تاریخی انcyclopedia
Հայ գրականությունն ունի երկար և հարուստ պատմություն, որն ունի ավելի քան 1600 տարի: Նա ձևավորվել է յուրահատուկ մշակութային համատեքստում, որը արտացոլում է հայ ժողովրդի հոգևոր և փիլիսոփայական որոնումները: Երկրի գրականությունը տարբերվում է ժանրերի և ոճերի բազմազանությամբ, ընդգրկելով պոեզիա, պրոզա, դրամա և ժողովրդական արձակ։ Այս հոդվածում մենք կանդրադառնանք Հայաստանի մի քանի ամենահայտնի գրական произведություններին, նրանց հեղինակներին և նշանակությանը հայ մշակույթի համար:
Հայ գրականության առաջին կարևոր գործերից է «Հայաստանի պատմությունը» Մովսես Խորենացու, որը գրված է V դարում: Այս երկը դառնալով հայ պատմական գիտակցության հիմքը, նկարագրում է ինչպես միթոլոգիական, այնպես էլ իրական իրադարձություններ հայ ժողովրդի պատմությունից։ Խորենացու-ն նաև առաջին հեղինակներից մեկն է, որը ներկայացրել է հայ գրագիտությունը գրական համատեքստում, օգտագործելով Մեսրոպ Մաշտոցի ստեղծած հայ կъвահան:
Մյուս կարևոր գործը վաղ շրջանից «Ռուբենյանների գիրքը» (կամ «Ռուբենյանների պատմությունը»), որը գրվել է Կիրակոս Գանձակեցու կողմից XIII դարում: Այս պատմական երկը նկարագրում է Ռուբենյանների դինաստիայի կառավարումը և նրանց ազդեցությունը հայ պատմության վրա: Գործը նշանավորվում է կենդանի ոճով և խորը զգացմունքայնությամբ:
Միջին դարերում հայ գրականությունը շարունակեց զարգանալ, նոր ժանրեր և ոճեր առաջ եկան։ «Հարցում» (կամ «Խոսակցություն») Գրիգոր Նարեկացու, որը գրված է X դարում, ցնցող օրինակ է հոգևոր գրականության։ Այս երկը, որը ներկայացնում է պոետիկ աղոթք, լի է ֆիլոսոֆիական մտորումներով մարդկային բնականության և աստվածային սիրո մասին։ Գրիգոր Նարեկացուն համարվում է Հայաստանի մեծագույն բանահյուսներից մեկը, իսկ նրա գործերը հարցին դեռևս արդիական են:
Մյուս նշանակալի գործը միջին դարերից «Սասունցի հերոսների երգն» է, որը Հայաստանի էպոսի մասն է: Այս պոետական գործը պատմում է ժողովրդի պայքարի մասին ճնշողների դեմ և հանդիսանում է հայ ազգային ինքնագիտակցության խորհրդանիշ: Էպոսը լի է հերոսական կերպարներով և արտացոլում է դիմադրության ոգին և ազատության ձգտումը:
XX դարի սկզբից հայ գրականությունը զգալի փոփոխություններ կրել է։ Այս ժամանակաշրջանի ամենահայտնի հայ գրողներից մեկը Սիլվա Կապուտիկյանն է, որը գրել է բազմաթիվ բանաստեղծություններ և արձակ, լի սիրո, ցավի և ազգային ինքնության թեմաներով։ Նրա գործերն առկա համաշխարհային ճանաչում են ստացել և թարգմանվել են բազմաթիվ լեզուներով:
Մյուս կարևոր հեղինակներից է Վագան Տերտերյանը, որի արձակը խորը արտացոլում է հայ ժողովրդի կյանքի հոգեբանական և սոցիալական ասպեկտները։ Նրա «Անհավանական» վեպը դարձել է հայ գրականության դասական և բարձր գնահատական է ստացել թեոց երկրում, թե خارج:
1991 թվականին Հայաստանի անկախություն ձեռքբերելուց հետո երկրի գրականությունը շարունակեց զարգանալ, արտադրվում են նոր իրականություն և մարտահրավերներ։ Ժամանակակից գրողներ, ինչպիսիք են Նարինե Աբգարյանն ու Էդվարդ Միրզոյանը, ստեղծում են գործեր, որոնք ուսումնասիրում են ինչպես անհատավու, այնպես էլ xãՀայ տեսություն，并且 արտաքին ինք, որը ब yaşamանաց կազմակերպություն।
Հ特别ավորապես ուշադրություն է դարձնելու «Վիլայքի մասին գիրքին» Նարինե Աբգարյանի, որը անդրադառնում է Հայաստանում կյանքից բարդ ասպեկտներին համաշխարհային անկումից հետո, ներառյալ ներգաղթի և հարմարեցման թեմաների։ Նրա ոճը, լի զգացմունքներով և պատկերներով, դարձնում է այս գործը արդիական երիտասարդ սերնդի ընթերցողների համար:
Հայ գրականությունը կարևոր տարր է երկրի մշակութային ժառանգության և շարունակու հանդիպել է ազգի ինքնագիտակցության ձևավորման վրա։ Դարեր շարունակ ստեղծված գործերը արտահայտում են ինչպես պատմական իրադարձություններ, այնպես էլ ժողովրդի ներքին ապրումներ։ Հայ գրականության ուսումնասիրումը և տարածումը նպաստում են մշակութային传统ների պահպանմանը և ներշնչում նոր սերունդների ստեղծագործողներին: