دانشنامه تاریخی
کارتاژ - یک شهر-دولت باستانی که توسط فنیقی‌ها در سواحل شمالی آفریقا در قرن نهم قبل از میلاد تأسیس شد، به یکی از قدرتمندترین و تأثیرگذارترین مراکز تجارت و فرهنگ مدیترانه‌ای تبدیل شد. تاریخ آن شامل بیش از هشت قرن است، از تأسیس تا سقوط تحت فشار روم. در این مقاله، مراحل کلیدی تاریخ کارتاژ، توسعه اقتصادی آن، جنگ‌ها با روم و میراث فرهنگی آن را بررسی خواهیم کرد.
طبق افسانه‌ها، کارتاژ در سال 814 قبل از میلاد توسط گروهی از مستعمره‌نشینان فنیقی که از تیرو آمده بودند تأسیس شد. شهر به سرعت رشد کرد و به یک مرکز تجاری مهم به خاطر موقعیت استراتژیک خود در سواحل مدیترانه تبدیل شد. این به کارتاژ امکان کنترل مسیرهای دریایی و توسعه تجارت دریایی را داد.
از همان ابتدا کارتاژ با ساختارهای مدیریتی پیشرفته و نیروی دریایی قدرتمند شناخته می‌شد. این شهر به یک پایگاه مهم برای بازرگانان فنیقی تبدیل شد که کالاهایی از گوشه‌های مختلف مدیترانه، از جمله طلا، عاج و ادویه‌های خارجی تأمین می‌کردند.
طی چند قرن، کارتاژ به یکی از ثروتمندترین شهرهای زمان خود تبدیل شد. اقتصاد این شهر بر اساس تجارت، کشاورزی و صنایع دستی بنا شده بود. زمین‌های حاصل‌خیز اطراف شهر به توسعه کشاورزی، از جمله شراب‌سازی و روغن زیتون کمک می‌کردند.
کارتاژ همچنین به خاطر کارگاه‌های خود که در آن پارچه‌های باکیفیت، سرامیک و فلزکاری تولید می‌شد، شناخته شده است. ارتباطات تجاری با دیگر مستعمرات فنیقی و همچنین با ملت‌های اروپا و آفریقا به رشد بیشتر ثروت و نفوذ کارتاژ کمک کرد.
سیستم سیاسی کارتاژ اَلِگَارشی بود، جایی که قدرت در دست طبقه بالا - مقامات و سناتورها بود. شهر تحت دو مقامات اصلی که به عنوان "سوفته‌ها" شناخته می‌شدند، که برای مدت محدودی انتخاب می‌شدند، اداره می‌شد. سنات یک گروه از شهروندان ثروتمند بود و نقش کلیدی در مدیریت داشت.
اگرچه سیستم سیاسی پایدار بود، اما در کارتاژ همچنین تضادهای داخلی و جنگ برای قدرت بین گروه‌های مختلف وجود داشت. این شرایط زمینه‌ساز جنگ‌های بیشتر با روم شد، زمانی که تهدیداتی برای نفوذ کارتاژ در منطقه ایجاد شد.
با آغاز قرن سوم قبل از میلاد، کارتاژ و روم به نیروهای اصلی در مدیترانه تبدیل شدند و علایق آنها اغلب با هم تداخل داشت. تضادها بین این دو کشور اجتناب‌ناپذیر شد، که منجر به جنگ پونیک اول (264–241 قبل از میلاد) گردید.
این جنگ به دلیل اختلاف بر سر کنترل سیسیل که برای هر دو طرف استراتژیک بود، آغاز شد. در ابتدا روم تعدادی پیروزی به دست آورد، اما کارتاژ نیز مهارت‌های نظامی خود را در دریا نشان داد که به امپراتوری اجازه داد درگیری را تمدید کند.
با این حال، در نهایت روم پیروز شد و کارتاژ مجبور به واگذاری سیسیل شد، که این امر ضربه‌ای بزرگ به نفوذ آن در منطقه بود.
جنگ پونیک دوم (218–201 قبل از میلاد) به یکی از مشهورترین جنگ‌ها در تاریخ تبدیل شد. فرمانده ارتش کارتاژ، هانیبال بارکا، به نماد مقاومت تبدیل شد. او یک سفر مشهور از طریق آلپ‌ها انجام داد تا از شمال به روم حمله کند.
هانیبال تعدادی پیروزی شگفت‌انگیز به دست آورد، از جمله نبرد معروف канн در سال 216 قبل از میلاد که در آن ارتش او ضربه سختی به لژیون‌های رومی زد. با این حال، علیرغم این موفقیت‌ها، کارتاژ نتوانست جنگ را به نتیجه منطقی برساند و پیروزی نهایی را کسب کند.
در نهایت روم موقعیت‌های خود را تقویت کرده و با استفاده از تضادهای داخلی در کارتاژ، موفق به پیروزی در جنگ شد. در سال 201 قبل از میلاد، کارتاژ توافق صلح امضا کرد و بخش عمده‌ای از سرزمین‌ها و کنترل خود را از دست داد.
جنگ پونیک سوم (149–146 قبل از میلاد) آخرین مرحله در تقابل بین روم و کارتاژ بود. پس از چند دهه صلح نسبی، روم نگرانی‌هایی درباره احیای کارتاژ و تهدید بالقوه آن داشت.
روم به کارتاژ اعلام جنگ کرد و در جریان این درگیری، شهر محاصره شد. علیرغم شجاعت مدافعان، کارتاژ در سال 146 قبل از میلاد سقوط کرد و رومی‌ها شهر را ویران کردند و جمعیت آن به بردگی فروخته شد. این رویداد به نماد نهایی سقوط کارتاژ و از دست دادن نفوذ آن در منطقه تبدیل شد.
با وجود ویرانی، میراث کارتاژ همچنان زنده است. این شهر بخشی مهم از تاریخ مدیترانه شده و دستاوردهای فرهنگی آن تأثیر عمیقی بر تمدن رومی گذاشته است. کارتاژ به خاطر معماری، علم و هنر خود شناخته می‌شود، از جمله توسعه دریانوردی و تجارت.
دستاوردهای هانیبال و استراتژیست‌های کارتاژ در آکادمی‌های نظامی در سرتاسر جهان مطالعه می‌شود و فرهنگ کارتاژ همچنان توجه مورخان و محققان را به خود جلب می‌کند. رومی‌ها، که بسیاری از عناصر فرهنگ کارتاژ را به ارث بردند، به حفظ و گسترش این دانش‌ها کمک کردند.
تاریخ کارتاژ داستان صعود و سقوط یکی از بزرگترین شهرهای باستانی است. ثروت، فرهنگ و دستاوردهای نظامی آن اثری انکارناپذیر در تاریخ مدیترانه بر جای گذاشته است. در تحلیل رویدادهایی که در کارتاژ رخ داده، می‌توانیم تعاملات پیچیده بین فرهنگ‌ها و تمدن‌هایی که جهان باستان را شکل می‌دادند، بهتر درک کنیم.