تاریخی انcyclopedia
دویم نړیوال جګړه چې په ۱۹۳۹ کال کې پیل شوه او تر ۱۹۴۵ کال پورې یې دوام وکړ، آسټرالیا باندې ژور اغیزه وکړه، چې د دې سیاسي، اجتماعي او اقتصادي منظرې بدلون ته ورباندې راوستل. د جګړې په ترڅ کې، هېواد نه یوازې د متحدینو د ملاتړ لپاره خپلې سرچینې تنظیم کړې، بلکې د نړیوالې سطحې پر وړاندې د خپل ځان د درک کولو طریقه هم بدله کړه. دا پروسه د جګړې وروسته هم دوام وموند، کله چې آسټرالیا له نویو چلینجونو او فرصتونو سره مخامخ شو، چې د دې پر راتلونکی پرمختګ کې مهمه ونډه لرله.
آسټرالیا دویم نړیوال جګړې ته همداراز د جرمني لخوا د بریتانیا له خوا د جګړې اعلان کولو وروسته ننوتل. په ۱۹۳۹ کال سپتمبر کې، د آسټرالیا حکومت چې د لومړي وزیر روبرټ منزیس لخوا رهبري کیده، د متحدینو په لور جګړه اعلان کړه. دا پرېکړه د بریتانیا سره نږدې اړیکو او د دې د فاشیزم په وړاندې مبارزې کې د خپلو میټروپولیس ملاتړ کولو ارادې ته ولاړه وه.
د جګړې په لومړیو کلونو کې، د آسټرالیا پوځونه اروپا او شمالي افریقا ته ولېږل شول، چیرې چې دوی د بریتانوي ځواکونو تر سرلاري جګړه وکړه. دوی په ګلپولي او د الالامین په مهمو جګړو کې برخه واخیسته. سره له دې چې زیانونه شتون لرل، د آسټرالیا سرتېرو و bravory او حرفته، چې د دوی شهرت په نړیواله سطحه لا پیاوړي شو.
مګر د جاپان لخوا د ۱۹۴۱ کال د دسمبر په ۷ نېټه د پرل هاربر برید وروسته، آسټرالیا په مستقیم خطر کې اوسیدل. جاپاني پوځ په چټکۍ سره په ارام سمندر کې یو شمیر سیمې ونیولې او آسټرالیایان له دې پوه شول چې د دوی امنیت د جاپان په وړاندې د بریالي مقاومت پورې اړه لري. دا د آسټرالیا د وسله والو ځواکونو د ستراتیژیکې تمرکز بدلون ته ورسوله.
په ۱۹۴۲ کال کې، د آسټرالیا پوځونه په ارام سمندر کې عملیاتو کې برخه اخیستل پیل کړل، د ګوادالکانال جګړې او د کورال سمندر جګړې په شمول. دا جګړې د جاپاني پرمختګ د ودریدلو لپاره حیاتي و. د آسټرالیا حکومت، د دې په پوهیدو چې بریتانیا اړینه دفاع نه شي کولی، د متحده ایالاتو سره د همکارۍ په لور لا غښتلی اقدامات لري، چې دا د آسټرالیا په بهرنیو سیاست کې د بدلون یوه مهمه مرحله وه.
په هېواد کې هم، جګړې د پام وړ بدلونونه راوړل. د جګړې د ملاتړ لپاره، د آسټرالیا حکومت د نظامي تولید سیسټم معرفي کړ، چې د اقتصاد چټک ودې ته يې لاره وموندله. کارګران فعال شول، او ډیرې ښځې کاري بازار ته ورکړل شوې، د خطې جګړې ته تلونکو نارینو ځای ناستي کړل. دا بدلونونه د آسټرالیا ټولنه بدله کړه، او د ښځو وضعه ښه کړه او دودیزې دندې بدله کړه.
په ورته وخت کې، حکومت د سرچینو او اقتصاد کنټرول لپاره سخته تدابیر پیل کړل. د مشخصو توکو او خدماتو بندیزونه عادي شول. ټولنه ورو ورو پوهه شوه چې جګړه د ژوند ټولو اړخونه احاطه کوي، او دا پوهاوی د جګړې وروسته د ګروهي ګډون لپاره بنسټ جوړ کړ.
