د ګوپتا امپراتورۍ کلتور

د ګوپتا امپراتورۍ، چې له ۳۲۰ څخه تر ۵۵۰ کال پورې په هند کې شتون درلود، د هند کلتور د طلایي دورې په توګه شمېرل کیږي. دا مهال د هنر، علومو، فلسفې او ادبیاتو په ډګر کې د پام وړ پرمختګ سره مشخصیږي، چې د هند د تمدن او نړیوال کلتور په راتلونکي پرمختګ باندې ژور اغیزه لري.

هنر او معمارۍ

د ګوپتا امپراتورۍ هنر د خپلو لوړو معیارونو او مختلفتونو له کبله مشهور دی. مجسمه، نقاشي او معمارۍ له بیلګو سره لوړ پوړی پرمختګ ترلاسه کړ، چې په څو مشهورې یادګارونو کې څرګند شو:

• مجسمه: د ګوپتا مجسمې د حقیقت او زینت په لحاظ تشخیص کیږي. د بېلګې په توګه، د بودا او معبودانو مجسمې، چې په سوراس او اودجاین کې موندل شوي.
• معماري: د دې دورې معابد، لکه د خاجوراهو معبد، پیچلې ریلیفونه او لوړ چتونه لري. معابد د ډبرو څخه جوړ شوي او د نقاشۍ سره سینګار شوي.
• نقاشي: د الورا او اجنتا غارونو فریسکې د ګوپتا هنر ترټولو مشهور بیلګې دی. دې کې له بوديزم او هندويزم افسانې څرګندېږي.

ادبیات

د ګوپتا دورې ادبیات شعر او نثر دواړه په کې شامل دي. د مشهور لیکوالانو له جملې څخه:

• کالیډاسا: د هند له تر ټولو مشهور ډرامه لیکوالو او شاعرانو څخه دی، چې لکه د "شاکونتلا" او "مګادوتو" په څیر اثرات لري.
• بهراروی: د "کیرتاتاریا" په څیر کارونو لیکوال، چې پیچلي متر او بډایه ژبه لري.
• ورناراتا: د ګرامر او منطق په اړه د خپلو کارونو له امله مشهور دی.

علوم او ریاضیات

د ګوپتا دورې د علومو او ریاضیاتو په برخه کې هم د پام وړ لاسته راوړنې لري. د هند پوهانو په مختلفو څانګو کې مهمې ونډې اخیستي:

• ریاضیات: د هند ولسمشرانو د صفر او عشري سیستم مفهوم پراختیا ورکړ. آریابهاټ، چې یو مشهوره ستورپوه او ریاضي دان دی، د عددونو او ستورشناسي محاسباتو په اړه خپلې سترګې وړاندې کړې.
• طب: ا Ayurveda، د هندي طب د پخوانۍ نظام له کبله، په دې دوره کې پرمختګ وکړ. ډاکټران، لکه سوشروتا، د جراحی او اناتومي په اړه تاسیسون لیکل شوي.
• ستوري پوهه: د ستورپوهنې په برخه کې څیړنې د دقیق ستوریز جدولونو او محاسباتو پراختیا ته لارښوونه وکړه.

فلسفه او دین

فلسفي ښوونې او دینی خوځښتونه هم د ګوپتا امپراتورۍ کې ښکلې وده وکړه. دا دوره د لاندې سره مشخص ده:

• بودیزم پراختیا: بودیزم لا هم خپرېدو او انطباق ته دوام ورکړ، مختلف مکتبونه او لارې رامنځته شوې.
• هندوئیزم: هندوئیزم خپل ځای مضبوط کړی، نوې متون او متون، لکه پوران، چې د دیني عمل په برخه کې بسته لري.
• فلسفي مکاتب: مختلف فلسفي مکاتب، لکه ویدانتا او سنخیا، په طبیعت او خبرتیا باندې بحث کوي.

اجتماعي جوړښت

د ګوپتا امپراتورۍ کې اجتماعي جوړښت د کاسټو په اصل ترتیب شوی، مګر د ځینو بدلونونو سره:

• براهمن: کاهنان او پوهان، چې د دیني مراسمو او زده کړو لپاره مسؤل دي.
• کشتری: جنګیالی او حاکمان، چې هیواد ساتنه کوي او نظم منظموي.
• ویش: سوداګرو او ځمکني مالکان، چې اقتصادي پرمختګ ته وده ورکوي.
• شودرا: کارګران او خادمان، چې جسمي کار کوي.

نتیجه

د ګوپتا امپراتورۍ د پام وړ میراث پریښودلی، چې لا هم په دې ورځو کې الهام بخښل کیږي. د هنر، علومو او فلسفې لاسته راوړنې د هندي پوهې او کلتور جوړولو کې مهمه ونډه لري. دا دوره د هند په تاریخ کې له خورا ځلانده دورو څخه ګڼل کیږي او د ګاونډیو سیمو او تمدنونو باندې تاثیر لري.

شریکول:

Facebook Twitter LinkedIn WhatsApp Telegram Reddit email

نورې مقالې:

• د ګپتا امپراتورۍ تاریخ