دانشنامه تاریخی
لوکوموتیو یکی از نمادهای مهم انقلاب صنعتی است که نقش کلیدی در توسعه حمل و نقل و اقتصاد ایفا کرده است. نخستین لوکوموتیوها در اوایل قرن نوزدهم بر روی صحنه جهانی ظاهر شدند و یکی از مهم‌ترین رویدادها در این زمینه در سال 1825 با راه‌اندازی نخستین قطار در جهان، که با استفاده از لوکوموتیو بخار حرکت می‌کرد، رقم خورد.
ایده استفاده از بخار برای به حرکت درآوردن وسایل نقلیه از اواخر قرن هجدهم توسعه یافت. اختراع موتور بخار که با زغال سنگ کار می‌کرد، آغازگر یک دوران جدید در مکانیک بود. نخستین آزمایش‌ها برای ساخت لوکوموتیو در کشورهای مختلف انجام شد، اما در بریتانیا کارهای مربوط به ساخت لوکوموتیو موفق‌ترین بود.
یکی از معروف‌ترین پیشگامان در زمینه ساخت لوکوموتیوها، جورج استفنسون بود. او در سال 1781 در یک شهر کوچک به نام ورکسه، بریتانیا به دنیا آمد. استفنسون مکانیزم‌ها و ساختارها را مطالعه کرد و به زودی به عنوان استاد لوکوموتیوساز مشهور شد. نخستین طراحی قابل توجه او لوکوموتیوی به نام "بلک‌مور" بود، اما شهرت واقعی او به خاطر لوکوموتیوی به نام "لوکوموتیو شماره 1" بود که در سال 1825 ساخته شد.
در تاریخ 29 سپتامبر 1825 نخستین راه‌آهن که از لوکوموتیوهای بخار استفاده می‌کرد، راه‌اندازی شد. این رویداد نه تنها یک دستاورد فنی بود، بلکه یک لحظه مهم در تاریخ حمل و نقل به شمار می‌رود. راه‌آهنی به طول 39 کیلومتر شهرهای استوک‌تون و دارلینگتون را به هم متصل می‌کرد و برای حمل زغال سنگ و سایر کالاها طراحی شده بود. در این مسیر به طول 39 کیلومتر نه تنها لوکوموتیوها بلکه واگن‌های باری نیز حرکت می‌کردند که آن را به عروسی مهم برای تجارت تبدیل می‌کرد.
نخستین لوکوموتیو استفنسون چند ویژگی خاص داشت که آن را از لوکوموتیوهای امروزی متمایز می‌کرد. با استفاده از سیلندرهای بخار و مکانیزم‌هایی برای انتقال قدرت به چرخ‌ها، او سرعتی تا 24 کیلومتر در ساعت را به دست می‌آورد. لوکوموتیو از آهن و چوب ساخته شده بود، چرخ‌های مخروطی و دودکش بلندی داشت. اگرچه طراحی آن نسبت به استانداردهای امروز بسیار ابتدایی بود، اما پایه‌گذار پیشرفت‌های بعدی بود.
راه‌اندازی راه‌آهن استوک‌تون - دارلینگتون تأثیر قابل توجهی بر جامعه و اقتصاد داشت. این مسأله به طور قابل توجهی حمل کالاها را آسان‌تر کرد، حجم تجارت را افزایش داد و به توسعه صنایع جدید کمک کرد. کارگران به فرصت‌های شغلی جدید دسترسی پیدا کردند و جمعیت به‌مراتب متحرک‌تر شدند. راه‌آهن‌ها به یک ضرورت تبدیل شدند و همچنین به توسعه زیرساخت‌های شهری کمک کردند.
موفقیت لوکوموتیو استفنسون منجر به گسترش سریع فناوری حرکت بخار در سرتاسر جهان شد. به زودی پس از سال 1825 ساخت راه‌آهن‌های جدید در بریتانیا، اروپا و حتی ایالات متحده آغاز شد. لوکوموتیوها به‌طور فزاینده‌ای قدرتمند و کارآمد شدند که امکان حمل هم مسافر و هم بارهای سنگین را در مسافت‌های طولانی فراهم کرد.
اختراع لوکوموتیو آغازگر یک دوره جدید در حمل و نقل بود و تأثیر قابل‌توجهی بر توسعه جامعه داشت. سال 1825 به یک نقطه عطف در تاریخ بشریت تبدیل شد که گذر به جامعه صنعتی را نشان می‌دهد. راه‌آهن‌ها ادامه دارند و همچنان به پیشرفت و بهبود خود ادامه می‌دهند و فناوری‌های مبتنی بر حرکت بخار به سیستم‌های الکتریکی و مغناطیسی تکامل یافته‌اند. با این حال، لوکوموتیوهای بخار هنوز هم به‌عنوان نمادی از تغییرات، آغازکننده یک مرحله جدید در تاریخ حمل و نقل باقی مانده‌اند.
لوکوموتیوی که توسط جورج استفنسون اختراع شده است، نقطه عطفی در انقلاب حمل و نقل به شمار می‌رود. تأثیر آن بر توسعه اقتصاد، جامعه و فناوری غیرقابل ارزیابی است. با هر نوآوری جدید، راه‌آهن‌ها ادامه به تغییر کردند، با این حال اصول بنیادین آن‌ها را به بخشی جدایی‌ناپذیر از سیستم حمل و نقل مدرن تبدیل کرده است. امروز می‌توانیم با اطمینان بگوییم که به لطف چنین اختراعاتی، مانند لوکوموتیو، سیاره ما به‌طور بیشتری به هم متصل و برای همه قابل دسترسی شده است.