చరిత్రా ఎన్సైక్లోపిడియా
పెరువు స్వాతంత్ర్య యుద్దం అనేది యిక్కడ XIX శతాబ్దంలో జరిగిన ఒక ముఖ్యమైన చారిత్రక ప్రక్రియ, ఇది పెరువుకు స్పానిష్ ఉపన్యాస సర్కారు నుండి విముక్తి కల్గించింది. అనేక కారణాలు, సామాజిక అసామాన్యత, ఆర్థిక పరిమితులు మరియు ప్రదాపనేను సంప్రదాయాల పై ప్రభావములు కలిగి ఉండు, ఈ యుద్దం లాటిన్ అమెరికాలో స్వాతంత్ర్యానికి ఉన్న విస్తృత వినియోగంలో భాగమైంది. ఈ వ్యాసంలో, పెరువు స్వాతంత్ర్య యుద్దానికి సంబంధించిన ప్రధాన కారణాలు, కీలక సంఘటనలు మరియు పరిణామాలను పరిశీలిస్తాము.
XIX శతాబ్దం వరకు స్పెయిన్ దక్షిణ అమెరికాలోని పెరువును కలుపుకుని విస్తృత భూములు నియంత్రించింది. అయితే, స్పానిష్ ఉపన్యాస ప్రభుత్వం ప్రాధమిక జనాభాకు నిష్కర్ష కాదు. యుద్దం ప్రారంభానికి కారణమైన ప్రధాన కారణాలు అవి:
1. **సామాజిక అసామాన్యత**: ఉపన్యాస కాలంలో పెరువులో లోతైన సామాజిక విభాగాలు ఉన్నాయి. స్పానిష్ మరియు క్రీయోల్స్ (స్పానిష్ వారసులు) అన్ని హక్కులు మరియు ప్రత్యేకతలు కలిగి ఉన్నారు, కాగా అద్దు మరియు మిశ్రమ జాతులు భ్రష్టం మరియు కొమలతలను అనుభవించారు.
2. **ఆర్థిక పరిమితులు**: స్పానిష్ పరిపాలన ఉపన్యాస గ్రామీణ అభివృద్ధిని యాక్టివిటీని నియంత్రించటానికి ప్రతిష్టించారు, వాణిజ్యాన్ని పరిమితం చేసి స్థానిక జనాభాకు అధిక పన్నులు మోతాదు చేశారు. ఇది అసంతృప్తి మరియు స్థితి మార్పు కోరుకునే ఆకాంక్షను ప్రేరేపించింది.
3. **ప్రదాపనపు సూత్రాలు**: యూరోపియన్ తాత్త్వికుల మరియు విప్లవ సిద్ధాంతాల ప్రభావం కూడా క్రీయోల్ నాయकोंపై తీవ్ర ప్రభావం చూపించింది, వారు స్వాతంత్ర్యం మరియు స్వీయ నిర్వహణలో ఉత్సాహంగా ఉన్నారు.
పెరువు స్వాతంత్ర్య యుద్దం 1820లో మొదలైంది, ఆయుధాలలో జనరల్ జోస్ డే లా రివా అగెర్ ఆధ్వర్యంలో అంగ్లో-అమెరికన్ సైన్యాలు స్పానిష్ ప్రభుత్వానికి తిరుగుబాటు చేయటానికి వచ్చినప్పుడు. హోసే డే సాన్-మార్టిన్ అనే ఆర్జెంటిన్ జనరల్ ద్వారా ఏర్పాటు చేయబడిన ఆత్మ దర్శన యొక్క ముఖ్యమైన క్షణం పెరువులో ఎగిరి దిగడం.
1821లో, సాన్-మార్టిన్ లిమాలో ప్రవేశించి, పెరువును స్వతంత్ర గణరాజ్యంగా ప్రకటించాడు. అయితే, ఆయన ప్రభుత్వం కష్టాలలో చిక్కుకుంది, మరియు తక్కువ కాలం తరువాత దేశాన్ని విడిచాడు, స్వాతంత్ర్యం సాధించడానికి క్రీయోల్స్ మరియు స్థానిక కార్యకర్తలను వదిలాడు.
యుద్దంలో ప్రధాన యుద్ధాలు స్పానిష్ మరియు స్వతంత్ర బలాల మధ్య జరిగి ఉన్నాయి. అత్యంత ముఖ్యమైన సంఘటనలు అయినవి:
1. **సైమాస్ యుద్ధం** (1821): ఈ యుద్ధంలో క్రీయోల్ సైనికులు స్పానిష్ పై ప్రాముఖ్యత గల విజయం సాధించారు, ఇది స్వాతంత్ర్య యుద్ధంలో వారి స్థాయిని మెరుగుపరచింది.
2. **అయాకుచో యుద్ధం** (1824): ఈ యుద్ధం యుద్ధానికి నిర్ణాయక క్షణం అయింది. ఆంటోనియో హోస్ డే సుక్రేకి నాయకత్వంలో క్రీయోలు ముక్కెంపై ఉన్న స్పానిష్ సైన్యాన్ని ఓడించి, ఇది అక్షరంగా స్పానిష్ చక్రవర్తిత్వానికి ముగింపు పెట్టింది.
1824లో యుద్దం ముగిసిన తర్వాత, పెరు స్వతంత్ర దేశంగా మారింది, అయితే కొత్త జాతి ఏర్పడటం సంక్షోభంగా మారింది. యుద్దం యొక్క ముఖ్యమైన పరిణామాలు:
1. **రాజకీయఆస్థిరత**: స్వాతంత్ర్యం పొందిన తర్వాత పెరువులో అంతర్గత సంఘటనలు మరియు వివిధ రాజకీయ సమూహాలకు మధ్య వ్యవస్తారం ప్రారంభమైంది. ఇది సంక్షోభాల మరియు పౌర యుద్దాలకు కారణమైనది.
2. **సామాజిక మార్పులు**: యుద్దం కొన్ని సామాజిక నిర్మాణపు మార్పులకు సాయం చేసింది, కానీ అసామాన్యత మరియు పేదరికం వంటి లోతైన సమస్యలు పరిష్కరించబడలేదు.
3. **జాతీయ ఆధిమైనప్పు అభివృద్ధి**: స్వాతంత్ర్య యుద్ధం పెరువుని ఆధిమైనప్పుకు ఒక ముఖ్యమైన అంశంగా మారింది. స్వాతంత్ర్యం కోసం పోరాడేవారి మరియు యుద్ధంలోని సంఘటనల గొరవ రాక్ సాహిత్యం, కళలు మరియు దేశ చరిత్రలో జ్ఞాపకంగా నిలిచింది.
పెరువు స్వాతంత్ర్య యుద్ధం దేశ చరిత్రలో ఒక కీలక సంఘటన, ఇది స్పానిష్ చక్రవర్తిత్వం నుండి విముక్తి కల్గిస్తుంది మరియు అభివృద్ధికి కొత్త దారులను తెరిచింది. యుద్ధం అనంతరం ఎదుర్కొన్న కష్టాలు మరియు సమస్యలని చూసినప్పటికీ, ఈ కాలం స్వతంత్ర పెరు రాష్ట్రాన్ని ఏర్పడే పునాది అయింది. స్వాతంత్ర్య పోరారుల జ్ఞాపకాలు మరియు వారి బలిదానాలు పెరూ ప్రజల గుండెల్లో జీవించేందుకు నిరంతరం నిలుస్తున్నాయి, తద్వారా కొత్త తరాలను స్వాతంత్ర్యం మరియు న్యాయాన్ని కాపాడటానికి ప్రేరేపించడం జరుగుతుంది.