تاریخی انcyclopedia
د آشور مذهب، لکه د ډېرو پخوانیو تمدنونو په څېر، پراخ او څو اړخیز و، چې د افسانو، رسوماتو او کلتور سره مرسته کوله. آشوریان د ډیرو خدایانو او الهګانو په شتون باور درلود، هر یوه یې د طبیعت، ژوند او انساني وجود مختلف اړخونه استازیتوب کوله. مذهب د ټولنې په ژوند کې مهمه ونډه درلوده او د دولتي جوړښت یوه نه جلا کیدونکې برخه وه.
د آشوریانو پینتئون د ګڼ شمېر خدایانو څخه جوړ شوی و چې د ژوند مختلفو برخو ته حکومت کوي. مهم خدایان دا وو:
مذهبي رسومات د آشوري کلتور کې لویه ونډه درلوده. دا رسومات د نذرونو، جشنونو او مراسمو په شمول وو چې د الهي برکت په ترلاسه کولو لپاره ترسره کیدل. آشوریان باور درلود چې د خدایانو سره د ښه اړیکو ساتل د دولت د خوشالی لپاره اړین و.
نذرونه د مذهبي عمل یوه مهمه برخه وه. دا د څارویو لکه دوزخ او وزې نذرونه او همدارنګه د خدایانو لپاره د خوړو او نورو توکو تحفې شاملې وې. مهم نذرونه په معبدونو کې د کاهنانو په مشرۍ ترسره کیدل.
آشوریان د ګڼو جشنونو لمانځنه کوله، هر یو یې ځانګړی ارزښت درلود او له یوه خاص خدای سره تړاو درلود. یو له خورا مشهور جشنونو څخه د نوي کال جشن و چې په مارچ کې لمانځل کیده او د طبیعت د نوي کیدو او زېږیدو سمبول و. دا جشن د پراخو خوشحاليو، نذرونو او رسوماتو سره ترسره کیده چې د خدایانو خشنودي ته وقف شوې وې.
معبدونه د آشور په مذهبي ژوند کې مهم مرکزونه وو. دوی په هر لوی ښار کې جوړ شوي وو او د رسوماتو او نذرونو د ترسره کولو ځایونه وو. تر ټولو مشهور معبد د خدای اشور معبد و چې په نینوا کې و، چې د امپراتورۍ د ځواک او عظمت سمبول ګڼل کیده.
معبدونه د ښکلې معمارۍ په توګه مشخص شوي، چې د عبادت او ځواک د ښودلو لپاره کارول کیده. داخلي خونه د خدایانو او افسانوي صحنو د انځور کولو لپاره د سکالپوچرونو او بیلوریانو لخوا ښکل شوي وې. هر معبد یو خپل ځانګړی مقدس ځای درلود چې د کلتوري توکو او الهه مجسمو ساتنې لپاره و.
د آشور افسانه غنی او متنوعه وه. د مخلوقیت، مرګ او زېږون افسانې، او همدارنګه د خدایانو د واک او کنټرول لپاره جنګ، عامه وې. یوه له خورا مشهورې افسانې څخه د خدای اشور او د هایوس سمبول، تیامات ترمنځ د جګړې داستان دی.
د ګیلګمش حماسه، که څه هم د شومر ریښې لري، د آشور ادبیاتو یوه مهمه برخه شوه. دا حماسه د ګیلګمش د مہماتو، د جاویدانۍ په لټه کې، او د قسمت سره د جګړې په اړه خبرې کوي. دا د آشوري مذهب او فلسفې ډیر اړخونه انعکاس کوي، چې د الهي او بشري په اړه یې نمایندګي کوي.
کاهنان د آشور په مذهبي نظام کې کلیدي رول لري. دوی د رسوماتو، نذرونو او معبدونو مدیریت لپاره مسؤل وو. کاهنان په شاهي کورنیو کې له خلکو څخه جوړ شوي وو چې د مذهبي علومو او رسوماتو زده کړې ته تلل.
کاهنان د بیلابیلو وظیفونو خاوندان وو، چې په دې کې شامل دي:
د آشوري امپراتورۍ د سقوط په څنګ کې په ۷ مې پېړۍ کې، او د نوو کلتورونو لکه بابل د راتلو سره، مذهبي عملونه بدلېدې. د آشور د مذهبي پیړیو ډېرو برخو ته د نويو عقایدو سره سمون یا تبدیلونه وشول، که څه هم ځینې دودونه د سیمه ییز کلتور کې پاتې شول.
که څه هم د آشور سقوط شو، د هغې مذهبي دودونه د نورو کلتورونو او مذهبونو، په ځانګړي توګه بابل، باندې اغېز وکړ. د آشور په تاریخ کې د افسانو، رسوماتو او مفکورو ډیری برخې د سیمې یو پراخ کلتوري میراث برخه شوې چې د بشريت تاریخ کې د آشوري مذهب مهمتیا ته اشاره کوي.
د آشور مذهب د کلتور او د ټولنې د ژوند یوه مهمه برخه وه، چې د آشوریانو د ژوند په ټولو برخو کې شتون درلود. د خدایانو، رسوماتو او افسانو تنوع د هغوی د نړۍ او په هغه کې د انسان ځای په اړه د هغوی تصورات ښیي. د آشور مذهب مطالعه نه یوازې دې پخوانۍ تمدن ته ښه پوهه ورکوي، بلکې د نورو قومونو مذهبي دودونو د بیلابیل عناصر په پوهېدو کې هم مرسته کوي.