دانشنامه تاریخی
dynasty اموی (661-750 میلادی) نخستین دودمانی بود که پس از دوران خلفای راشدین بر خلافت اسلامی حکومت کرد. این دوره زمان تغییرات فرهنگی و اجتماعی قابل توجهی بود که تأثیر عمیقی بر توسعه فرهنگ اسلامی در آینده گذاشت.
امویان سهم بسزایی در معماری داشتند. آنها مساجد و کاخ‌های باشکوهی ساختند که بسیاری از آنها تا به امروز باقی مانده‌اند. معروف‌ترین آنها مسجد الاقصی در اورشلیم و مسجد امویان در دمشق است. این سازه‌ها از نظر مقیاس و استفاده از فنون جدید ساختمانی شامل قوس‌ها و گنبدها متمایز بودند.
یکی از نمونه‌های برجسته معماری اموی کاخ قصیر عمرا است که به خاطر نقاشی‌های دیواری و سبک منحصر به فردش شناخته شده است. این کاخ نه تنها به عنوان محل زندگی بلکه به عنوان مکانی برای ملاقات‌ها و جشن‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت.
هنر اموی تحت تأثیر فرهنگ‌های مختلف از جمله فارسی، بیزانسی و یونانی توسعه یافت. در این دوره پیشرفت قابل توجهی در نقاشی، خطاطی و هنرهای تزئینی و کاربردی به وجود آمد.
خطاطی، به ویژه، به عنصر مهمی از هنر اسلامی تبدیل شد. این هنر نه تنها در متون مذهبی، بلکه در تزئین بناهای معماری نیز استفاده می‌شد. خطاطان اموی سبک‌های متعددی را طراحی کردند که پایه‌گذار نسل‌های بعدی شدند.
ادبیات دوره اموی نیز به موفقیت‌های قابل توجهی دست یافت. شعر در این زمان بسیار مورد احترام بود و شاعران بسیاری مانند الاحطل و الفرابی اثرات مشهودی در تاریخ گذاشتند. آثار آنها تم‌های سکولار و مذهبی را منعکس می‌کرد و غنای زبان و سنت‌های فرهنگی را به نمایش می‌گذاشت.
در این زمان همچنین شاهد افزایش علاقه به فلسفه و علم بودیم که به ایجاد نخستین آثار علمی به زبان عربی کمک کرد.
خلافت اموی مرکز تحقیقات علمی و فناوری شد. دانشمندان مسلمان سهم بسزایی در ریاضیات، ستاره‌شناسی، پزشکی و سایر علوم داشتند. دانشمندان معروف این دوره، همچون ابن سینا و ابن هیثم، کشفیاتی انجام دادند که پایه‌گذار دانش مدرن شدند.
ریاضیات، به ویژه، به لطف معرفی اعداد عربی و مفهوم صفر پیشرفت کرد که محاسبات را به طور قابل توجهی آسان‌تر نمود.
اقتصاد اموی بر پایه کشاورزی، تجارت و مالیات استوار بود. خلافت شامل بسیاری از مناطق بود که به توسعه تجارت بین شرق و غرب کمک کرد. بازرگانان مسلمان نقش کلیدی در تجارت بین‌المللی داشتند و فرهنگ‌ها و ملت‌های مختلف را به هم متصل کردند.
راه‌های تجاری، مانند جاده ابریشم، تبادل کالا و ایده‌ها را فراهم می‌کردند و به غنی‌سازی فرهنگی همه طرف‌های درگیر کمک می‌نمودند.
فرهنگ اموی اثر عمیقی در تاریخ بشر گذاشت. دستاوردهای آنها در معماری، هنر، علم و اقتصاد بر نسل‌های بعدی تأثیر گذاشته و پایه‌گذار توسعه تمدن اسلامی شد. میراث اموی هنوز هم در سنت‌های فرهنگی و علمی مدرن قابل مشاهده است.