دانشنامه تاریخی
آراگون یک جامعه خودمختار در شمال اسپانیا است که تاریخ غنی و متنوعی دارد. در دوران باستان، این سرزمین توسط قبایل مختلف سلتیک، مانند ایبری‌ها، ساکن شده بود. با گذشت زمان، این منطقه بخشی از امپراتوری رم شد که منجر به تغییرات فرهنگی قابل توجهی گردید.
با سقوط امپراتوری رم، آراگون تحت سلطه قبایل مختلف ژرمنی و سپس مسلمانان قرار گرفت. در قرن هشتم، مسلمانان این سرزمین را تصرف کرده و آن تحت کنترل خود نگه داشتند تا قرن نهم. در این زمان، روند بازپس‌گیری یا ریکونکوئیستا — بازیابی کنترل مسیحی بر شبه جزیره ایبری آغاز شد.
در قرن نهم، آراگون به عنوان یک ولایت مستقل تشکیل شد که بعداً بخشی از پادشاهی ناوارا شد. کنت‌های آراگون، مانند کنت پونس، نقش مهمی در مبارزه با فاتحین مسلمان ایفا کردند.
در قرن دوازدهم، آراگون به عنوان یک پادشاهی تحت رهبری کنت آراگون، رامیر (Ramiro I) تأسیس شد. این پادشاهی به سرعت مرزهای خود را گسترش داده و سرزمین‌های همجوار را تصاحب کرد و به یکی از قدرت‌های بزرگ در شبه جزیره ایبری تبدیل شد. در سال ۱۱۳۷، آراگون به همراه ولایت بارسلونا متحد شد که منجر به ایجاد تاج‌گذاری کاتالونیا گردید.
آراگونی‌ها به طرز فعالانه‌ای در جنگ‌های صلیبی شرکت کردند و نیروی دریایی آن‌ها به یکی از قدرتمندترین ناوگان‌های منطقه مدیترانه تبدیل شد. در قرن سیزدهم، پادشاه جیمز I فاتح چندین شهر مسلمان، نظیر والنسیا و مورسیا را تصرف کرد.
از قرن پانزدهم، آراگون دوران طلایی خود را تجربه کرد. در سال ۱۴۶۹، پادشاه فردیناند II آراگونی با ایزابلا I کاستیل ازدواج کرد که منجر به اتحاد اسپانیا گردید. این رویداد پایه‌گذار ایجاد یک دولت اسپانیایی واحد شد. آراگون همچنین به یک مرکز مهم تجارت و فرهنگ تبدیل شد و هنرمندان و دانشمندان را جذب کرد.
با این حال، از قرن شانزدهم، بحران آغاز شد. در سال ۱۷۰۷، پس از جنگ برای وراثت اسپانیایی، آراگون حقوق سیاسی و خود مختاری خود را از دست داد که منجر به افول نفوذ آن گردید. دولت اسپانیا قدرت را متمرکز کرد که ناراحتی‌های زیادی را در میان مردم ایجاد کرد.
در قرن بیستم، آراگون دوباره خودمختاری یافت. پس از پایان رژیم فرانکیستی در سال ۱۹۷۵، در سال ۱۹۸۲ یک منشور خودمختار جدید تصویب شد. این امکان را برای آراگون فراهم کرد که به عنوان یک منطقه مستقل با دولت و پارلمان خود توسعه یابد.
امروزه آراگون یک منطقه پر رونق با اقتصاد و فرهنگی پیشرفته است. در اینجا، سنت‌ها و زبان‌های باستانی، مانند زبان آراگونی که هنوز هم در برخی مناطق به طور فعال استفاده می‌شود، حفظ شده است.
آراگون به فرهنگ، معماری و غذاهای خود مشهور است. این منطقه به خاطر بناهای تاریخی خود، مانند قلعه آلهافرía در زاراگوزا و کلیساهای قدیمی مشهور است. همچنین در آراگون صنایع دستی سنتی و جشنواره‌های محلی به طور فعال توسعه می‌یابد که گردشگران را از سرتاسر جهان جذب می‌کند.
تاریخ آراگون داستانی از مبارزه برای استقلال، میراث فرهنگی و تلاش برای هویت خود است. این منطقه همچنان بخش مهمی از تاریخ و فرهنگ اسپانیا باقی مانده و سنت‌ها و آداب و رسوم منحصر به فرد خود را حفظ کرده است.