پیژندنه
د برازیل پخوانۍ تمدنونه یو شتمن او متنوع تاریخ ښیي چې زر کلونو ته غځیدلی دی. مخکې لدې چې اروپاییانو د 16مې پیړۍ په لړ کې د سویلي امریکا ساحو ته ورسیږي، په برازیل کې ګڼ شمېر کلتورونه او ټولنې موجودې وې، چې هر یوه یې د هیواد په تاریخي ورثه کې خپل اثر پریښی دی. دا مقاله د مختلفو پخوانیو تمدنونو د پلټنې، د هغوی د لاس ته راوړنو او په معاصر برازیل کې د هغوی د اغیزو پر بنسټ ده.
لومړي خلک
برازیل په اصل کې د سیمه ایزو خلکو لخوا نفوس شوی دی چې ګمان کیږي د قاره په اوږدو کې له 10000 څخه زیاتو کلونو مخکې راغلي و. دا لومړني خلک، لکه د تپی، ګوراني، او ارواک ډلې، ښکار کونکي-ټولونکي وو او کرنه یې کوله. هغوی د سنگ، ونې او هډوکو څخه جوړ شوي ساده اوزار کارول او د ټولنیز سازمان مختلف سیسټمونه جوړ کړل.
په برازیل کې د مختلفو سیمو اقلیمي شرایط د ځانګړو کلتورونو رامینځته کیدو ته مرسته وکړه. بیلګه یې، هغه قبیلې چې په ایمیزون کې سره ټپې شوې وې، د زراعتي سیسټمونو د پیچلي سیسټمونو جوړښت وکړ، چې د اساسي زراعت او د اوبو زراعتي فارمونه پکې شامل وو. دا کړنې ورته اجازه ورکوله چې په تروپیکي چاپیریال کې له سرچینو نه په مؤثره توګه ګټه واخلي.
کلتور او ټولنه
د برازیل پخواني خلک د مختلفو کلتوري دودونو او ژبو خاوندان وو. هر قبیله خپلې باوري، رواجونه او مراسم درلودل، چې د طبیعت سره د هغوی اړیکه منعکس کړه. ګڼ شمېر قومونه د خپلو ن ancestorsوں روحونو او طبیعت ته عبادت کولو، چې دا د هغوی په افسانو او مراسمو کې څرګند وو.
د دې ټولنو ټولنیزه جوړښت هم مختلف ډولونه درلودل. په ځینو قبیلو کې یوه روښانه هرارکي شتون درلوده، چې د مشرانو او د مشرانو شورا سره، په داسې حال کې چې په نورو کې ډیر افقي جوړښتونه موجود وو. د ګډو ښکار، ټولولو او کرنې د ارزښت د قبیلو په ټولنو کې د همکارۍ او ګډوډتیا پراختیا ته وده ورکړه.
د ایمیزون تمدنونه
د برازیل یوه خوندوره پخوانۍ تمدن د ایمیزون تمدن ده، چې د سیمې په کښتیو او شتمنو ایکوسیستمونو کې وده کړې. د "لویه ایو" یا "تررا پرتا" کلتور یوه روښانه بیلګه ده چې د مصنوعي خاورې پر بنسټ د دوامداره اوسیدو ځایونو د جوړولو سره تړاو لري.
څیړنې ښیي چې د ایمیزون اوسیدونکو طاقتور او پرمخ تلونکي ټولنې جوړې کړې، چې له یوې لوړې نفوس سره همکاري وکړي. هغوی د زراعت او ماهيگیری ګډې لارې استعمالولې، چې د هغوی لپاره د سیند او شاوخوا جنگلونو سرچینو نه ګټه اخیستل ممکن کړل.
دې تمدنونه د خپلو پیژندګلو لپاره ارکیولوژیکي ځايونه پریښودل، چې د کورونو، اجتماعي میدانونو، او د قبرونو پاتې شونی په کې شامل دي، چې د هغوی د ژوند طرزالعمل او کلتور په اړه تصور ورکوي. د تررا پرتا مطالعه ښکاره کوي چې څنګه خلک د طبیعت سره تعامل کوي، د زراعت لپاره حاصل خیز خاورې رامینځته کوي.
