دانشنامه تاریخی
سقراط (حدود 470–399 سال قبل از میلاد) یکی از معروف‌ترین و تأثیرگذارترین فلاسفه یونان باستان و بنیان‌گذار فلسفه سقراطی است که تأثیر بزرگی بر توسعه سنت فلسفی غرب گذاشت. روش دیالوگ و جستجوی صادقانه حقیقت او برای زمان خود رادیکال بود و همچنان امروزه نیز مرتبط است.
سقراط در آتن در خانواده یک مجسمه‌ساز متولد شد. او آموزش سنتی را دریافت کرد، اما به زودی به فلسفه و اخلاق علاقه‌مند شد. سقراط هیچ نامه یا اثری از خود به جا نگذاشت؛ اطلاعات اصلی درباره زندگی و آموزش‌های او از طریق آثار شاگردانش، مانند افلاطون و کسنوفون به ما رسیده است.
فلسفه سقراط بر جستجوی حقیقت و درک زندگی انسانی متمرکز است. او از روشی که به عنوان روش سقراطی شناخته می‌شود، استفاده کرد که شامل واداشتن گفت‌وگو کننده به تفکر در مورد باورها و منطق شکل‌گیری آن‌ها بود.
این روش شامل یک سری سوال‌ها است که به دنبال شناسایی تناقضات در تفکر گفت‌وگو کننده است. سقراط معتقد بود که با به چالش کشیدن نظرات عمومی، می‌توان به یک درک و حقیقت عمیق‌تر رسید.
«فقط می‌دانم که هیچ نمی‌دانم.»
سقراط بر مسائل اخلاقی و اصول اخلاقی تأکید می‌کرد. او معتقد بود که فضیلت دانایی است و اگر فرد بداند که چیست، بد عمل نخواهد کرد. این ادعا در سیستم اخلاقی او بنیادی است.
سقراط به طور فعال در زندگی اجتماعی آتن شرکت داشت و به بحث در مورد مسائل سیاسی، اخلاقی و اجتماعی پرداخت. انتقادات او از دموکراسی و بی‌عدالتی منجر به نارضایتی در میان شهروندان تأثیرگذار شد.
در سال 399 قبل از میلاد، سقراط به فساد جوانان و بی‌احترامی به خدایان متهم شد. دادگاه او را به مرگ محکوم کرد. سقراط، با choosing مرگ به جای تبعید، وفاداری خود را به فلسفه و اصولی که دنبال می‌کرد، نشان داد.
«من ترجیح می‌دهم برای حقیقت رنج بکشم تا دروغ زندگی کنم.»
تأثیر سقراط بر فلسفه و تفکر غربی بسیار زیاد است. ایده‌های او پایه‌گذار بسیاری از جریانات فلسفی، از جمله رواقی‌گری و هستی‌شناسی شد. شاگردان سقراط، به‌ویژه افلاطون، آموزه‌های او را توسعه و نظام‌مند کردند که این امر اجازه انتقال آن‌ها به نسل‌های بعدی را فراهم کرد.
سقراط همچنین اثر قابل توجهی در هنر و ادبیات به جا گذاشت. زندگی و آموزه‌های او الهام‌بخش بسیاری از نویسندگان، هنرمندان و نمایش‌نامه‌نویسان بود. تصاویر سقراط غالباً در آثار هنری ظاهر می‌شوند که گواه بر مرتبط بودن دائمی اوست.
سقراط نماد حکمت و جستجوی حقیقت باقی می‌ماند. رویکرد او به فلسفه، تأکید بر اخلاق و مسئولیت اخلاقی، و همچنین روش سقراطی استانداردهای جدیدی برای تفکر فلسفی تعیین کرده است. امروز آموزه‌های او الهام‌بخش افراد برای تفکر انتقادی و تلاش برای خودآگاهی است.