تاریخی انcyclopedia
د بریتانیا اقتصادي بهیر د نړۍ له تر ټولو لویو او پرمختللو څخه یوه ده. له دې راهیسې چې دا د ۱۹مې پېړۍ په صنعتی ملت کې رامنځته شوه، هیواد د ګوناګون بدلونونو سره مخ شو، له استعماري امپراتورۍ څخه تر عصري اقتصادي ننګونو پورې. په دې مقاله کې به موږ د بریتانیا د کلیدي اقتصادي شاخصونو، تمایلاتو او عوایدو په اړه بحث وکړو چې د بریتانیا اقتصادي پرمختګ باندې اغیزه لري.
د بریتانیا ناخالص داخلي تولید (ناخالص تولید) په ۲۰۲۳ کال کې تقریبا ۳ تریلیونه امریکایي ډالر و، چې دا یې په نړۍ کې شپږم لوی اقتصاد په جوړوي. د هر وګړي لپاره ناخالص تولید هم لوړ دی، چې د ۴۵ زرو امریکایي ډالرو شاوخوا دی. د بریتانیا اقتصاد متنوع دی او د خدمتونو، صنعت او زراعتي سکتورونو څخه عبارت دی. د هیواد د ناخالص تولید یوه لویه برخه د خدماتو سکتور څخه جوړیږي، چې شاوخوا ۸۰٪ د ټول حجم څخه اخلي.
د بریتانیا اقتصاد درې اصلي سکتورونو ته ویشل کیدی شي: ابتدایي، دویم او دریومی.
ابتدایی سکتور، سره له دې چې د ناخالص تولید یوه کوچنۍ برخه لري، agriculture، ماهی نیونه او د معدني توکو استخراج شامل کړي. د بریتانیا زراعت هیواد ته د محلي خوراکي توکو برابروي او د ټول ناخالص تولید له ۱٪ څخه کم دی.
دویم سکتور د تولید او ساختماني خدمتونو پوښښ کوي. بریتانیا د خپل تولیدي بنسټ لپاره مشهور دی، د موټر جوړونې، فضایي صنعت او د خوراکي توکو تولید په شمول. سره له دې، په تېرو څو لسیزو کې دا سکتور د نړیوالیدو او د降低 لګښت لرونکو هیوادونو ته د تولیداتو لیږد له امله خپل سهم کموي.
دریومی سکتور د خدماتو په ګډون دی، لکه بانکدارۍ، مالي خدمات، پرچون پلورنه او سیاحت. لندن، لکه د نړۍ یو له مالي مرکزونو څخه، د هیواد په اقتصاد کې کلیدي رول لري. ښار د ډیرو نړیوالو بانکونو او مالي بنسټونو لپاره کور دی.
د بریتانیا په ۲۰۲۳ کال کې د بې کارۍ کچه شاوخوا ۴٪ دی، چې دا د نورو هیوادونو په پرتله نسبتا ټیټه کچه ده. حکومت او خصوصی سکتور د نوو دندې رامنځته کولو لپاره هڅې کوي، په ځانګړي توګه د ټیکنالوژۍ او روغتیا په څانګو کې. سره له دې، ځینې سیمې، ځانګړې په شمال کې، لا هم د بی کارۍ او اقتصادي د غمجنۍ سره مخ دي.
په بریتانیا کې د تورم کچه په ۲۰۲۳ کال کې د ۲-۳٪ ترمنځ پریښودل شوې، چې دا د بانک د انګلستان لپاره هدف ته رسیدلو کچه ده. سره له دې، په تېرو کلونو کې، هیواد د کور، خدماتو او خوراکي توکو د بیو د لوړیدو سره مخ دی. په لندن او نورو لویو ښارونو کې د ژوند لګښت د کلیوالي سیمو په پرتله خورا لوړ دی، چې دا د ډیرو اوسیدونکو مالي مشکلات رامنځته کوي.
د بریتانیا بهرني سوداګرۍ د دې په اقتصاد کې مهم رول لري. هیواد د نړۍ په کچه د توکو او خدماتو له لویو صادرونکو څخه دی. اصلي صادرونکي توکي عبارت دي له ماشینونو او تجهیزاتو، درملو، کیمیاوي توکو او مالي خدماتو. په ۲۰۲۲ کال کې د توکو صادرات شاوخوا ۴۶۰ میلیارد پونډه سټرلینګ وو، او واردات شاوخوا ۵۰۰ میلیارد پونډه سټرلینګ وو.
د بریتانیا د عمده سوداګریزو شریکانو په کې دي امریکا، جرمنی او چین. د اروپا د اتحادیې (برېکسټ) څخه د وتلو وروسته، هیواد خپلې سوداګریزې موافقې بیا کتنه کړې، چې دا د اروپایي اتحادیې سره سوداګرۍ او نورو هیوادونو باندې تاثیر لري. نوې د آزادې سوداګرۍ موافقې د بریتانیا نړیواله posición پیاوړي کوي.
مستقیم بهرنی سرمایه ګذاری (م ب س) د بریتانیا د اقتصادي ودې مهمه منبع پاتې ده. په ۲۰۲۳ کال کې، هیواد شاوخوا ۴۰ میلیارد امریکایي ډالر م ب س جذب کړی، چې دا د بهرنیو شرکتونو لپاره د دې جذابیت ښودنه کوي. سرمایه ګذاری په مختلفو سکتورونو کې، لکه ټیکنالوژي، جایداد او مالي خدماتو ته لیږدول کیږي.
سره له دې، د بریتانیا اقتصادي وده د نړیوالو ننګونو، لکه د COVID-۱۹ وبا او وروسته عادی کیدو، او همدا راز د برېکسټ سره تړلو ناپیژندو په نتیجه کې ورو کیږي. په ۲۰۲۳ کال کې د اقتصاد ودې سطحه د ۱-۲٪ په کچه اټکل شوې، چې دا د پخوانیو کلونو د ودې کچې څخه ټیټه ده.
د بریتانیا دولت پور په ۲۰۲۳ کال کې شاوخوا ۲.۵ تریلیونه پونډه سټرلینګ دی، چې دا د ناخالص تولید شاوخوا ۱۰۰٪ ته تساوي کوي. د پور لوړه کچه د اقتصادي پوهانو او حکومتي چارواکو ترمنځ اندیښنې رامنځته کوي، په ځانګړي توګه د اجتماعي پروګرامونو او زیربنایي پروژو تمویل اړوند. حکومت د بودجې کمښت کمولو لپاره هڅه کوي، چې دا د لګښتونو او عوایدو توازن ته اړتیا لري.
د بریتانیا اقتصادی معلومات د دې اقتصاد پیچلې او متحرک طبیعت منعکس کوي. د قوي خدماتو سکتور سره، د ټیکنالوژۍ په اړوند ډیریدونکي سکتورونو، او د بهرنیو سرمایه ګذاریو لوړه کچه، هیواد خپله نړیواله رقابت ساتي. سره له دې، اقتصادي ننګونې، لکه د دولت پور لوړه کچه او د برېکسټ پایلې، دقیق چلند او نوښتګر حلونو ته اړتیا لري. د بریتانیا اقتصاد راتلونکی به د بدلیدونکو شرایطو سره سمون خوري او د نړیوالو بدلونونو په شرایطو کې د ثابتې ودې ساتلو وړتیا پورې اړه لري.