دانشنامه تاریخی
استونی تاریخ طولانی و ثروتمندی دارد که در آن شخصیت‌های برجسته‌ای در توسعه فرهنگ، سیاست، علم و هنر کشور تأثیرگذار بوده‌اند. این شخصیت‌ها در ایجاد هویت استونی و ساخت دولت مدرن نقش اساسی داشتند. در این مقاله ما درباره چند نفر از این شخصیت‌های برجسته که تأثیر آن‌ها تنها به مرزهای استونی محدود نمی‌شود و همچنین درباره کسانی که نقش کلیدی در ایجاد جمهوری مستقل استونی ایفا کردند صحبت خواهیم کرد.
کارل ادوارد مارتین (۱۷۹۰–۱۸۵۰) — دانشمند و فعال فرهنگی استونیایی بود که نقش مهمی در توسعه آموزش و روشنگری در استونی ایفا کرد. او یکی از بنیان‌گذاران جنبش ملی استونی بود و به عنوان یکی از نخستین دانشمندان استونیایی شناخته می‌شود که شروع به سیستماتیک کردن خلاقیت‌های مردمی کرد.
مارتین به طور فعال بر ترویج فرهنگ و زبان استونیایی کار می‌کرد و همچنین در زمینه‌های فلسفه، تاریخ و زبان‌شناسی مشغول بود. او همچنین ایده‌هایی برای ایجاد خودآگاهی ملی استونیایی در اختیار داشت و یکی از نخستین افرادی بود که به طور فعال به مطالعه و سیستماتیک کردن فولکلور استونی‌ها پرداخت.
کارل استفان اولمن (۱۸۴۳–۱۹۱۴) نویسنده و روزنامه‌نگار برجسته استونیایی بود که آثارش نقش مهمی در شکل‌گیری خودآگاهی ملی مردم استونی در انتهای قرن نوزدهم ایفا کرد. اولمن یکی از شخصیت‌های اصلی بود که در بیداری ملی استونی و ترویج ایده خودمختاری فرهنگی نقش داشت.
کتاب‌ها و مقالات او به مسائل مهمی چون هویت استونیایی و عدالت اجتماعی پرداخته و همچنین ایده‌های زبان و فرهنگ استونیایی را ترویج کردند. آثار او دارای تمایل به تغییر اجتماعی و سیاسی بودند، که تأثیر قابل توجهی بر توسعه سیاسی و فرهنگی استونی در آن دوره داشت.
لاستو ویختی (۱۸۸۳–۱۹۳۷) — سیاستمدار، فعال اجتماعی و رهبر ارتش ملی استونی بود. او در جنبش آزادیخواهی استونی نقش مهمی ایفا کرد و برای استقلال از امپراتوری روسیه و تأسیس دولتی مستقل در شرایط تهدیدات خارجی مبارزه کرد. ویختی یکی از نخستین قهرمانان جنبش ملی بود و در فرایندهای ساخت دولت پس از کسب استقلال استونی در سال ۱۹۱۸ نقشی کلیدی ایفا کرد.
به عنوان حامی قدرت نظامی و سیاسی، او زیرساخت‌های ارتش استونی را شکل داد و یکی از اصلی‌ترین رهبران نظامی در سال‌های جنگ برای استقلال بود. فعالیت او در این زمینه تعیین کننده برای وجود آینده جمهوری استونی و تقویت حاکمیت آن بود.
کنستانتین پیاتس (۱۸۷۴–۱۹۵۶) — سیاستمدار و شخصیت دولتی استونیایی، نخستین رئیس‌جمهور جمهوری استونی (۱۹۳۸–۱۹۴۰). پیاتس نقش کلیدی در شکل‌گیری استونی مستقل و در زندگی سیاسی آن در دوره بین دو جنگ ایفا کرد.
پیاتس یکی از نویسندگان قانون اساسی ۱۹۳۷ و یکی از بانیان رژیم خودکامه در سال ۱۹۳۴ بود، زمانی که او پس از کودتا به قدرت رسید. با وجود اتهامات به روش‌های دیکتاتوری، پیاتس همچنین به عنوان یک شخصیت مهم که به تقویت دولت در دوره بی‌ثباتی در اروپا کمک کرد، شناخته شد.
پس از اشغال شوروی در استونی در سال ۱۹۴۰، پیاتس دستگیر و به اتحاد جماهیر شوروی منتقل شد، جایی که او در سال ۱۹۵۶ درگذشت. میراث او در استونی دوگانه باقی مانده است: از یک سو، او مؤسس استونی مستقل بود و از سوی دیگر، او نماد بی‌ثباتی سیاسی آن زمان شد.
توماس والتس (۱۸۸۷–۱۹۷۶) — نویسنده و روزنامه‌نگار استونیایی بود که نویسنده آثار ادبی بسیاری است که به توسعه ادبیات استونی کمک شایانی کرد. والتس به خاطر رمان‌های اجتماعی و فلسفی‌اش شناخته می‌شود که غالباً به مسائل اخلاقی و آزادی مردم پرداخته است. آثار او کمک کرد تا تصورات از هویت ملی و استقلال استونی در آغاز قرن بیستم شکل بگیرد.
علاوه بر فعالیت‌های ادبی، والتس همچنین به طور فعال در زندگی سیاسی استونی شرکت کرد و از ایده‌های استقلال و دولت سوسیالیستی حمایت کرد. او همچنین شخصیت مهمی در توسعه زندگی فرهنگی استونی بود و یکی از افرادی بود که به گسترش روابط فرهنگی با کشورهای دیگر، به ویژه آلمان و روسیه، کمک کرد.
سوتلانا لیانمتس (متولد ۱۹۳۶) — یکی از معروف‌ترین زنان سیاستمدار استونی است که پس از احیای استقلال تأثیر قابل توجهی گذاشت. لیانمتس یکی از نخستین زنان در استونی پساشوروی بود که به پست‌های سیاسی عالی دست یافت و به طور فعال در فعالیت‌های دولتی شرکت کرد.
او در دولت استونی سمت‌های مهمی داشت، از جمله وزیر آموزش و پرورش و فرهنگ. لیانمتس contribuyó a reformar el sistema educativo de Estonia, llamando la atención a cuestiones de identidad cultural y justicia social.
یوهان لیوینگ (۱۸۸۰–۱۹۶۸) دانشمند و تاریخ‌نگار مشهور استونیایی بود که در ترویج تاریخ و فرهنگ استونی نقش مهمی ایفا کرد. لیوینگ موسس چندین موسسه فرهنگی و آموزشی، از جمله آکادمی علوم استونی شد.
او همچنین به طور فعال در زندگی سیاسی استونی شرکت کرد و از ایده استقلال و خودشناسی فرهنگی حمایت کرد. لیوینگ به خاطر آثارش در زمینه باستان‌شناسی، قوم‌شناسی و تاریخ شناخته شده است، و همچنین در توسعه زبان و ادبیات استونی سهم دارد.
شخصیت‌های ذکر شده تنها بخشی کوچک از افرادی هستند که چهره استونی را به عنوان یک دولت و همچنین به عنوان یک واحد فرهنگی و سیاسی شکل داده‌اند. سهم آن‌ها در ملت تعیین‌کننده بود و ایده‌ها، آثار و فعالیت‌های آن‌ها آثار غیرقابل‌انکاری در تاریخ کشور به جا گذاشت. استونیایی‌ها به شخصیت‌های تاریخی خود افتخار می‌کنند که در طول قرن بیستم برای آزادی و استقلال کشور مبارزه کردند و همچنان نسل جدید را الهام می‌بخشند.