تاریخی انcyclopedia
ایلام، یوه لرغونې تمدن چې د اوسني ایران په سیمه کې موقعت لري، په بائبل کې څو یادونې لري. دې ذکرونو د ایلام جغرافیایي او کلتوري اهمیت په لرغوني نړۍ کې منعکس کوي. په دې مقاله کې به موږ د بائبل په مختلفو کتابونو کې د ایلام اساسي یادونې او د هغوی سیاق وسباق وڅیړو.
ایلام اکثره د جغرافیایئ موقعیت په مفهوم کې یاد شوی، چې د اسرائیل او نورو نږدې کلتورونو سره یوه له لرغونو قومونو څخه دی. د بېلګې په توګه، په برکات 10:22 کې د سم یادونه کیږي، ایلام د سام زوی په توګه. دا د ایلام د لرغوني تاریخ د یوه مهمې برخې په توګه د اهمیت په ګوته کوي، چې په کې ګڼ قومونه شامل وو.
ایلام همداراز په اشعیا 11:11 کې یاد شوی، چیرې چې د خدای په خپل قوم ته راستنیدو په اړه وویل شو: "او په هغه ورځ به داسې وي، چې خدای به بیا خپله لاس پراخ کړي، ترڅو د خپل قوم پاتې برخه، چې د اشور او د مصر او د پاتروس او د ایلام او د سینعار څخه پاتې وي، راوړي." دا د ایلام د اهمیت په ګوته کوي په تاریخ کې د پیښو سره چې د اسرائیل سره تړاو لري.
ایلام همداراز په نبوتونو کې مهم رول لري. په یرمیا 49:34-39 کې د ایلام په اړه یو نبوت شتون لري، چې خدای د دې قوم په خلاف قضاوت کوي. نبوت د ایلام د ویجاړیدو په اړه خبرې کوي او ویلي چې خدای به د دوی پر وړاندې دښمنان واستوي: "او دا به وي، چې زه به د ایلام ځواک مات کړم." دا په ګوته کوي چې ایلام د نورو قومونو په اړه د نبوتونو په سیاق کې یو مهم قوم و.
په همدې سیاق کې، مهمه ده چې یادونه وشي چې په حزقیل 32:24 کې هم ایلام د قومونو په یوه توګه یاد شوی، چې زیانمن به شي، چې دا د دې په لرغوني نړۍ او د خدای د پلانونو په سیاق کې د هغه اهمیت تاییدوي.
په بائبل کې د ایلام یادونې هم د کلتوري سیاق سره تړلي دي. ایلامیان د هنر او معمارۍ په برخه کې د خپلو لاسته راوړنو لپاره مشهور وو. د دوی اغیزې د نږدې قومونو، په شمول اسرائیل باندې، پراخې شوې. ایلام، لکه څنګه چې نور لرغوني تمدنونه، خپلې دودونه درلودې، چې ممکن د اسرائیليانو سره تداخل ولري. دا تعامل ممکن د سوداګرۍ، کلتوري تبادلې او حتی جګړو شامل و.
په د اعمالو 2:9 کې یادونه شوې، چې په روژه کې د خلکو په منځ کې، چې اورشلیم ته راغونډ شوي، "پارتیان، او میدیان او ایلامیان موجود وو." دا په ګوته کوي چې ایلام بیا هم د یوه قوم په توګه موجود و په نوې عهد کې او د کلتوري او مذهبي سیاق یوه برخه پاتې شو.
مهمه ده چې یادونه وشي چې ایلام په بائبل کې له نسلونو سره هم تړاو لري، چې ممکن د اسرائیل په تاریخ کې رول ولري. په نحمیا 1:1 کې یادونه شوې چې د خدمتګارانو څخه یو "د ایلام نه و"، چې دا په ګوټه کوي چې ایلام د یوه قوم په توګه موجود و، او د دې نسلونه په اسرائیل کې د پیښو په اړه مهم تاثیر درلود.
سربیره پر دې، په صفنیا 2:9 کې د ایلام ځمکې یادونه شوې، لکه څنګه چې یوه سیمه، چې به د میراث لپاره بیرته ورکړل شي: "او زه به هغوی هیر کړم، او هغوی به د خپل خدای ته راستون شي، او په امن کې به وي." دا د ایلام د خلکو لپاره د امید او بیا رغونې اشاره کوي.
په بائبل کې د ایلام یادونې د دې د اهمیت په ګوټه کولو کې مرسته کوي په لرغوني نړۍ کې او د اسرائیل سره د هغوی تعاملاتو په اړه. دا یادونې د کلتوري او تاریخی سیاق مرسته کوي، چې په منځني ختیځ کې د قومونو شتون درلود. ایلام، لکه څنګه چې یوه لرغونه تمدن، د تاریخ په یوه لور کې خپل نښې پریښې دي، او د دې په مقدس متنونو کې یادونې د نبوتونو او کلتوري تعاملاتو لپاره د دې اهمیت ټینګښت کوي.
له همدې امله، د بائبل کې د ایلام یادونو مطالعه نه یوازې زموږ د دې لرغوني تمدن پوهه ژوره کوي، بلکې د هغه قومونو تر منځ اړیکو د څیړنې لپاره نوې افقونه هم پرانیزي، چې د بشر تاریخ جوړوي.