تاریخی انcyclopedia
قدیم تاریخ آسټرالیا هغه موده لري چې د بومیانو لومړنیو مهاجرتونو سره پیلیږي او د اتلسمې پیړۍ په اوږدو کې د اروپایانو مستعمره کولو پیل سره ختمیږي. دا موده له 65,000 کلونو څخه زیاته ده، او دا د بشریت په تاریخ کې تر ټولو اوږده او پیچلې ده. د آسټرالیا بومیانو د ځمکې او چاپیریال سره د ژورې اړیکې پراساس یوه شتمنه او متنوع کلتور رامینځته کړی دی.
د آسټرالیا لومړي مېشتونکي، د اوسني بومیانو نیکونه، ممکن له 65,000 کلونو مخکې د سیبری له لارې د برنګ سیند په لاره د خاورې له لارې په دې کونټیننټ کې مهاجرت کړي وي. دا هغه وخت و چې د سمندر سطحه په پراخه توګه د نن ورځې په پرتله ټیټه وه، چې له دې امله تیریدل ممکن وه. د آسټرالیا ته د رسېدو وروسته، بومیانو په چټکۍ سره په ټولې قاره کې خپاره شول، مختلف ایکوسیستمونو ته داخليږي - له تروپیکل ځنګلونو څخه تر دښتو پورې.
بومیانو خپلې ټولنې د ښکار، راټولولو او ماهی نیولو پر بنسټ جوړې کړې. دوی د کار د وسایلو لپاره وسایل او اوزار جوړول، د خواړو پروسس کولو او د نباتاتو کنټرول لپاره اور کارولو. همدارنګه، دوی د ځمکې په اړه د پوهې سیستمونه، دودونه او رواجونه رامینځته کړل چې له نسله تر نسله لیږدول شوي.
د آسټرالیا بومیانو یوه ځانګړې کلتور رامینځته کړی، چې د دوی د طبیعت سره د ژورې اړیکې څرګندوي. د دوی ټولنه د قبایلو او کلاونو په بڼه تنظیم شوې، چې خپل ځانګړي ژبې، رواجونه او اساطیر درلودې. څیړنې ښیي چې په آسټرالیا کې له 250 څخه زیات مختلفې ژبې شتون درلودې، هر یو چې د خپلو ژبویانو په کلتور او پیژندنې کې مهمه ونډه درلوده.
د بومیانو روحاني ژوند د «د خوبونو وخت» مفهوم سره نږدې اړیکه درلوده، چې د نړۍ د رامینځته کولو او د نیکونو ژوند او د طبیعي پیښو په اړه افسانې او افسانې لري. دغه کیسې د خلکو، حیواناتو او نباتاتو د پیدایش وضاحت وکړ، او همدارنګه اخلاقي او ټولنیزې نورمونه ټاکل. بومیانو مراسم او رواجونه ترسره کول، چې د دوی اړیکه له نیکونو او طبیعت سره پیاوړې کړه.
بومیانو مختلفې د ښکار او راټولولو میتودونه کارول، د آسټرالیا مختلفو شرایطو ته ځانونه عیارول. دوی له کاډ، لرګي او هډوکو څخه د کار د وسایلو جوړولو، چې د نیزې، تیر او جالونو شامل دي، جوړول. یو له مشهور ټیکنالوژیو څخه «بومیرنګ» دی، چې د ښکار او د لوبو لپاره کارول کیده.
د ښکار او راټولولو ترڅنګ، بومیانو هم ماهی نیولو کې بوخت وو، چې د نیولو مختلف میتودونه لکه جالونه او جالونه کارول. ډیری قبایل خپلې چاپیریال ګډوي، د خوراکي نباتاتو د زیاتوالي او د حیواناتو د ښکار ښه کولو لپاره کنټرول شوي اورونه ترسره کړل.
په سلګونه کلونو کې، آسټرالیا د اقلیم په بدلون کې د پام وړ بدلونونه تجربه کړي، چې د بومیانو د ژوند طرز باندې تاثیر وکړ. د وچې او اوبو زیاتوالي دورې د سرچینو د توزیع په بدلون کې لامل شوي، چې قبایلو ته اړ ایستل چې ځانونه عیار کړي او خپل عادتونه بدل کړي. دغه بدلونونه د موبایل ژوند د بڼو پراختیا لامل شوه، کله چې د خلکو ډلې د خواړو او اوبو په لټه کې په سیمه کې حرکت کوي.
سره له دې چې بومیانو د اقلیم بدلون ته ځانونه عیار کړل، دوی هم له خطرونو سره مخ شوي چې د ایکوسیستمونو بدلون او د بیولوژیکي تنوع له لاسه ورکول. دغه عوامل د دوی پر ژوند او کلتوري میراث باندې سخته اغیزه وکړه.
په آسټرالیا کې د اروپایانو راتګ په ۱۷مه پیړۍ کې، په ځانګړي ډول د ۱۷۷۰ کال د جیمز کک په ښکته کیدو وروسته، د دې کونټیننټ په تاریخ کې یوه مهمه پیښه شوه. په پیل کې اروپایان د تحقیقاتو او سوداګرۍ لپاره راغلي، مګر ژر المستعمره کولو د بومیانو لپاره جدي پایلې لرلې.
مستعمره کولو د ځمکو نیولو، د ناروغیو د خپریدو لامل شو، چې بومیانو ته د پرېکړو نه وه، او د زور سره د کډوالۍ سبب شو. دغه عوامل د بومیانو د نفوس د کموالي او د دې دودیز ژوند طرز د له لاسه ورکولو لامل شول.
نن ورځ د آسټرالیا د قدیم بومیانو میراث په مختلفو بڼو کې ساتل کیږي - د هنر او موسیقي نه نیولې تر ژبو او رواجونو پورې. عصري آسټرالیان د بومیانو تاریخ زده کړې او احترام کوي، د دوی مهمه ونډه د هیواد د کلتوري کچې په جوړولو کې ومني.
په تیرو څو لسیزو کې، د آسټرالیا حکومت او عامه سازمانونه د بومی کلتورونو د بیا رغونې او ملاتړ لپاره په فعاله توګه کار کوي. دا د ژبو، دودیزو عملیانو او د بومیانو حقونو د ساتنې پروګرامونه شامل دي، چې د دوی تاریخ د ژورې پوهې او پیژندنې لامل کیږي.
د آسټرالیا قدیم تاریخ یوه پیچلې او متنوع موضوع ده، چې د بشریت له 65,000 کلونو څخه زیاته موده رانغاړي. بومیانو یوه ځانګړې کلتور رامینځته کړی چې د چاپیریال سره ژورې اړیکې لري. د دوی میراث د معاصر آسټرالیا ټولنې په تاثیر کې دی او نه یوازې د آسټرالیا بلکه د بشریت تاریخ یوه مهمه برخه ده. د دې میراث پوهه او احترام د ټولو آسټرالیانو لپاره د شمولیت د راتلونکي جوړولو کې کلیدي عناصر پاتې کیږي.