د تپی او ګوراني تمدن
د تپی او ګوراني تمدنونه، چې د برازیل په سواحلو کې میشته و، خپلې ځانګړې کلتورونه، ژبې او ټولنیزې جوړښتونه درلودل. دا قومونه د زراعت، ښکار او ماهي گیری سره سره د سیندونو او ساحلونو په اوږدو کې اوسیدونکو ځایونه جوړ کړل.
تپی د سرامیک او ټوکر جوړونې په ځانګړتیا کې مشهور وو، او د ټولنیز سازمان پرمختللې سیستم درلود. د هغوی ژبې او کلتوري دودونه پر پرتگالي استعماری کې لوی اغیز درلود، او د هغوی د ژبو زیات شمېر کلمې پرتگالي ژبې ته داخلې شوې.
ګوراني، له بلې خوا، د هغوی روحاني کلتور او پیچلي افسانو لپاره مشهوره دی، چې اوس هم له نسله تر نسل پورې انتقال کیږي. دې قومونو د برازیل په تاریخ کې مهم رول لوبولی، چې د اروپايي مستعمره کونکي او نورو سیمه ایزو خلکو سره تعامل کوي.
ارکیولوژیکي موندنې او څیړنې
د برازیل ارکیولوژیکي څیړنې د پخوانیو تمدنونو په اړه قیمتي معلومات وړاندې کړي. ګڼ شمېر پراخې موندنې د آرتیفیکټونو لکه د کار اوزارونه، سرامیک او د اوسطیزو پیګ کړئ برخې کشف کړې، چې د لوړې خوندي او تخنیکي پرمختګ اشارې ورکوي.
د بیلګې په توګه، د سرادو په سیمه او په پانتنال کې پراخې موندنې د یو بل کلتور د اوږدې قبیلو نیټې موجودي د دې لپاره په ښکاره کوي چې د کرنې او حيواناتو روزنې مسلکي ټولنې موجود وې. دا څیړنې د دې لارې مشخص کوي چې مختلف کلتورونه څنګه د خپل چاپیریال شرایطو سره غبرګون ښیي او د موجوده سرچینو څخه ګټه اخلي.
مخصوصاً، د مهمو موندونو مربوط ساحه ماریانه ده، چيرته چې پخواني د تیږه پر مخ انځورونه او د تیږې د کنده کیدو نښې شاملې دي چې د سیمه ایزو خلکو ژوند او باورونه څرګندوي. دا آرتیفیکټونه د برازیل پخواني اوسیدونکو د کلتور او عادتونو په اړه تخیل وړاندې کوي.
معاصرو کې اغیزه
د برازیل پخوانۍ تمدنونه د معاصر برازیلي ټولنې باندې ژور اثر لري. د سیمه ایزو خلکو کلتوري دودونه، رواجونه او ژبې د استعماری او نړیوالېدل سره سره د لاسه نه تلونکي پاتې شوې. د معاصر برازیلانو د خپلو وراثت او هویت باندې ویاړ احساس کوي، جزئ جزئ د خپلو ن ancestorsوں د شتمن تاریخ له امله.
د سیمه ایزو خلکو په اړه معاصر څیړنې او تعلیمي برنامې ورځ په ورځ ډېر مشهورې کیږي، چې د کلتوري تنوع ساتلو او د سیمه ایزو خلکو حقونو ته درناوی ته اګاهي ورکوي. دغه هڅې د دوی کلتوري ورثې د ساتنې او د معاصر ټولنې کې د دوی د حقوقو ملاتړ ته ځانګړې شوې دي.
پایله
د برازیل پخوانۍ تمدنونه د نړۍ د کلتوري ورثې یوه مهمه برخه ده. د زراعت، هنر او ټولنیز سازمان په برخه کې د دوی لاس ته راوړنې په قاره تاریخ کې یوه ژوره نښه پریږدي. د دې تمدنونو مطالعه د برازیل تاریخ په اړه زموږ پوهه ژوروي، بلکې د انسانیت کلتور متنوع ترسیم هم ژوروي.
د برازیل د پخوانیو خلکو تاریخ پوهیدل نه یوازې د تاریخ پوهانو لپاره مهم دی، بلکې د معاصر ټولنې لپاره هم چې د سیمه ایزو خلکو کلتور ته د ژور درناوي او د دوی ځانګړي وراثت ساتلو ته هڅه کوي.