تاریخی انcyclopedia
ګالیلیو ګالیله (۱۵۶۴–۱۶۴۲) یو ایټالیوي ستورپوه، فزیک پوه او ریاضي پوه و، چې د معاصر علمي طریقي یو بنسټ ایښودونکی بلل کیږي. د هغه کارونه په ستورپوهنه او میکانیک کې د طبیعت او کائنات په اړه د پوهې انقلاب راوست.
ګالیله په ۱۵ فبرورۍ ۱۵۶۴ کال کې په پیزا، ایټالیا کې وزیږېد. هغه د یوه سوداګر مشر زوی و، او له لومړنیو کلونو راهیسې یې د علم او ریاضیاتو سره علاقه درلوده. په ۱۵۸۱ کال کې هغه د پیزا پوهنتون ته داخل شو چیرې چې یې طب مطالع کړی، مګر ژر یې ریاضیاتو ته مخه کړه.
ګالیله بې شمیره مهمې کشفونه کړي چې د علم پرمختګ باندې یې اغېزه درلوده:
د ګالیله کارونه د کاتولیک کلیسا سره شخړو ته ورسیدل. د هغه د کوپرنیک د هیلوسینټرک ماډل ملاتړ (چیرته چې ځمکه او نور سیارې د لمر شاوخوا ګرځي) د کلیسا د روایتي تعلیماتو سره په تضاد کې و. په ۱۶۱۶ کال کې هغه ته د هیلوسینټرزم دفاع کولو منع کړل شوه.
تردې چې منع ول، ګالیله خپلې څېړنې دوام ورکړ. په ۱۶۳۲ کال کې هغه د "د نړۍ د دوو اصلي سیستمونو په اړه د خبرو اترو" کتاب خپور کړ، چې د هیلوسینټرزم په اړه یې خپل نظریات روښانه کړل. د دې سره، په ۱۶۳۳ کال کې هغه د محکمې لپاره روم ته بلنه ورکړل شوه.
"او بیا هم، هغه ګرځي." — د ګالیله وروستي خبرې، چې د فیصلې له اعلان وروسته یې ویلي.
ګالیله د کورني بندیز سره مخ شو، چیرې چې یې د خپلو ورځو پاتې برخه تیره کړه. په محدودیتونو سره، هغه لیکل او کار کولو ته دوام ورکړ. په ۱۶۳۸ کال کې هغه "د دوو نوو ساینسونو په اړه د خبرو اترو" خپور کړ، چې د موادو میکانیکي ځانګړتیاوو په اړه یې خپل نظریات تشریح کړل.
ګالیله په ۸ جنورۍ ۱۶۴۲ کال کې ومړ. د هغه کارونه د طبیعت نوي لید ته لار پیداکړه او د نیوټن علم physics لپاره د اساس په توګه و. ګالیله د تاریخ ترټولو لوی ساینس پوهانو څخه شمیرل کیږي، او د هغه نظریات لا هم د علم او فلسفې په برخه کې اغېزه لري.
د ګالیله علمي میتودونه او د هغه پر تجربوي پاملرنې ټینګار د علمي انقلاب لپاره یوه مهمه بنسټ شوه. هغه د طبیعی علومو کې مقداري اندازه کولو او ریاضي تشریح ته لارې هوارې کړې، چې ساینس پوهانو ته اجازه ورکړه چې د طبیعي پیښو دقیقې توصیف وکړي او وړاندوینه وکړي.
معاصر ساینس په ډیری برخو کې د ګالیله له امله د انتقادي تفکر او د فرضیو د آزموینې په لور ثابته ده. د هغه لید د فزیک، ستورپوهنه او نورو ډیری برخو کې بنیادي شو.
ګالیلیو ګالیله د علم په تاریخ کې یوه له تر ټولو مهمو شخصیتونو پاته کیږي. د هغه کشفونه او نظریات لا هم په نړۍ کې ساینس پوهانو، زده کونکو او د علم مینه والو ته الهام ورکوي. په هغه کارونو کې موږ نه یوازې د یو عالم تیروتنه لیدو، بلکې د حقیقت د موندلو لپاره د مینې شجاعت هم وینو، سره له دې چې د ټولنې او کلیسا له فشار سره مخ شو.