చరిత్రా ఎన్సైక్లోపిడియా
హరప్పా నాగరికత, భారత నాగరికతగా కూడా ప్రసిద్ధి చెందినది, మానవ చరిత్రలో మరింత ప్రాచీనమైన మరియు ప్రముఖమైన నాగరికతల్లో ఒకటి. ఇది క్రి.పూ. 3300 నుండి 1300 సంవత్సరాల మధ్య ఆధునిక పాకిస్తాన్ మరియు ఉత్తర-పాశ్చాత్య భారతదేశం మధ్య విరివిగా పెరిగి ఉంది. ఈ నాగరికత తన అధిక పరిని ఉన్న నగరాలు, సంక్లిష్ట సమాజం మరియు సంస్కృతీ మరియు విజ్ఞానంలో ప్రముఖ పాత్రను అంశాన్ని కూడా తెలుసుకుంటున్నది.
హరప్పా నాగరికత నది ఈద్ నదిని పొడిసిన ప్రాంతాల్లో ఏర్పడింది, ఇది కృషి కోసం పండించే భూములను అందించింది. నాగరికత యొక్క ప్రధాన నగరాలు హరప్పా మరియు మోహెంజో-దారో. ఈ నగరాలు నిమిత్తం ఉన్న ప్రణాళికతో ఒక నిర్దిష్ట రూపాన్ని కలిగి ఉన్నాయి, నేరుగా ఉన్న వీధులు, నీటి సరఫరా మరియు వ్యర్థాల వ్యవస్థలు ఉన్నాయి, ఇవి నగర నిర్మాణంలో ఉన్న నిష్ణాతుత్వాన్ని చాటిస్తాయి. చాలా ఇళ్లు రెండు అంతర్లీనాలను కలిగి ఉండి, సామాజిక భవనాలు వివిధ ప్రాయోజనాలతో ప్రయోజనంగా ఉపయోగించబడ్డాయి, వాటిలో నిల్వలు మరియు సమావేశం చోటు ఉండవచ్చు.
హరప్పా నాగరికత యొక్క సామాజిక నిర్మాణం సంక్లిష్టమైన శ్రేణుల హియరార్చి, దీనిలో వివిధ తరగతులు ఉన్నాయి. హియరార్జీ యొక్క అగ్రభాగంలో, కనీసం, ప్రభుత్వాధికారులు మరియు పూజారులు ఉండగా, వారు బహు శక్తి మరియు ప్రభావం కలిగి ఉండవచ్చు. వారి కింది శ్రేణిలో కళాకారులు, వ్యాపారులు మరియు రైతులు ఉన్నారు. ఈ శ్రేణి అయినప్పటికీ, ఖనిజ కాలానుగుణ విశేషాలు ఇతర నాగరికతలు మరియు వాణిజ్యం గురించి చాలా ప్రాముఖ్యమైన స్థాయిని సూచిస్తున్నాయి, ఇక్కడ ప్రతి పౌరుడు మంచి జీవన ప్రమాణాలను కలిగి ఉండడం ప్రాముఖ్యం కలిగి ఉంది.
హరప్పా నాగరికత యొక్క ఆర్థిక వ్యవస్థ వ్యవసాయానికి ఆధారితమైంది, ఇది స్థానిక ప్రజలకు మాత్రమే కాకుండా, అంచుల్లో ఉండే ప్రాంతాలకు కూడా ఆహారం అందించింది. ప్రధాన వ్యవసాయ పంటలు గంమ్ము, భియో మరియు పల్లెలు. వాణిజ్యం సమాజం యొక్క జీవనంలో ముఖ్యమైన పాత్రను పోషించింది; హరప్పన్లు పురాతన ఇజిప్ట్ మరియు మెస్సոպొటమియా వంటి ఇతర నాగరికతలు తో వాణిజ్యం చేసేవారు, వీరు వస్తువులను (ఉత్తుల, రత్నాలను మరియు లోహాలను) మార్పిడి చేసేవారు.
హరప్పా నాగరికత యొక్క సంస్కృతి వైవిధ్యంగా మరియు సంపన్నమైనది. కళ, చలనచిత్రం, ఐన కేంద్రములు మరియు వస్త్రం, మాస్టర్ లీయం నిండా పంపించారు. హరప్పన్లు కూడా (మరింతగా) వాణిజ్యం మరియు, సాధ్యమైన క్రియాకలాపాల కోసం ఉపయోగించబడే ముద్రలను ఉత్పత్తి చేసేవారు. హరప్పా నాగరికత యొక్క రచన ఇంకా అర్ధం కాలేకపోయింది, అయితే అనేక పరిశోధకులు దాన్ని ప్రకృతి దేవతలు మరియు పూర్వీకులకు పూజించే సందర్భములతో జంటగా భావిస్తారు.
హరప్పా నాగరికత క్రి.పూ. 1900 సమయంలో పతనం మొదలైంది. ఈ ప్రక్రియల కారణాలను గురించి విభిన్న సిద్ధాంతాలు ఉన్నాయి. కొంత మంది శాస్త్రవేత్తలు వాతావరణ మార్పు మరియు సహజ వనరుల కష్టాలకు చ(+++)తగినట్లు నొక్కిస్తోంది, ఏదో ఇంకొకది, పక్కన ఉన్న కులాల ఆक्रमణాలు మరియు ఆర్థిక సమస్యలను ప్రభావం కల్పించాయి అని పాదానం వహిస్తున్నారు. నాగరికత పతనం తప్పడం కష్టం గా, పట్టణాలు మెలుకువలు రావడం మొదలైంది, జనాభావం చిన్న ఉపనిర్మిత ప్రదేశాల వరకు వచ్చే దిశలో కదలి ఉంది.
పతనం ఉన్నప్పటికీ, హరప్పా నాగరికత యొక్క వారసత్వం ప్రాంతంలోని తరువాతి సంస్కృతులపై ప్రభావం చూపుతుంది. ఖనిజ కాలానుగుణ సాధించబడి, తక్కువ కంఠాలు, గృహ నిర్మాణం మరియు సాంకేతికత తర్వాతి నాగరికతలు ద్వారా స్వీకరించబడ్డాయి, వీటిలో వెల్పిక సంస్కృతి ఉన్నది. హరప్పన్లు భారతీయ సంస్కృతికి గాఢమైన ముద్ర వేయటానికి కూడా అనేక ఆకారాలను వహించటానికి , వారి సాధనలు ఇంకా శోధకులు మరియు పరిశోధకులను ప్రేరేపిస్తూ ఉంటాయి.
హరప్పా నాగరికత చరిత్రలో మహామాటలు మరియు ఆకర్షణీయతలలో ఒకటి గా ఉన్ మనచోట నిలబడుతుంది. ఇక్కడ ఆర్కిటెక్చర్, వ్యవసాయ, మరియు వ్యాపార అభివృద్ధిలో వాటా ఉండడం పరిశోధకులు పట్ల చివరకు ఆసక్తినీ పెట్టడం గురించి. ఈ ప్రాచీన నాగరికతలో పరిశీలన సహాయంతో దక్షిణ ఆసియాలో సమకాలీన జీవిత మరియు సంస్కృతిలో అనేక అంశాల మూలాలను తెలుసుకోవడంలో సహాయంగా ఉంటుంది.