د ۱۹۴۵ کال د جګړې له پای ته رسیدو وروسته، آسټرالیا له یو لړ چلینجونو سره مخامخ شو. سره له دې چې د نظامي تولید له امله اقتصادي وده شتون درلوده، هېواد د ټولو بېرته راستنېدو سرتیرو د یو ځای کولو او د سولې په وخت کې د اقتصاد پياوړو پر مهال مشکلونه هم لرل. د استوګنې او کارګرزو غوښتنې زیاته شوې، چې حکومت یې د نوې اقدامونو جوړولو اړتیا درلوده.
په دې موده کې، آسټرالیا د خپلو کډوالۍ سیاستونو په چالانولو کې لا ښه بریا پیل کړه. د "وعده شوې ځمکې" پروګرام ډیری کډوال راجلب کړل، چې د ډیموګرافیک بدلونونو او اقتصادي ودې سره مرسته وکړه. دا هم د څو کلتوري ټولنې جوړولو ته ورسید، چې په راتلونکو لسیزو کې د آسټرالیا یوه ځانګړې ځانګړتیا شوه.
د دویم نړیوال جګړې په دوره او وروسته، آسټرالیا د خپلې بهرني پالیسي بیاکتنه وکړه. د متحده ایالاتو سره نږدې همکاري د هېواد امنیت بنسټ جوړ کړ. دا د آسټرالیا په داسې اتحادونو کې د ګډون لامل شو، لکه ANZUS (آسټرالیا، نیوزیلینډ او متحده ایالات)، او د نړیوالو سازمانونو لکه ملګرو ملتونو کې یو فعال رول درلود.
دا مهمه ده چې یادونه وکړو چې د یخ جنګ په ترڅ کې، آسټرالیا هم په اسیایي جګړو لکه د ویتنام جګړې کې برخه اخیستې، چې د هېواد په دننه کې د عامه بحثونو او اعتراضاتو لامل شوه. د بهرني سیاست پریکړو بحث د مدني ټولنې د پرمختیا او دیموکراتیکو بنسټونو د پیاوړي کولو سره مرسته کړې.
د جګړې وروسته دوره آسټرالیا کې کلتوري احیاء وخت وه. هېواد د خپلو هنرونو، ادبیاتو او سینما پر وده کې فعاله پیلو وکړ. په دې وخت کې، د آسټرالیا نوې نسل هنرمندان او لیکونکي ظهور وکړل، چې د خپل هویت او کلتور په لټه کې و، چې د بریتانیا له کلتور څخه توپیر درلود. د کډوالو زیاتوالی هم د آسټرالیا کلتور ته نوې نظریې او دودونه راوړل.
په نړیوالو کلتوري پیښو او نندارتونونو کې ګډون لا پراخه شو، چې د آسټرالیا هنرمندان او د دوی هنر په نړیواله کچه زیاتیدونکي د دلچسپۍ سبب شو.
د آسټرالیا اقتصاد د جګړې وروسته لسیزو کې په ټینګه وده کړې. هېواد خپله اقتصاد تنوع ورکړ، د کرنیزو توکو او طبیعی منابعو صادرات زیات کړي. د دې بدلونونو له امله آسټرالیا د نړۍ یو له لا غوره صادروونکو څخه شو، په ځانګړې توګه د معدني منابعو او زراعت په برخه کې.
د ۱۹۸۰ لسیزې له پیل راهیسې، آسټرالیا هم نړیوال اقتصاد کې په فعاله توګه شاملیدل پیل کړل، چې د تجارت، پانګونو او تولیداتو کې بدلونونه رامنځته کړل. د ټیکنالوژۍ او اړیکو پرمختګ د اقتصادي پرمختګ لا مهم اړخ و، چې د معلوماتي ټیکنالوژۍ او خدماتو په څیر نوي اقتصادي سکتورونه رامنځته کړل.
دویم نړیوال جګړه او د هغې وروسته دوره د آسټرالیا تاریخ کې مهم پړاوونه وه. هېواد نه یوازې د جګړې له چیلنجونو سره په بریالیتوب سره مخ شو، بلکې د هغو بدلونونو مقدمه هم شوه چې د دې راتلونکې پرمختګ ته ورپېژندل. اقتصادي، اجتماعي او کلتوري بدلونونه چې په دې موده کې رامنځته شول، د عصري آسټرالیا ټولنې لپاره بنسټونه جوړ کړل، چې د دې تنوع او پویې انعکاس دی. آسټرالیا نن ورځ د نړیوال بدلونونو سره د ادغام په حال کې دی، او په نړیواله سیاسي او اقتصادي صحنه کې یو قوي او فعال ګډونوال پاتې دی.