Tarih Ansiklopedisi
XX. yüzyıl, Kuzey Makedonya'nın tarihinde anahtar bir dönem olarak önemli olayları kapsamaktadır, bağımsızlığın kazanılması, ulusal bilinçlenmenin oluşumu ve Makedon halkının hakları için mücadele gibi. Bu dönem, ülkenin ve halkının yaşamını önemli ölçüde etkileyen siyasi, sosyal ve kültürel değişimlerle doluydu. Bu bağlamda, ulusal kimlik sorunu ve dış kontrolüne karşı özerklik ve bağımsızlık mücadelesi önemli bir yer tutmaktadır.
Balkan Savaşları'ndan (1912-1913) sonra Kuzey Makedonya Sırbistan'a katıldı ve ardından 1918'de kurulan Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı'nın bir parçası oldu, bu daha sonra Yugoslavya haline geldi. Yugoslavya federasyonu içinde Kuzey Makedonya, Sırbistan'ın bir parçası olarak özerk bölge statüsü aldı, bu da kültürel geleneklerin ve dilin bir kısmının korunmasına olanak tanıdı; ancak siyasi güç Sırp yetkililerin elindeydi.
Bu dönemde ülkede Makedon ulusal bilincini oluşturma yönünde değişiklikler meydana geldi. Makedon dilinin ve edebiyatının yayılmasına yardımcı olan çeşitli kültürel ve eğitimsel girişimler vardı. 1944 yılında, İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda, Makedon Halk Cumhuriyeti'nin kurulması ilan edildi ve bu, Sosyalist Federal Yugoslavya'nın altı cumhuriyetinden biri oldu.
İkinci Dünya Savaşı, Kuzey Makedonya üzerinde derin bir etki bıraktı. Bölge, partizan hareketi ve faşist işgal güçleri dahil olmak üzere çeşitli güçler arasında bir mücadele arenası haline geldi. Makedonlar, Nazi işgalcilerine ve yerel iş birlikçilere karşı savaşarak anti-faşist harekete aktif olarak katıldılar. Savaş sona erdiğinde ve ülke kurtarıldığında, Kuzey Makedonya yeni sosyalist Yugoslavya'nın bir parçası olarak tam bir cumhuriyet olma fırsatı elde etti.
Josip Broz Tito'nun liderliğinde, Yugoslavya'nın parçalarını oluşturan cumhuriyetler belli ekonomik ve kültürel ayrıcalıklar elde ettiler. Ancak, resmi özerkliğe rağmen, birçok Makedon, merkez hükümetinin baskısını hissetti ve bu da memnuniyetsizliğin artmasına ve daha fazla bağımsızlık стремine neden oldu.
Savaş sonrası, 1946 yılında Sosyalist Makedonya Cumhuriyeti kuruldu. Bu dönem, bölgenin ekonomik ve kültürel gelişimiyle, ayrıca Makedon kimliğinin aktif bir şekilde şekillenmesiyle işaretlendi. Hükümet, eğitim, kültür ve bilim alanındaki çeşitli girişimleri destekleyerek halkın yaşam standartlarını yükseltmeye çalıştı.
Ancak, elde edilen başarılara rağmen, Makedonlar ve Sırplar arasında belirli bir gerginlik devam etti. İç politik durum karmaşık kalmaya devam etti ve birçok sakin, cumhuriyetlerini yönetme konusunda özgürlük ve bağımsızlık eksikliği hissetti.
1980'lerin başından itibaren, özellikle 1980'de Tito'nun ölümü sonrasında, Yugoslavya'da ciddi ekonomik ve siyasi sorunlar başlamıştır. Ülkedeki ekonomik durumun kötüleşmesi, ulusalcı duyguları güçlendirmiş ve çeşitli cumhuriyetlerden bağımsızlık taleplerini arttırmıştır; bunlar arasında Makedonya da bulunmaktadır.
1990 yılında, cumhuriyetteki ilk çok partili seçimler yapıldı ve burada Makedonya Sosyalist Partisi galip geldi. Bu olay, ülkenin siyasi yaşamında önemli bir işaret oldu ve bağımsızlık sağlama konusundaki aktif eylemleri başlattı. 1991 yılı, Makedonya'da bağımsızlık referandumu yapılan dönüm noktası oldu; referandumda seçmenlerin %90'ından fazlası Yugoslavya'dan ayrılma yönünde oy kullandı.
Bağımsızlık 8 Eylül 1991'de ilan edildi; ancak ayrılma süreci önemli iç ve dış sorunlarla doluydu. Yugoslavya'da başlayan iç savaş ve etnik çatışmaların yoğunlaşması, Makedonya'nın komşu devletlerden gelen tehditlerle ve iç çatışmalarla karşı karşıya kalmasına neden oldu.
Tüm bunlara rağmen, 1993 yılında Makedonya Cumhuriyeti Birleşmiş Milletler tarafından tanındı; bu, uluslararası tanınma yolunda önemli bir adım oldu. Bununla birlikte, bağımsızlığın başarılı bir şekilde ilan edilmesine rağmen ülke, yeni devlet kurumlarının oluşturulması ve ekonomik problemlerle mücadele gibi birçok zorlukla karşı karşıya kaldı.
Bağımsızlık sadece özgürlük değil, birçok zorluğu da beraberinde getirdi. Ülkenin ekonomisi, yüksek işsizlik oranı ve sistemin reforme edilmesi gerekliliği gibi ciddi zorluklarla karşı karşıya kaldı. Bununla birlikte, Makedonya Cumhuriyeti uluslararası toplulukla ilişkiler kurma ve altyapı geliştirme konularında belirli başarılar elde etti.
Diğer devletlerle ve uluslararası organizasyonlarla işbirliği, ekonomik durumu iyileştirmeye de katkı sağladı. 1995 yılında, Makedonlar ve Arnavutlar arasındaki çatışmayı sona erdiren Ohrid Anlaşması imzalandı; bu, azınlıkların haklarını güvence altına aldı ve ülkenin istikrarlı bir gelişimi için zemin oluşturdu.
Kuzey Makedonya XX. yüzyılda bağımsızlık mücadelesi ve ulusal kimliğin oluşumu da dahil olmak üzere karmaşık ve çelişkili dönemlerden geçti. Cumhuriyetin kuruluşu ve sonraki gelişimi, birçok iç ve dış faktörden etkilenmiştir; ancak zorluklara rağmen ülke uluslararası arenada kendini kabul ettirmiştir.
Makedon halkının kendi hakları ve bağımsızlığı için mücadelesi, özgürlük ve özgünlük arayışlarının önemli bir sembolü olmuştur. Bugün Kuzey Makedonya, bağımsızlığını güçlendirme, ekonomik durumunu iyileştirme ve komşu devletler ve uluslararası toplumla ilişkilerini geliştirme yolunda ilerlemektedir.