د منځنۍ پېړۍ پولنډ

منځنۍ پېړۍ هغه دوره ده چې له زر کلونو زیات وخت نیسي او د پولنډ په تاریخ کې د پام وړ بدلونونه شاملوي. دا پړاو د الدولة جوړونې ، د کلتور او دین وده او د داخلي او خارجي شخړو ځانګړتیا لري چې د سیمې په سیاسي نقشه باندې تاثیر لري.

د پولنډ دولت جوړول

د پولنډ د دولت جوړول د نهم او لسمې پېړۍ په جریان کې پیل شو، کله چې قبایلي اتحاديې د څلورو پیاسټو د سلطنت لاندې یو ځای شوې:

• میشکو I: د پولنډ لومړی تاریخي پېژندل شوی حاکم میشکو I و، چې په ۹۶۶ کال کې مسیحیت ومنله. دا پېښه په اروپا کې د پولنډ د مدني جوړښت په ادغام کې مهمه ونډه ولري.
• بولسلاو I زړور: د هغه په رهبرۍ، پولنډ په ۱۰۲۵ کال کې د یوه مملکت په توګه جوړ شو. بولسلاو د دولتي جوړښتونو پیاوړي کول او د نړیوالو اړیکو وده وکړه.

د کلتور او دین وده

په منځنۍ پېړۍ کې پولنډ د پام وړ کلتوري او دیني اغیزې ولمانځه:

• مسیحیت ته د راوستلو: د مسیحیت منلو سره د کلیسایي جوړښت جوړېدو، monasteries ته د جوړېدو او د لوستلو د پراختیا لپاره زمینه برابره شوه.
• کلتوري لاسته راوړنې: ادبياتو، هنر او معمارۍ وده وکړه. په دې دوره کې جوړ شوي معبدونه او قلاوې د پولنډ کلتور نښې او سمبولونه شول.

سیاسي جګړې او داخلي شخړې

د منځنۍ پېړۍ دوره هم د داخلي شخړو او د واک لپاره د مبارزې ناسته وه:

• دودیزي شخړې: د بولسلاو I زړور مرګ وروسته، د پیاسټو د مختلفو څانګو ترمنځ شخړې رامنځته شوې چې د مرکزي واک کمزوري توب لامل شوې.
• پاڅونې او کورني جګړې: په کور کې د ثبات د نه شتون له امله د جنګونو او پاڅونو پراختیا ګډوډي پېدا کړه، چې د ګاونډیو هېوادونو ته د پولنډ په داخلي چارو کې مداخلت اجازه ورکړه.

د یاجلون د سلطنت ټاکل

په ۱۴م او ۱۵مې پېړۍ کې پولنډ د یاجلون د سلطنت سره د اړيکو پراخ سیاسي جوړښت برخه شوه:

• کازیمیر III لوی: د پیاسټو آخرنۍ نښه، چې د هېواد د پیاوړي کېدو سره سره یې د هغې سرزمین زیاتوالی او د اصلاحاتو لړۍ پیل کړه.
• یاجللو او د لیتوانیا سره یوځای کېدل: په ۱۳۸۶ کال کې د پولنډ پاچا یاجنلو او د لیتوانیا د شهزادګۍ یادویدا ترمنځ واده وشو، چې د پولنډ او لیتوانیا د یو ځای کېدو لامل شو.

پولنډ او صلیبي جګړې

پولنډ هم په صلیبي جګړو کې خپله ونډه واخیسته چې د اروپایي سیاست پر جوړښت اغیزه وکړه:

• د صلیبي جګړو ملاتړ: د پولنډ حکام مختلف صلیبي جګړې ملاتړ کړې، چې د ختیځ پر مسلمانانو باندې د ګوډل خدمت وو، چې له نورو مسیحي هېوادونو سره اړیکې پیاوړې کړې.
• په داخلي چارو کې اغیزه: صلیبي جګړو د پولنډ په نظامي سازمان او سوداګرۍ باندې اغیزه وکړه.

سیاسي او ټولنیزې بدلونونه

د منځنۍ پېړۍ په پای کې پولنډ د پام وړ بدلونونو سره مخ شو:

• طبقه بندي نظام: د طبقاتي ټولنې جوړول، چې په کې اشراف، روحانیان او عادي خلک په ټولنیزه جوړښت کې مختلفې ځایونه اخلي.
• د شلاختا اغیزې زیاتوالی: شلاختا د سیاسي ژوند او د هېواد په مدیریت کې مهمه ونډه لوبوله.

پایله

منځنۍ پېړۍ د پولنډ په تاریخ کې مهم دوره شوه، چیرې چې دولت جوړ شو، کلتور او دین وده وموندله، او د پام وړ سیاسي بدلونونه کیږي. د مسیحیت منل، د لیتوانیا سره یوځای کېدل او د واک لپاره مبارزه د هېواد راتلونکي ته مسیر ټاکي. دا پړاو د پولنډ په تاریخ او کلتور کې یوه خورا سرسخت نښه پریښوده او د راتلونکي پرمختګ او بریاو لپاره بنسټونه تاسیس کړل.

شریکول:

Facebook Twitter LinkedIn WhatsApp Telegram Reddit email

نورې مقالې:

• د پولنډ تاریخ
• د پولند پخواني وختونه او د دولت پیل
• د زرو دور او د پولنډ ویشل
• پولند کې uprising او د خپلواکۍ لپاره مبارزه
• پولنډ په دویمه نړیواله جګړه کې
• د جګړې وروسته دوره او په پولند کې کمونستي رژیم
• پولند په دوه زره کلن میلادي کې
• په پولنډ کې همغږي
• لوی پولنډ