دانشنامه تاریخی
ناپلئون بناپارت (۱۷۶۹–۱۸۲۱) یک فرمانده نظامی و دولتمرد فرانسوی بود که سهم قابل توجهی در تاریخ اروپا و جهان داشت. او در جزیره کرسیكا به دنیا آمد و زندگی‌اش نماد جاه‌طلبی، نبوغ و تراژدی شد.
ناپلئون در ۱۵ اوت ۱۷۶۹ در آژاچو، کرسیكا، به دنیا آمد، در خانواده‌ای از اشراف‌زادگان کوچک. تحصیلات ابتدایی او در مدرسه نظامی بریان و بعدها در مدرسه نظامی پاریس انجام شد. ناپلئون به‌زودی نسبت به امور نظامی علاقه‌مند شد و به درجه افسر توپخانه رسید.
با آغاز انقلاب فرانسه، ناپلئون در کنار نیروهای انقلابی قرار گرفت. در سال ۱۷۹۳ او نقش کلیدی در محاصره تولون ایفا کرد که منجر به اعطای لقب ژنرال بریگاد شد. در سال ۱۷۹۶ او به عنوان فرمانده ارتش ایتالیا منصوب شد، جایی که در آن پیروزی‌های درخشانی بر اتریشی‌ها و متحدانشان به دست آورد.
پس از موفقیت‌های نظامی در ایتالیا، ناپلئون تبدیل به قهرمانی محبوب در میان مردم فرانسه شد. در سال ۱۷۹۹ او کودتای دولتی معروف به «۱۸ برومر» انجام داد و کنسولگری را تأسیس کرد و به عنوان اولین کنسول فرانسه منصوب شد. دوران حکمرانی او با اصلاحات متعدد، از جمله تأسیس «کد ناپلئون» که پایه‌گذار حقوق مدنی معاصر در بسیاری از کشورها شد، همراه بود.
در سال ۱۸۰۴ ناپلئون خود را امپراتور فرانسه اعلام کرد. او تلاش کرد تا نظم را در کشور برقرار کند و تأثیر فرانسه را در اروپا گسترش دهد. ناپلئون چندین کارزار نظامی موفق را سازماندهی کرد، از جمله پیروزی در آوسترلیتس (۱۸۰۵) و ینا (۱۸۰۶). استراتژی و تاکتیک‌های او موضوع مطالعه آکادمی‌های نظامی در سرتاسر جهان شد.
دوره حکمرانی ناپلئون با جنگ‌های ناپلئونی مشخص شد که بیشتر اروپا را در بر گرفت. او امپراتوری وسیعی را ایجاد کرد که شامل فرانسه، ایتالیا، هلند و بخش‌هایی از آلمان و اسپانیا بود. با این حال، جاه‌طلبی‌های او به اختلاف با سایر قدرت‌های اروپایی از جمله بریتانیا، روسیه و اتریش منجر شد.
با وجود موفقیت‌ها، ناپلئون با چالش‌های جدی روبرو شد. در سال ۱۸۱۲ او کارزاری ناموفق علیه روسیه آغاز کرد که به از خسارت فاجعه‌ای برای ارتشش انجامید. در نتیجه دشمنان او متحد شدند و در سال ۱۸۱۴ ناپلئون مجبور شد از تخت سلطنت کناره‌گیری کند و به جزیره البا تبعید شود.
در سال ۱۸۱۵ ناپلئون به فرانسه بازگشت و بار دیگر قدرت را در دست گرفت، اما حکمرانی او تنها ۱۰۰ روز به طول انجامید. او در نبرد واترلو شکست سختی خورد و دوباره به تبعید رفت، این بار به جزیره دور افتاده سنت هلن، جایی که بقیه عمرش را در آنجا گذراند.
ناپلئون بناپارت تأثیر عمیقی در تاریخ بر جای گذاشت. اصلاحات او در زمینه حقوق، آموزش و مدیریت عمومی بر بسیاری از کشورها تأثیر گذاشت. ناپلئون به نماد عظمت و تراژدی تبدیل شد، شخصیت و اقدام‌های او همچنان مورد بحث تاریخ‌نگاران و جامعه‌شناسان است.
شخصیت ناپلئون الهام‌بخش آثار هنری، ادبی و سینمایی متعددی بوده است. تصویر او به یک آرchetype از رهبر جاه‌طلب تبدیل شده و زندگی‌اش همچنان در سرتاسر جهان مطالعه و بحث می‌شود. ناپلئون به یکی از مشهورترین و بحث‌برانگیزترین شخصیت‌های تاریخی تبدیل شده است.
ناپلئون بناپارت نه تنها یک شخصیت تاریخی، بلکه نماد دوره تغییرات است، که در آن نظم‌های قدیمی فروریختند و نظم‌های جدید به وجود آمدند. زندگی او، از یک کرسی‌کایی فقیر تا امپراتوری، نشان می‌دهد که چگونه اراده و نبوغ می‌تواند مسیر تاریخ را تغییر دهد. با وجود سقوط، میراث ناپلئون همچنان زنده است و مردم را در سراسر جهان الهام می‌بخشد.