دانشنامه تاریخی
نیلسون ماندلا (۱۹۱۸-۲۰۱۳) — سیاست‌مدار جنوبی آفریقایی، مبارز حقوق بشر و اولین رئیس‌جمهور سیاه‌پوست جمهوری آفریقای جنوبی است. زندگی و فعالیت‌های او تجسمی از استقامت، فداکاری و تلاش برای عدالت است.
نیلسون رولیهلا ماندلا در ۱۸ ژوئیه ۱۹۱۸ در روستای مویز، در قبیله تمبو به دنیا آمد. او اولین کسی از قبیله‌اش بود که موفق به تحصیل در دانشگاه شد. ماندلا در دانشگاه فورت‌ههیر تحصیل کرد و مدرک کارشناسی هنر را دریافت نمود. در حین تحصیل، او به سیاست و فعال‌سازی علاقه‌مند شد.
در سال ۱۹۴۴، ماندلا به عضویت کنگره ملی آفریقا (ANC) درآمد. او به طرز فعال در برابر آپارتاید - سیستم جداسازی نژادی که در آفریقای جنوبی وجود داشت - ایستاد. در سال ۱۹۵۲، ماندلا به همراه دیگر فعالان یک کمپین مقاومت غیرخشونت‌آمیز را آغاز کرد.
در سال ۱۹۶۲، ماندلا به خاطر سازماندهی اعتصابات و دیگر اقدامات فعالانه علیه دولت بازداشت شد. در سال ۱۹۶۴ او به حبس ابد به خاطر خرابکاری محکوم گردید. زندانی شدن او در جزیره روبن (جایی که او ۱۸ از ۲۷ سال حبس خود را گذراند) نماد مبارزه در برابر آپارتاید شد. به رغم شرایط سخت، ماندلا امید خود را از دست نداد و به مبارزه برای آزادی ادامه داد.
در سال ۱۹۹۰، تحت فشار جامعه بین‌المللی و اعتراضات داخلی، ماندلا آزاد شد. او به رهبری ANC درآمد و یکی از معماران اصلی گذار آفریقای جنوبی به دموکراسی شد. در سال ۱۹۹۴، اولین انتخابات دموکراتیک برگزار شد که در آن ماندلا به عنوان اولین رئیس‌جمهور سیاه‌پوست کشور انتخاب شد. ریاست او تا سال ۱۹۹۹ ادامه داشت.
نیلسون ماندلا به عنوان نماد مبارزه برای حقوق بشر و عدالت نژادی باقی می‌ماند. زندگی او الهام‌بخش میلیون‌ها نفر در سرتاسر دنیا است. او نماد امید و شجاعت در برابر ناعدالتی شد. ماندلا جوایز زیادی از جمله جایزه صلح نوبل را در سال ۱۹۹۳ دریافت کرد.
ماندلا سه بار ازدواج کرد. آخرین ازدواج او با گراسا ماشل به ویژه قابل توجه بود، زیرا او نیز یک فعال بود. او شش فرزند و تعداد زیادی نوه دارد. ماندلا به ورزش، به ویژه راگبی علاقه‌مند بود و به ترویج ایده وحدت از طریق ورزش پرداخته است.
نیلسون ماندلا در ۵ دسامبر ۲۰۱۳ در سن ۹۵ سالگی درگذشت. مراسم تشییع جنازه او به یک رویداد بزرگ تبدیل شد که رهبران از سرتاسر دنیا را گرد هم آورد. یاد او در میراثش زنده است و دستاوردهای او همچنان نسل جدیدی از فعالان را الهام می‌بخشد.
نیلسون ماندلا نه تنها یک رهبر سیاسی بود، بلکه انسانی بود که تاریخ را دگرگون کرد. مسیر زندگی او درسی است درباره اهمیت مبارزه برای باورها و از دست ندادن امید، حتی در سخت‌ترین شرایط. او همچنان نماد قدرت روح و استقامت است و به همه ما یادآوری می‌کند که مبارزه برای عدالت و برابری چقدر مهم است.