دانشنامه تاریخی
دین آشور، مانند اکثر تمدن‌های باستانی، چندوجهی و چندلایه بود و پر از افسانه‌ها، آیین‌ها و پرستش‌ها بود. آشوری‌ها به خدایان و الهه‌های زیادی ایمان داشتند که هر یک نماد جنبه‌های مختلف طبیعت، زندگی و وجود انسانی بودند. دین نقش مهمی در زندگی جامعه ایفا می‌کرد و بخشی جدایی‌ناپذیر از ساختار دولتی بود.
پانتئون آشوری شامل خدایان زیادی بود که بر جنبه‌های مختلف زندگی حکومت می‌کردند. مهم‌ترین الهه‌ها عبارت بودند از:
آیین‌های مذهبی نقش کلیدی در فرهنگ آشور داشتند. آن‌ها شامل قربانی‌ها، جشن‌ها و مراسمی بودند که برای دریافت برکت‌های الهی برگزار می‌شدند. آشوری‌ها به حفظ روابط خوب با خدایان ایمان داشتند که برای رفاه دولت ضروری بود.
قربانی‌ها بخش مهمی از عمل‌های مذهبی بود. آن‌ها شامل قربانی کردن حیواناتی مانند گوسفند و بز و همچنین اهدا غذا و اشیای دیگر به خدایان بودند. قربانی‌های مهم در معابد تحت هدایت کاهنان برگزار می‌شد.
آشوری‌ها جشن‌های زیادی برگزار می‌کردند که هر یک معنای خاص خود را داشت و با خدای معینی مرتبط بود. یکی از معروف‌ترین جشن‌ها، جشن سال نو بود که در ماه مارس برگزار می‌شد و نماد تجدید و احیای طبیعت بود. این جشن شامل جشن‌های بزرگ، قربانی‌ها و مراسمی بود که به‌منظور آرام کردن خدایان برگزار می‌شد.
معبدها مراکز مهم زندگی مذهبی در آشور بودند. آن‌ها در هر شهر بزرگ ساخته می‌شدند و به‌عنوان مکان‌هایی برای برگزاری آیین‌ها و قربانی‌ها عمل می‌کردند. معروف‌ترین معبد، معبد خدای اشور در نینوا بود که به‌عنوان نماد قدرت و عظمت امپراطوری شناخته می‌شد.
معبدها با معماری باشکوهی که هم برای پرستش و هم برای نمایش قدرت استفاده می‌شدند، شناخته می‌شدند. فضاهای داخلی با نقوش و برجسته‌کاری‌هایی که خدایان و صحنه‌هایی از افسانه‌ها و زندگی روزمره را به تصویر می‌کشیدند، تزیین شده بودند. هر معبد دارای مقدس‌خانه‌های خاصی بود که اشیای پرستشی و مجسمه‌های الهی در آن نگهداری می‌شدند.
اسطوره‌شناسی آشوری غنی و متنوع بود. افسانه‌ها درباره آفرینش، مرگ و احیا، و همچنین درباره نبرد خدایان برای قدرت و کنترل بر جهان رایج بود. یکی از معروف‌ترین افسانه‌ها، داستان نبرد میان خدای اشور و هرج‌ومرج به نماد‌سازی هیولای تیامات است.
شاهکار گیلگمش، اگرچه ریشه‌های سومری دارد، بخشی مهم از ادبیات آشوری شد. این اثر درباره ماجراهای گیلگمش، جستجوی او برای جاودانگی و نبرد او با سرنوشت روایت می‌کند. این اثر بسیاری از جنبه‌های دین و فلسفه آشوری را بازتاب می‌دهد که شامل مفاهیم مربوط به الهی و انسانی است.
کاهنان در سیستم مذهبی آشور نقش کلیدی داشتند. آن‌ها مسئول برگزاری آیین‌ها، قربانی‌ها و مدیریت معبدها بودند. کاهنان معمولاً از میان خانواده‌های اشرافی انتخاب می‌شدند که به دانش‌های مذهبی و آیین‌ها آموزش می‌دیدند.
کاهنان وظایف زیادی داشتند که شامل:
با سقوط امپراتوری آشور در قرن هفتم قبل از میلاد و ورود فرهنگ‌های جدید مانند فرهنگ بابل، عمل‌های مذهبی تغییر کردند. بسیاری از جنبه‌های دین آشور به مؤلفه‌های جدیدی تغییر یافتند یا با باورهای جدید جایگزین شدند، اما برخی از سنت‌ها در فرهنگ منطقه حفظ شدند.
با وجود سقوط آشور، سنت‌های مذهبی آن تأثیر زیادی بر سایر فرهنگ‌ها و ادیان، به‌ویژه بر فرهنگ بابل داشتند. بسیاری از افسانه‌ها، آیین‌ها و مفاهیمی که در آشور به وجود آمده بودند، بخشی از میراث فرهنگی گسترده‌تری در منطقه شدند که اهمیت دین آشور را در تاریخ بشریت نشان می‌دهد.
دین آشور جنبه‌ای مهم از فرهنگ و زندگی اجتماعی بود که تمام جنبه‌های زندگی آشوری‌ها را در بر می‌گرفت. تنوع خدایان، آیین‌ها و افسانه‌ها نمایانگر دیدگاه‌های آن‌ها درباره جهان و جایگاه انسان در آن بود. مطالعه دین آشوری به درک بهتر نه‌تنها این تمدن باستانی بلکه عناصر اصلی که سنت‌های مذهبی دیگر ملت‌ها در منطقه را شکل داده، کمک می‌کند.