ऐतिहासिक विश्वकोश
ऑस्ट्रेलियाचा भाग असलेल्या ब्रिटिश साम्राज्याने 1914 मध्ये सुरू झालेल्या प्रथम जागतिक युद्धात प्रवेश केला, जो इतिहासातील एक अत्यंत महत्वाचा आणि विध्वंसक संघर्ष बनला. युद्धाचा विकास आणि राष्ट्रात्मक ओळखवर महत्वाचा प्रभाव होता.
ऑस्ट्रेलियाने 4 ऑगस्ट 1914 रोजी जर्मनीवर युद्ध घोषित केले, जो युरोपमधील संघर्ष सुरू होण्याच्या काहीच दिवसांनंतरचा काळ होता. ऑस्ट्रेलियाच्या युद्धात सहभागी होण्याचे मुख्य कारणे यामध्ये समाविष्ट होते:
युद्धाची घोषणा केल्यावर लवकरच ऑस्ट्रेलियाची सेना तयार होण्यास सुरुवात झाली. ऑस्ट्रेलियन इम्पायर फोर्सेस (AIF) तयार करण्यात आले, ज्यांना प्राथमिक लढाऊ युनिट्स बनवण्यात आले. पहिले कण्टिन्जंट 1914 मध्ये युरोपमध्ये पाठविले गेले.
सेनेची लामण असलेली शरीरयष्टी जलद झाली होती, पण तयारी मर्यादित होती. अनेक सैनिकांकडे लढाईचा अनुभव नव्हता आणि कठोर प्रशिक्षणाच्या अटींमध्ये प्रशिक्षण घेतले.
ऑस्ट्रेलियन सैन्याने अनेक कळकळीच्या युद्धात सहभाग घेतला आहे, जे त्यांच्यासाठी आणि संपूर्ण युद्धासाठी महत्त्वाचे ठरले.
गॅलिपोलीच्या लढाईचा एक अत्यंत प्रसिद्ध प्रकरण (1915) ऑस्ट्रेलियन आणि न्युझीलंड सैन्य (ANZAC) ने महत्त्वपूर्ण दार्दानेल्ज वाळवंट काबीज करण्याचा प्रयत्न केला. प्रारंभिक यश मिळाल्यानंतरही या ऑपरेशनचे परिणाम भयंकर असले आणि अनेक हसरणारे झाले.
ऑस्ट्रेलियन सैन्य पश्चिमी फ्रंटवर सॉम आणि पॉपेरथच्या लढायांमध्ये रोखून देत होते. त्यांनी उच्च युद्ध कार्यक्षमता आणि शौर्य दाखवले, ज्यासाठी त्यांना पुरस्कार मिळाले.
प्रथम जागतिक युद्धात सहभाग घेण्याचा प्रभाव ऑस्ट्रेलियावर खोलवर होता. युद्धामुळे मानवी हानीमध्ये मोठा वाढ झाला: 400,000 ऑस्ट्रेलियाने सेवेत, 60,000 पेक्षा जास्त ठार झाले, आणि अनेक दुखापती झाल्या.
युद्धाने ऑस्ट्रेलियन ओळख तयार करण्यास मदत केली. अनेक ऑस्ट्रेलियन्स सैन्यात सेवा करणारे असल्याचा अभिमान बाळगले, आणि अधिक राष्ट्रवादी झाले. 25 एप्रिलचा दिवस, गॅलिपोलीवर अस्थायी मोहिम अधिकृत ठरला, ज्याने ऑस्ट्रेलियन सैनिकांच्या बलिदानाचा प्रतीक बनला.
ऑस्ट्रेलियाची अर्थव्यवस्था देखील मोठे बदल अनुभवले. युद्धामुळे उद्योगाची वर्धिष्णुता व उत्पादन वाढले, पण युद्धानंतर अर्थव्यवस्थेला अडचणींना व बेरोजगारीला सामोरे जावे लागले.
1918 मध्ये युद्धाच्या समाप्तीनंतर ऑस्ट्रेलियाला भूतपूर्व सैनिकांची पुन्हा पुनर्वसन करण्याची आणि देशाच्या पुनर्स्थापनेची आव्हाने समोर आली. सरकारने पूर्वीच्या सैनिकांना समर्थन देण्यासाठी उपचार आणि प्रशिक्षण कार्यक्रमांमध्ये पाऊल उचलले.
ऑस्ट्रेलियाचा प्रथम जागतिक युद्धात सहभाग हा देशाच्या इतिहासामध्ये एक महत्त्वाचा टप्पा बनला. हा अनुभव ऑस्ट्रेलियन ओळख ठरवण्यात महत्त्वपूर्ण ठरला आणि राष्ट्रीय स्मृतीत अमिट ठसा ठेवला. ऑस्ट्रेलियाच्या सैनिकांच्या बलिदान आणि शौर्याची स्मृती आजही किव्हा साजरी केली जाते.