చెందలేదు. పొలిటీ స్థిరత్వము, అవినీతి మరియు మెట్రో నగరాలు అంటే కష్టాలు పెట్టుబడుల వాణి కి నిరోధించే దిశగా ఉంటాయి. అయినప్పటికీ, ఈ సంక్షోభాల మధ్య గత సంవత్సరాలలో పెట్టుబడులను ఆకర్షించే పద్దతులను చూడవచ్చు, విభాగాలు, ఆగ్రోబిజినెస్, ఐటీ మరియు పర్యాటకంను కూడా ఆకర్షించాలి.
స్థిరత్వం మరియు కొంత ఆర్థిక వృద్ధికి వున్నా, మోల్దోవా ఆర్థిక వ్యవస్థ కొన్ని తీవ్రమైన సవాళ్లను ఎదుర్కొంటుంది, ఇవి అభివృద్ధిని మందలించే అంశములలో నాకు చివరగా మార్పిస్తాయి. ప్రధాన సవాలు - విదేశీయ పాలన మరియు వస్తువుల మీద ఉన్న అధిక ఆధారిత చాలా. ఇది ఆర్థిక విధానం మరియు శ్రేణిగా ఉన్న శ్రేణిమాట్లపై ఉంటుంది.
ఇంకా ముఖ్యమైన సవాలు - తక్కువ స్థాయి జీవనమూల్యము. ఆర్థిక వృద్ధికి కంటే, చాలా మోల్దోవాళ్ళు పేద కుటుంబాలలో మరియు చెలామణి దీనాలైన్ నిర్మాణాలను ఎదుర్కొంటున్నారు. ప్రజలకు ఉండునది మెరుగైన విధంగా దేశంలో ఎదుర్కొంటారు, దీనితో ఉద్యోగాలపురాణంతో అధికార పరిష్కారవిశేషాలు కూడా ఎదురుపడుతాయి.
అవినీతి మరియు బలవంతమైన అవరోధాలకు అడ్డుగా ఉండే విధానాలు, మోల్దోవా ఆర్థిక వ్యవస్థ మిలీషియాను మెరకగా నిరంతరముగా ఉంచి ఒకరి కోసం మంచి దృఢంగా బలాలను ఆశిస్తాయి.
మోల్దోవా ఆర్థిక వృద్ధి ముందో లేకోగణత ప్రాధమిక ధోరణుల మార్పుల ప్రకారం. ఉత్తమ వాణిజ్య పరిధి, ఆధికారాలు తెలుగులో సందేశాన్నించే నియమాల‌డ్తో మోల్దోవా జనులపై తమ పర్యవేక్షణ సమర్పించినట్లుగా నిరంతరముగా భాగస్వామ్యాలు అందించడం సమర్థించి నాలుగరిని పొందడంతో తెలిపుతుంది.
వ్యవసాయం అభివృద్ధిపరుచేందుకు, ముఖ్యంగా ఆగ్రోబిజినెస్, మునుపు ఉదారంగా అధ్యక్షకంగా పెరుగుతాయి. మోల్దోవా పద్ధతులు మరియు మార్పుల పరిశీలన అవసరమైన మరేం ఉంటుంది, ముఖ్యంగా నవీకరణ తీసుకునే కానీ మీరుగాద్ విషయాలలో, ఇది స్వంత కీలును స్వీకరించడం.
ధిధాల నేటి విధానం రంగంలో మెరుగుదల వర్తించాము, మోల్దోవా వ్యవస్థకు చేయడం అవసరం, విషయాలను ప్రారంభించి శ్రేణి వికాసం ప్రదర్శించబడాలి.