تاریخی انcyclopedia

یوحان کیپلر: ژوند او لاسته راوړنې

یوحان کیپلر (۱۵۷۱-۱۶۳۰) — یوه مشهوره الماني ستورپوه، ریاضي پوه او ستورشناس دی، چې د خپل انقلابي کشفونو له امله مشهور دی. هغه د آسماني میخانیک سره پیل کړی او له لومړنیو کسانو څخه دی چې د نړیوال جاذبې قانون علمي توجیه وکړه.

لومړنۍ کلونه

کیپلر د ۱۵۷۱ کال د دسمبر په ۲۷ مه نېټه په شټګارت کې په یوه پروتستانت کورنۍ کې وزیږید. پلار یې سرتیری و، او مور یې د کور کارونو ته ځانګړې وه. د کم عمر څخه، کیپلر د علم، په ځانګړي ډول ریاضیات او ستورپوهنې سره علاقه درلوده. هغه د تیوبینګ پوهنتون کې زده کړې کړې، چیرته چې د هغه معلم مشهور ستورپوه میخائل میسټلین و.

حرفه او علمي څیړنې

په ۱۵۹۴ کال کې، کیپلر د مشهور دانمارکي ستورپوه تیخو براګي په توګه د مرستیال په توګه کار پیل کړ، چې د سیارانو د حرکت پراخې مشاهدې راټولی کړې. د براګي د مړینې نه وروسته په ۱۶۰۱ کال کې، کیپلر د هغه معلوماتو میراث واخیست او دې کار ته ادامه ورکړه، هڅه کوله چې د سیارانو په حرکت کې قوانین پیدا کړي.

د کیپلر قوانین

د کیپلر یوه له خورا مهمې ونډې څخه په ستورپوهنه کې، د هغه درې د سیارانو د حرکت قوانین دي:

  1. لومړی قانون (د اېلیپس قانون): سیارې د اېلیپس د مدارو له مخې حرکت کوي، چې په یوه فوکس کې لمر ځای پر ځای دی.
  2. دویم قانون (د مساوي ساحو قانون): د لمر او سیارې ترمنځ راديکال، د مساوي وختونو په اوږدو کې مساوي ساحې توصیفوي.
  3. دریم قانون (د هارموني قانون): د سیارې د لمر ته د دورې مربع د هغه متوسط فاصله مکعب سره متناسب دی.

فلسفي نظرونه

کیپلر نه یوازې په ستورپوهنه کې فعال و، بلکې په فلسفه کې هم. هغه باور درلود چې کائنات د الهي پلان له مخې ترتیب شوی او ریاضیات هغه ژبه ده چې تاسو ته دا پلان پوهیدل کیدی شي. کیپلر هم باور درلود چې د طبیعت مطالعه د خداي سره نږدې رامنځته کوي.

"ریاضیات د کائنات د پوهیدو کلی دی." — یوحان کیپلر

اخري کلونه او میراث

په ۱۶۱۲ کال کې، کیپلر لنز ته لاړ، چیرته چې هغه خپلې څیړنې لاهم ادامه ورکړه. هغه د ځینې کتابونو خپرونه وکړه، په کې "نوې ستورپوهی" او "د نړۍ هارموني" شامل دي. په ۱۶۳۰ کال کې، هغه روغتیایي مسلې درلودې او د نومبر ۱۵ نېټه مړ شو.

د کیپلر میراث ستر دی. د هغه قوانین د راتلونکي ستورپوهانو لپاره د پام وړ بنسټ و. کیپلر د علمي ستورپوهنې له بنسټ ایښودونکو څخه شمیرل کیږي او د علم پرمختګ باندې لوی اغیزه درلوده.

پایله

یوحان کیپلر هغه شخصیت دی چې تل د علم تاریخ کې پاتې کیږي. د هغه کارونه د راتلونکو نسلونو د علمي کسانو لپاره بنسټ جوړوي او د کائنات په پوهیدو کې نوې لمرونه پرانیزي. کیپلر یوازې ستورپوه نه دی، بلکې یوه فلسفه هم دی چې د کائنات د هارموني د درک لپاره هڅه کوي.

شریکول:

Facebook Twitter LinkedIn WhatsApp Telegram Reddit email