دانشنامه تاریخی
استقلال سودان در سال 1956 پایان حکومت استعماری را رقم زد، اما به چالش‌های جدیدی مرتبط با درگیری‌های قومی، مذهبی و سیاسی منجر شد. جنگ داخلی که از سال 1955 آغاز شد نتیجه نارضایتی طولانی مدت و تنش بین شمال و جنوب کشور بود. در این مقاله به مراحل اصلی مبارزه برای استقلال سودان، علل جنگ داخلی و پیامدهای آن خواهیم پرداخت.
سودان در 1 ژانویه 1956 از حکومت استعماری بریتانیا و مصر استقلال یافت. با این حال، راه به سوی استقلال پر از سختی‌ها بود. در سال‌های حکومت استعماری، ساختار قدرت نامتوازنی در سودان شکل گرفت که منافع عرب‌های شمالی را منعکس می‌کرد و مناطق جنوبی را در حاشیه زندگی سیاسی و اقتصادی باقی می‌گذاشت.
در آستانه استقلال، احزاب و جنبش‌های سیاسی مختلفی به وجود آمدند که نمایندگی و خودمختاری برای سودانی‌های جنوبی را خواستار بودند. با این حال، بیشتر این خواسته‌ها نادیده گرفته شد. در نتیجه، مردم جنوب احساس حاشیه‌نشینی کردند که به افزایش نارضایتی و نفرت از حکومت مرکزی منجر شد.
جنگ داخلی در سودان در سال 1955 آغاز شد، قبل از اعلام استقلال. اولین درگیری‌ها بین نیروهای دولتی و شورشیان جنوبی که خواستار خودمختاری و حقوق خود بودند، روی داد. این درگیری‌ها به کنش‌های نظامی وسیع‌تری تبدیل شد که دهه‌ها ادامه یافت.
اصلی‌ترین جنبش مسلحی که علیه حکومت مرکزی قرار داشت، ارتش آزادیبخش مردم سودان (SPLA) به رهبری جوزف لادگی بود. این جنبش نه تنها از سوی جمعیت جنوبی، بلکه از سوی کشورهای همسایه مانند اتیوپی و اوگاندا حمایت شد. درگیری به سرعت شدت گرفت و طرف‌های بیشتری را درگیر کرد.
علل اصلی جنگ داخلی عبارتند از:
جنگ داخلی منجر به رنج‌های گسترده، مرگ و جابجایی میلیون‌ها نفر شد. در سال‌های درگیری، صدها هزار سودانی جان خود را از دست دادند و میلیون‌ها نفر به عنوان پناهنده، خانه‌های خود را ترک کردند تا به دنبال امنیت بگردند.
این درگیری همچنین به تخریب زیرساخت‌ها و سیستم‌های اقتصادی منجر شد که بازسازی پس از جنگ را دشوار کرد. تعداد زیادی از مدارس، بیمارستان‌ها و سایر مؤسسات حیاتی نابود شدند و بازسازی نیاز به تلاش و منابع قابل توجهی داشت.
در اوایل سال 2000، جامعه بین‌الملل، از جمله سازمان ملل و اتحادیه آفریقا، به شدت در وضعیت دخالت کرد و به دنبال یافتن راه‌هایی برای حل مسالمت‌آمیز درگیری بود. در سال 2005، توافق صلح جامع (CPA) امضا شد که به جنگ داخلی پایان داد و راهی برای ارجاع به استقلال برای سودان جنوبی گشود.
به دنبال این ارجاع در ژانویه 2011، 98.83٪ از جمعیت سودان جنوبی به استقلال رای دادند، که به تشکیل یک کشور جدید در 9 ژوئیه 2011 انجامید. با این حال، علی‌رغم پایان رسمی جنگ داخلی، درگیری‌های جدید و بحران‌های سیاسی همچنان در سودان جنوبی و شمالی ادامه یافت.
استقلال سودان و جنگ داخلی پس از آن، رویدادهای کلیدی در تاریخ کشور بودند که چهره امروزی آن را شکل دادند. با وجود استقلال به دست آمده، سودان هنوز با پیامدهای این درگیری، از جمله تنش‌های قومی و مشکلات اقتصادی مواجه است. درک این زمینه تاریخی برای تجزیه و تحلیل وضعیت کنونی در سودان و جستجوی راه‌هایی به سوی صلح و ثبات بلندمدت مهم است.