دانشنامه تاریخی
هوش مصنوعی (AI) به یکی از فناوری‌های بحث‌برانگیز در اوایل قرن ۲۱ تبدیل شده است. به ویژه در حوزه پزشکی، AI افق‌های جدیدی برای تشخیص، درمان و مدیریت بیماری‌ها باز می‌کند. دهه ۲۰۲۰ با پیشرفت‌های قابل توجهی در این زمینه همراه بوده است، زمانی که الگوریتم‌های یادگیری ماشینی نتایج رقابتی با متخصصان انسانی را نشان دادند.
اگرچه ایده‌های استفاده از AI در پزشکی از قرن ۲۰ آغاز شده، انقلاب واقعی با پیشرفت قدرت محاسباتی و حجم داده‌های در دسترس در دهه‌های اخیر آغاز شد. در دهه ۲۰۲۰، سیستم‌های AI به طور گسترده‌تری در عمل بالینی بکار گرفته شدند و قادر به تجزیه و تحلیل حجم عظیمی از داده‌های پزشکی، انجام تحلیل‌های پیش‌بینی و حتی ارائه روش‌های درمانی شدند.
یکی از بارزترین مثال‌ها از کاربرد AI در پزشکی، تشخیص بیماری‌ها است. الگوریتم‌های یادگیری عمیق که بر روی مجموعه‌های بزرگ تصاویری پزشکی آموزش دیده‌اند، دقت بالایی در شناسایی بیماری‌هایی از جمله سرطان، ذات الریه و دیابت نشان دادند.
سیستم‌های شناسایی تصویر می‌توانند تصاویر اشعه ایکس، MRI و CT را تحلیل کنند و پاتولوژی‌هایی را شناسایی کنند که ممکن است برای چشم انسان قابل مشاهده نباشند. یک مطالعه که در سال ۲۰۲۱ انجام شد، نشان داد که AI توانسته است سرطان ریه را با دقتی مشابه با نتایج رادیولوژیست‌های با تجربه تشخیص دهد.
استفاده از AI برای توسعه برنامه‌های درمانی شخصی‌سازی شده نیز به همان اندازه اهمیت دارد. سیستم‌ها می‌توانند داده‌های مربوط به بیماران از جمله بیومارکرها، اطلاعات ژنتیکی و تاریخچه بیماری را تحلیل کرده و موثرترین و ایمن‌ترین روش‌های درمانی را پیشنهاد دهند. این امر به ویژه در انکولوژی که هر تومور منحصر به فرد است، حائز اهمیت است.
علاوه بر این، AI به طور فعال در مدیریت بیماری‌های مزمن، مانند دیابت و بیماری‌های قلبی-عروقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. الگوریتم‌ها می‌توانند تغییرات در وضعیت بیمار را پیگیری کرده، تشدیدها را پیش‌بینی کنند و پیشنهادات به موقعی در مورد تغییرات شیوه زندگی یا اصلاح درمان دارویی ارائه دهند.
تله‌پزشکی در شرایط پاندمی COVID-19 به ویژه مورد توجه قرار گرفت و در این حوزه AI کاربردهای خود را پیدا کرده است. مشاوره‌های مجازی با پزشکان که با حمایت AI صورت می‌گیرد، اجازه می‌دهد که به سرعت و به طور مؤثر وضعیت بیمار ارزیابی شده و استراتژی‌های درمانی ممکن ارائه شود.
دستیاران AI می‌توانند پرسش‌های اولیه را انجام داده و علائم را تحلیل کنند و به پزشکان کمک کنند تا بر جنبه‌های بحرانی‌تر سلامت بیمار تمرکز کنند، که دسترسی به مراقبت‌های پزشکی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
با وجود تمام مزایا، استفاده از AI در پزشکی مسائل اخلاقی مختلفی را به پیش می‌کشد. داده‌های سلامت بیماران محرمانه هستند و مسائل مربوط به حفاظت از داده‌ها و استفاده از آن‌ها همچنان مطرح است. ضروری است که ایمنی سیستم‌های AI تضمین شده و در زمینه به‌کارگیری این فناوری‌ها در عمل بالینی مسئولانه عمل شود.
علاوه بر این، مهم است که به جانب‌داری بالقوه الگوریتم‌ها توجه شود که ممکن است نتیجه یادگیری نادرست بر روی داده‌های غیر نمایان باشد. این می‌تواند منجر به آن شود که گروه‌های خاصی از بیماران کم‌ارزش یا کم‌توجهی شوند.
چشم‌اندازهای استفاده از AI در حوزه پزشکی بسیار امیدوارکننده به نظر می‌رسد. انتظار می‌رود با پیشرفت‌های بیشتر در فناوری‌ها، مانند محاسبات کوانتومی و الگوریتم‌های پیشرفته‌تر، توانایی‌های AI به طور قابل توجهی گسترش یابد.
در آینده، AI می‌تواند نه تنها به عنوان دستیار پزشکان، بلکه به عنوان یک شریک مستقل در تصمیم‌گیری‌های بالینی عمل کند که افق‌های جدیدی برای درمان بیماری‌های مختلف باز خواهد کرد.
هوش مصنوعی در حال حاضر پزشکی را متحول کرده و دقت تشخیص و درمان شخصی‌سازی شده را بهبود می‌بخشد. با این حال، برای بهره‌برداری کامل از پتانسیل این فناوری‌ها، حل مسائل اخلاقی و قانونی ضروری است. تنها در این صورت می‌توان اطمینان حاصل کرد که AI به نفع بیماران و صنعت پزشکی به طور کلی عمل می‌کند.