دانشنامه تاریخی
پروس — یک منطقه تاریخی در اروپای مرکزی است که نقش مهمی در تاریخ اروپا ایفا کرده است. تاریخ آن شامل جنبه‌های مختلفی از جمله فرهنگ، سیاست و نظامی‌گری است. در این بخش ما به بررسی مراحل کلیدی توسعه پروس از زمان تأسیس تا انحلال آن خواهیم پرداخت.
منطقه‌ی پروس مدرن در ابتدا به‌وسیله قبایل پروسی که به زبان‌های بالتیک صحبت می‌کردند، سکونت شده بود. این قبایل به کشاورزی و ماهیگیری مشغول بودند. در قرن دوازدهم، فاتحان آلمانی، به ویژه به‌وسیله سازمان تیوتر، به این سرزمین‌ها آمدند و شروع به کلونی‌سازی فعال این منطقه کردند.
در سال 1226، شاهزاده لهستانی کنراد مازویسکی سازمان تیوتر را برای مقابله با پروسی‌ها دعوت کرد. این موضوع منجر به جنگ‌های تیوتر شد که در سال 1283 به پایان رسید و قبایل پروسی به‌طور کامل تسلیم شدند. این سازمان دولت خود را تأسیس کرد و پایتخت آن به کونیگسبرگ (کالینینگراد فعلی) منتقل شد.
در سال 1525، پس از اصلاحات و فروپاشی سازمان تیوتر، این منطقه به دوک‌نشین پروس تحت مدیریت ائتلاف فرانتس براندنبورگ تبدیل شد. این گام مرحله‌ای مهم در توسعه هویت پروسی بود.
در سال 1871، پس از جنگ فرانسه و پروس، پروس هسته امپراتوری جدید آلمان شد. این واقعه مرحله‌ای جدید در تاریخ پروس را رقم زد، زمانی که پروس به یکی از قدرتمندترین قدرت‌های اروپا تبدیل شد.
در زمان حکمرانی اتو فون بیسمارک، پروس به‌طور قابل توجهی صنعت و زیرساخت‌های خود را توسعه داد. راه‌آهن‌ها، کارخانه‌های جدید و فناوری‌ها به پروس اجازه داد تا در اقتصاد اروپا موقعیت رهبری را به‌دست آورد.
جنگ جهانی اول منجر به تغییرات اساسی در چشم‌انداز سیاسی اروپا شد. پروس، به عنوان بخشی از آلمان، در سمت شکست‌خوردگان قرار گرفت. پس از جنگ، بر اساس معاهده ورسای 1919، پروس اراضی قابل توجهی را از دست داد.
پس از جنگ جهانی دوم، پروس بین لهستان و اتحاد جماهیر شوروی تقسیم شد. کونیگسبرگ به کالینینگراد تغییر نام پیدا کرد و بخشی از شوروی شد. بخش عمده‌ای از جمعیت پروسی جابجا شدند یا فرار کردند و فرهنگ پروسی عملاً ناپدید شد.
پروس میراث فرهنگی قابل توجهی به‌جا گذاشته است که شامل معماری، ادبیات و علم می‌شود. بسیاری از فیلسوفان مشهور آلمانی مانند ایمانوئل کانت و هگل با پروس مرتبط بودند. علاوه بر این، کونیگسبرگ به دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی خود شهرت داشت.
امروز در سرزمین‌های سابق پروس چندین کشور مدرن وجود دارد که شامل لهستان و روسیه می‌شود. میراث پروس همچنان بر فرهنگ و جامعه این کشورها تأثیر می‌گذارد. بسیاری از آثار تاریخی و موزه‌ها گردشگران و پژوهشگران را به‌سوی خود جذب می‌کنند که می‌خواهند بیشتر درباره تاریخ غنی این منطقه بدانند.
تاریخ پروس داستانی از تحول، مبارزه و میراث فرهنگی است. از قبایل بالتیک اولیه تا دوک‌نشین قدرتمند و انحلال بعدی، پروس ردپایی عمیق در تاریخ اروپا به‌جا گذاشته است. درک تاریخ آن برای شناخت واقعیت‌های معاصر اروپایی اهمیت دارد.