द्वितीय जागतिक युद्ध (१९३९-१९४५) ने पोलंडच्या इतिहासात खोल ठसा ठेवला. या युद्धात मोठ्या प्रमाणात लढाया झाल्या, तसेच क्रूर दडपशाही आणि जातीय शुद्धीकरणाची ठिकाणे बनली. पोलंड, जो पहिल्या देशांपैकी एक होता जो हल्ल्यामध्ये आला, युद्धाच्या सर्व भीषणतेचा अनुभव घेतला, ज्यामुळे त्याच्या लोकसंख्येवर आणि संस्कृतीवर katastroफिक प्रभाव पडला.
पोलंडवर हल्ला
द्वितीय जागतिक युद्ध १ सप्टेंबर १९३९ रोजी सुरू झाला, जेव्हा नाझी जर्मनीने सोव्हिएट संघासोबतच्या नॉन-आक्रमण कराराचा भंग केला व पोलंडमध्ये प्रवेश केला. हे आक्रमण "ब्लिट्जक्रिग" म्हणून परिचित लढायांचा प्रारंभ झाला.
तंत्रज्ञानाच्या प्रभुत्व: जर्मन सैन्याने नवीन तंत्रिका आणि आधुनिक शस्त्रे वापरली, जसे की टाकी आणि हवाई वाहने, ज्यामुळे त्यांना वेगाने प्रगती साधता आली.
पोलिश सैन्याचे प्रतिरोध: पोलिश सैन्याने धैर्याने लढाई केली, परंतु इतक्या शक्तिशाली हल्ल्यासाठी ते पुरेसे तयार नव्हते.
पोलंडचे विभाजन: १७ सप्टेंबर १९३९ रोजी सोव्हिएट संघाने पोलंडच्या पूर्व भागात प्रवेश केला, जो मोलोटोव्ह-रिबेंट्रोप कराराच्या गुप्त प्रोटोकॉलच्या अनुषंगाने होता.
पोलंडची ताब्यात घेतलेली स्थिती
पोलंडच्या काबिज झाल्यावर देशाला नाझी जर्मनी आणि सोव्हिएट संघादरम्यान विभागण्यात आले:
नाझी ताबा: नाझी लोकांनी अत्यंत क्रूर शासकता लागू केली, जी दहशतवाद आणि दडपशाहीवर आधारित होती. हॉलोकॉस्टमध्ये ३० लाख म्हणजे ६ मिलियन पोलिश नागरिकांना, ज्यामध्ये ३० लाख यहूदी होते, ठार करण्यात आले.
सोव्हिएट ताबा: पोलंडच्या पूर्व भागात सोव्हिएट प्रशासनानेही दडपशाही केली, ज्यात हजारो लोकांना, बुद्धीजीवी आणि राष्ट्रीयतावाद्यांचा समावेश, अटक करून निर्वासित करण्यात आले.
प्रतिरोध: पोलंडमध्ये ताब्यात घेतलेल्या अवस्थेवर विविध प्रतिरोध गट उभ्या राहिल्या, जसे की आर्मी क्रायोवा, जे ताब्यात उपस्थित असलेल्या सैन्याविरुद्ध लढाई करत होते.
हॉलोकॉस्ट
हॉलोकॉस्ट द्वितीय जागतिक युद्धाच्या काळात पोलंडच्या इतिहासात एक अत्यंत दुःखद पान बनले:
यहूदीविरोधी धोरण: नाझी शासनाने यहूदींचे प्रणालीबद्ध नाश करण्यात येवून गेटो आणि एकाग्रता शिबिरे, जसे की आस्वेन्सिम आणि ट्रॅब्लिंका, तयार केली.
यहूदींचा प्रतिरोध: क्रूर परिस्थितींच्या विरोधात, यहूदी संघटना आणि प्रतिरोध गटांनी आपले सहकाऱ्यांना वाचविण्याचा प्रयत्न केला.
युद्धानंतर: युद्धानंतर पोलिश यहूदी लोकसंख्या जवळजवळ पूर्णपणे नष्ट झाली, आणि शिल्लक असलेल्या लोकांनी दान आणि नुकसान यांचे अनुभव घेतले.
गुप्त प्रतिरोध
पोलिश गुप्त चळवळ ताब्यात घेतलेल्या अवस्थेविरुद्धच्या लढाईचा महत्त्वाचा भाग बनले:
आर्मी क्रायोवा: प्रतिरोधातील मुख्य संघटनांपैकी एक म्हणजे आर्मी क्रायोवा, जी गुप्त परिचालन करत होती आणि गुप्त माहीती गोळा करत होती.
कोस्ट्यूश्को: १९४४ मध्ये वॉरशॉ uprising सुरू झाला, जेव्हा आर्मी क्रायोवा नाझींवरून राजधानी मुक्त करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु उठाव मोठ्या नुकसानीसह दडपण्यात आले.
मित्र राष्ट्रांची मदत: गुप्त शक्तींना मित्र राष्ट्रांकडून मदत मिळाली, तरीही ती महत्त्वपूर्ण यश मिळवण्यासाठी अपुरे होती.
मोचन आणि युद्धाचे परिणाम
पोलंड १९४५ मध्ये नाझी ताब्यातून मुक्त झाला, परंतु हे मोचन भ्रामक होते:
सोव्हिएट ताबा: मुक्ततेबरोबर नवीन ताबा आला - यावेळी सोव्हिएट. पोलंड सोव्हिएट युनियनच्या प्रभावाच्या क्षेत्रात सामील झाला आणि त्याची स्वतंत्रता गमावली.
लोकसंख्येचे नुकसान: युद्धाने सुमारे ६ मिलियन पोलिश नागरिकांचे जीवन घेतले, जे सुमारे २०% लोकसंख्येचे होते.
आर्थिक परिणाम: देशाचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले आणि युद्धानंतरच्या वर्षांत अर्थव्यवस्थेच्या पुनर्प्रतिष्ठेसाठी मोठ्या प्रयत्नांची आवश्यकता होती.
निष्कर्ष
द्वितीय जागतिक युद्धाने पोलंड भौगोलिक भूप्रदेशावर खोल जखमा ठेवलेल्या. हान्या, अनुभव, आणि नाशाची जी जनता अनुभवली, ती युद्धाबद्दलची आठवण आणि देशाची ओळख यावर अद्याप प्रभावी आहे. पोलंड, जरी नाझी ताब्यातून मुक्त झाला असला तरी, नवीन धोका - सोव्हिएट नियंत्रणात आला, ज्यामुळे देशाला युद्धानंतरच्या दशकांमध्ये तोंड द्यावे लागलेल्या नव्या समस्यांचा सामना करावा लागला.
ऐतिहासिक विश्वकोश