ऐतिहासिक विश्वकोश
लात्वियाचे पहिले स्वायत्त राज्य १८ नोव्हेंबर १९१८ रोजी घोषित करण्यात आले, जो देशाच्या इतिहासातील एक महत्वाचा क्षण होता आणि नवीन राष्ट्रीय ओळखीच्या निर्मितीला कारणीभूत झाला. दोन शतकांहून अधिक परकीय शासनानंतर, लात्विया एक स्वतंत्र राज्य बनले, ज्याने स्वातंत्र्याची आकांक्षा असलेल्या इतर देशांसाठी उदाहरण बने.
१९व्या शतकाच्या शेवटच्या आणि २०व्या शतकाच्या सुरुवातीच्या काळात लात्विया रशियन साम्राज्याच्या ताब्यात होती. युरोपमधील क्रांतिकारी बदलांच्या पार्श्वभूमीवर, लात्वियाई लोकांनी त्यांच्या राष्ट्रीय ओळखीची जाणीव केली आणि स्वातंत्र्याच्या दिशेने प्रयत्न सुरू केले. लात्वियाई लोकांची पार्टी आणि इतर संघटनांप्रमाणे राजकीय चळवळी स्वातंत्र्याचे अधिकार आणि हितासाठी सक्रिय झाल्या.
रशियातल्या परिस्थितीने, विशेषतः १९१७ च्या फेब्रुवारी क्रांतीनंतर, लात्वियांसाठी सक्रिय हालचालींना संधी दिली. रशियन गणराज्याचे तात्पुरते सरकार स्थानिक राष्ट्रीय चळवळींना अधिक स्वातंत्र्य प्रदान करत होते, ज्यामुळे लात्वियाई स्वशासनाच्या विकासास मदत झाली.
१८ नोव्हेंबर १९१८ रोजी लात्वियाचे स्वतंत्र राज्य स्थापन करण्याची अधिकृतपणे घोषणा करण्यात आली. स्वातंत्र्याची घोषणा लात्वियाई राजकारण्यांनी संपादन केली, जसे की Jānis Čakste आणि Augusts Kirhenšteins. या दिवसाला राष्ट्रीय एकतेचा आणि स्वातंत्र्याच्या आकांक्षेचा प्रतीक असल्याने महत्त्व प्राप्त झाले.
स्वातंत्र्याच्या घोषणेनंतर लगेच तात्पुरते सरकार स्थापन करण्यात आले. नव्या सरकारच्या पहिल्या पायर्‍या मध्ये लात्वियाची स्वातंत्र्याची मान्यता करण्याची आंतरराष्ट्रीय समुदायाकडे विनंती करणे समाविष्ट होते. तात्पुरत्या राज्याचे संरक्षण करण्यासाठी, बाह्य धोक्यांपासून जसे की बोल्शेविक आणि जर्मन यांच्यापासून, लष्कर तयार करण्याच्या प्रयत्नांची सुरुवात झाली.
रशियातल्या नागरिक युद्धाच्या सुरुवातीस लात्वियातही लढाया सुरू झाल्या. १९१८-१९२० दरम्यान लात्वियाला विविध धोक्यांचा सामना करावा लागला, ज्यात लाल सैन्याची हल्ला आणि जर्मन प्रभावाच्या पुनरागमनाच्या प्रयत्नांचा समावेश होता. लात्वियाई लष्कर, स्वयंसेवी संघटनांसह एकत्रीत झाले, देशाच्या स्वातंत्र्याचे संरक्षण करण्याच्या सक्रिय उपक्रमांना सुरुवात केली.
स्वातंत्र्यासाठीच्या लढ्यात एक महत्वाचा क्षण म्हणजे १९१९ साली मीताव्हाच्या लढाईत लात्वियाई दलांनी जर्मन सैन्यावर महत्त्वपूर्ण विजय मिळवला. १९२० मध्ये सोवियन रशियासह शांतता करारावर स्वाक्षरी झाली, ज्यामध्ये रशियाने लात्वियाचे स्वातंत्र्य मान्य केले.
स्वातन्त्र्य स्थापणेनंतर लात्वियाने राज्याच्या पायाभूत सुविधांची निर्मिती सुरू केली. मुख्य पायरींमध्ये समाविष्ट झाले:
स्वातंत्र्याने महत्वपूर्ण सामाजिक बदलांना हातभार लावला. लात्वियाई समाज अधिक सक्रिय झाला, संस्कृती आणि शिक्षण विकसित झाले. नवीन सांस्कृतिक आणि शैक्षणिक संस्थांचे निर्माण झाले, ज्यामुळे राष्ट्रीय आत्मसाक्षात्काराच्या वाढीस जी सहाय्यक ठरली.
तथापि यश असूनही, समाजात आर्थिक असमानता आणि नोकऱ्यांच्या अभावामुळे सामाजिक ताणतणावाचे समस्याही उपस्थित झाल्या.
लात्वियाची अर्थव्यवस्था विशेषतः कृषी आणि हलक्या उद्योगात विकसित होऊ लागली. लात्विया युरोपातील कृषी उत्पादनांच्या सर्वात मोठ्या निर्यातदारांपैकी एक म्हणून प्रसिद्ध झाली, ज्यामध्ये धान्य, दूध आणि मांस यांचा समावेश आहे. या आर्थिक वाढीने लोकांच्या जीवन स्तराच्या सुधारणा आणि राज्याच्या स्थायित्वाला मदत केली.
१९३४ मध्ये Augusts Kirhenšteins यांच्या नेतृत्वाखाली एक आक्रमक शासन प्रस्थापित झाले, ज्यामुळे राजकीय स्थिरता मिळाली, परंतु लोकशाही स्वातंत्र्यांवरही मर्यादा आल्या. हा शासन १९४० पर्यंत चालला, जेव्हा लात्विया सोव्हिएट संघाने मोळतोव-रिबेंट्रॉप संधीत ताब्यात घेतले.
लात्वियाचे पहिले स्वायत्त राज्य इतिहासात खूप महत्त्वाचे ठरले. पुढील ताब्यात येण्याच्या वेळी, स्वातंत्र्याच्या काळातील यशे लात्वियाच्या राज्य योद्धांची पुनर्रचना १९९० मध्ये आधार बनली. या काळात विकसित झालेली राष्ट्रीय ओळख आणि स्वातंत्र्याच्या आकांक्षा आजही लात्वियाई समाजावर प्रभावीत करत आहेत.
लात्वियाचे पहिले स्वायत्त राज्य राष्ट्रीय एकतेचा आणि स्वातंत्र्याच्या आकांक्षेचा प्रतीक ठरला. हा ऐतिहासिक काळ फक्त लात्वियासाठीच नाही तर संपूर्ण युरोपासाठी महत्त्वाचा आहे, कारण हा स्वातंत्र्यासाठीच्या लढ्याचे आणि अवघड राजकीय आणि सामाजिक बदलांच्या परिस्थितीमध्ये राष्ट्रीय ओळखीच्या निर्मितीचे उदाहरण ठरला.