تاریخی انcyclopedia
د اوبو د تيرولو نظام د بشر د ژوند د صحي شرايطو د تامينولو لپاره يو له پخوانيو انجنيري جوړښتونو څخه دی. لومړۍ د اوبو د تيرولو سيستمونه شاوخوا 2600 کاله مخکې له زېږېدنې په منځني ختيځ کې د اوسني عراق په سيمه کې جوړ شوي وو. دا نظامونه چې د عامه روغتيا د ښه والي او د ناروغيو د خپرېدو د مخنيوي لپاره جوړ شوي، د مدنیتونو په پرمختګ کې مهم اغېز کړی.
د اوبو د تيرولو نظامونه د فاضله او د خرابو موادو په مؤثره توګه د مدیریت پر اړتيا کې رامنځته شوي، کومې چې د هغه وخت د ودې کوونکو ښارونو لپاره جدي ستونزه وه. د زراعت د چټکې ودې او د نفوس د زياتوالي اړتیا لرله چې مؤثرې ټکنالوژۍ په کار کې واچول شي. د د اوبو د تيرولو سيستمونو د شتون لومړي يادونې په ليکلي سرچينو کې موندل شوي، لکه د شومر د خطي ليک.
څېړنې ښيي چې په پخوانۍ منځني ختيځ کې، ځانګړې په ښارونو لکه اور او اورک کې، پرمختللي د اوبو د تيرولو نظامونه جوړ شوي وو. آرکئولوژستانو د خټو او ډبرو څخه جوړ شوي د اوبو د تيرولو د چينو موندنې کړي، چې له استوګنیزو سيمو څخه د ټيټو ځمکو پلو ته تللي. دا نظامونه پرانستي کانالونه او بند چينې دواړه شاملې وې، چې د فاضله اوبو د چټک تيرولو لپاره کارول کېده.
پخواني د اوبو د تيرولو نظامونه د بېلا بېلو ټکنالوژيو او ساختماني لارښوونو ترکیب و. د بېلګې په توګه، د خټو او ډبرو نلونه اکثر د فاضله اوبو د لېږد لپاره کارول کېدل. جوړونکي د نلونو د ټيټېدو پر اهمیت خبر وو، چې سم د اوبو تېرېدو ته اړتیا لري. د اوبو د تيرولو پېچلي نظامونه هم د تودو او شګو کارول ټاکل شوي تر څو د تصفیې کیفیت ښه شي.
دا کانالونه نه یوازې د صحي شرايطو د ښه والي سره مرسته کړې، بلکې په ټولنیز او اقتصادي پرمختګ کې هم مهم رول درلود. په ښار کې صفايي د ناروغيو خطر، لکه د cholera او typhus، خورا کموي. برسېره پر دې، مؤثر د فاضله اوبو د لېږد میتودونه د ښاروالانو د ژوند د کیفیت ښه کولو او د نفوس د زياتېدو لامل شوي.
دلته د یادولو وړ ده چې د منځني ختيځ وروسته د ورته د اوبو د تيرولو نظامونه په نورو برخو کې، په ځانګړې توګه د هندو دره او زاړه روم کې، پرمختګ موندونکی و. په هندي تمدن کې، د مثال په توګه، په ښارونو لکه موهینګا-دارو کې هم پرمختللي د اوبو د تيرولو نظامونه موندل شوي. روميانو اوس هم د اوبو د تيرولو ټکنالوژي اوچت کړه او کولیزیم او د اوبو د نشو د استفاده کولو لویې معمارۍ جوړې کړې چې فاضله اوبو او ملس اوبو دواړو ته مؤثره اداره کړې.
اوسني د اوبو د تيرولو نظامونه د خپلو مخکینیو پر هغه هماغه اصولو ولاړ دي. نن ورځ دا نظامونه پرمختللي د پمپ سټېشنونه، تصفیه خانه او د څارنې سیستمونه لري. سره له دې، اوسني ټکنالوژي دا کار په مؤثره او محفوظ ډول ترسره کولو ته اجازه ورکړي، د اتومات کولو او حیاتي تصفیه طریقو په کارولو سره.
د اوبو د تيرولو نظام د بشري تمدن یو مهم لاسته راوړنه ده، چې د نړیوالو ټولنو په پرمختګ کې اغیز کړی دی. د اوبو د تيرولو تاریخ نه یوازې د انجنیرۍ فکر تاریخ دی، بلکې د پاکی او روغتیا لپاره د انسان په پرمختګ کې هم تاریخ دی. د دې نظامونو او د هغوی د تحول پوهه کول موږ ته اجازه راکوي چې د تېرې لاسته راوړنې او په معاصر نړۍ کې د صحت د بنسټیز جوړښت اهمیت تر ښه توګه درک کړو.