تاریخی انcyclopedia
مقدمه
د ۱۸۵۷ کال بغاوت، چې د هندي یاغي په نوم هم پیژندل کیږي، د هند په تاریخ کې تر ټولو مهمو پیښو څخه یوه ده. دا د بریتانوي ختیځ هند کمپنۍ د کالونیزم حکومت پر وړاندې د ځایي خلکو ناکراري لخوا رامنځته شو او د ټولنې پراخې قشرونه، د سرتیرو او ملکي وګړو په شمول، په کې ګډون درلود. دا بغاوت نه یوازې د کالونیزم پر وړاندې د مقاومت ځلانده مثال و، بلکې د هند په تاریخ کې یې نوې څپرګه پرانیسته.
د بغاوت دلایل
د بغاوت د رامنځته کېدو لپاره ګڼ عوامل شتون درلود. چې په کې شامل دي:
- اجتماعي او اقتصادي فشار: د ختیځ هند کمپنۍ سیاست د ځایي حکامو، بزګرانو او هنرمندانو ترمنځ ناخوښي رامنځته کړه، چې د هغوی وضعیت خرابیدو ته لاره هواره کړه.
- مذهبي او کلتوري عوامل: ګڼ شمیر هندي اتباع د بریتانیایانو د مذهبي او کلتوري دودونو په مداخله اندیښمن و، په ځانګړې توګه د مسیحیت د ترویج او د پښتو دودونو بدلون په اړه.
- نظامي اصلاحات: نوې نظامي پالیسۍ، چې د سور او غوايي غوړ سره انتیاز شوې پوخونه استعمالوي، د هندي سرتیرو (سیپایانو) ترمنځ غوسه رامنځته کړه، ځکه دا د هغوی مذهبي باورونو سره په تضاد کې وه.
- سیاسي بدلونونه: د ځایي رانیو د لغوه کولو او د هغوی د سیمو په جبري الحاق کولو کې د ځایي نخبګانو ترمنځ ناخوښي رامنځته شوه.
د بغاوت بهیر
بغاوت د ۱۸۵۷ کال د مۍ پر ۱۰ نیټه په دهلي کې پیل شو، کله چې سیپایان پر خپلو افسرانو بغاوت وکړ. دا پېښه په چټکۍ سره پراخه شوه او نورې سیمې لکه لکهنو، کانپور او جانسي تر خپل ټپی لاندې راوستله. د بغاوت د مهمو پیښو لنډیز:
- دهلي نیول: سیپایانو د دهلي ښار نیولی و او د آخري مغل امپراطور باهدر شاه دویم خپل رهبر په توګه اعلان کړ.
- په کانپور کې جګړه: په کانپور کې یوه وینه تویونکي جګړه وشوه، چې له امله یې بریتانیایانو ګڼ شمېر سرتیري له لاسه ورکړل.
- په لکهنو کې پیښې: په لکهنو کې د هندي یاغیانو او بریتانیایي ځواکونو ترمنځ جنګونه د بغاوت یو له مشهور ترینو پیښو څخه جوړېږي.
- د بغاوت سړول: د بریتانوي ځواکونو او د ځایي متحدینو په مرسته لوړ شویو ځواکونو د بغاوت سړولو پیل وکړ، چې له دواړو خواوو ته د پام وړ ټپونه ولېږي.
د بغاوت پایلې
د ۱۸۵۷ کال بغاوت د هند او بریتانوي امپراتورۍ لپاره ژورې پایلې درلودې:
- د مدیریت بدلون: د بغاوت د سړولو له امله، د ختیځ هند کمپنۍ لغوه شوه او هند په ۱۸۵۸ کال کې د بریتانوي تاج مستقیم مدیریت ته وسپارل شو.
- د کولونیسي سیاستونو بدلون: د بریتانیایي حکومت د ژوند شرایطو د ښه کولو لپاره اصلاحات پیل کړل او د هندي خلکو سره د باور بیا جوړولو هڅه وکړه.
- د کنټرول سختوالی: بغاوت وروسته، بریتانیایانو د هند په اړه کنټرول سخت کړ، نظامي شتون یې زیات کړ او د یاغيانو پر وړاندې سرکوبونه زیات کړل.
- ملي شعور: بغاوت د هندي ملي حرکت د جوړولو لپاره یوه هڅونه وشوه او وروسته د کالونیزم پر وړاندې احتجاجونو لپاره.
د تاریخ په لحاظ بغاوت
د ۱۸۵۷ کال بغاوت د هند په تاریخ کې یوه مهمه څپه شو. دا نه یوازې د هندي خلکو د کالونیزم پر وړاندې ناخوښي وښوده، بلکې دا د راتلونکي ملي آزادۍ د تحریکونو لپاره د کاتالیزور په توګه هم و. ګڼ شمیر محققین د دې بغاوت د یوې پراخې او منظمې آزادۍ غورځنګ ته د سرپرست په توګه ګوري چې د ۲۰مې پیړۍ په پیل کې رامنځته شو.
سربېره پر دې، بغاوت د هندي خلکو ته د بریتانویانو پر وړاندې د حقایقو او مسائلو په اړه نوې لید وړاندې کړه. انګلیسي ټولنه د هندي خلکو د مشکلاتو په اړه زیات خبر شوه، که څه هم تل د بدلون په اورېدو کې نه و. دا پیښه د هندي هویت او ملي شعور یوه مهمه برخه شوه.
پایله
د ۱۸۵۷ کال هندي یاغي یوه مهمه پیښه شوه، چې د ۱۹مې پیړۍ په پرمختګ کې اغیزه درلوده. دا د هندي خلکو د کالوني حاکمیت پر وړاندې د مبارزې سمبول شوه او د ملي حرکت د جوړښت لپاره اساس شو. بغاوت وښوده چې د مذهب، کلتور او ټولنیزو طبقاتو توپیرونه سره، هنديانو د خپلو حقونو او آزادیو لپاره د مبارزې لپاره یو ځای کیدلی شي. دا مبارزه په راتلونکو څو پېړیو کې هم دوام ومومه، چې په پایله کې د ۱۹۴۷ کال په هندوستان کې استقلال ته ولېږي.
شریکول:
Facebook Twitter LinkedIn WhatsApp Telegram Reddit Viber emailنورې مقالې:
- د هند تاریخ
- د هند قدیمه تمدن
- د هند په ویديکي دور کې
- منځنۍ پیړۍ او په هند کې د مسلمانو فتوحاتو
- په هند کې د استعماري دورې
- د هند د ازادۍ لپاره حرکت
- د ویديایي دور مذهبي عقیدې
- د ترکان برید او د دہلی سلطنت بنسټ ایښودل
- د بریتانیا د ختیځ هندوستان کمپنۍ راڼه
- هندوستان په نړیواله جګړه کې او د ملتپالنې وده
- د هندوستان لپاره د ځانمرستې مبارزه: ۱۹۲۰-۱۹۳۰ کلونه
- دویمه نړی جنګ او په هند کې د ملي مبارزې شدت
- د هندوستان ویشنه او خپلواکۍ ترلاسه کول
- د ودې دور سرچینې: ویدونه
- آریا او د هغوی هجرت هند ته
- موهنجو دړو کلتور
- د مغلانو فرهنگ
- د هندوستان نوموت تاریخې اسناد
- د هند ملي دودونه او رواجونه
- د هند دولت سمبولیک تاریخ
- د هندوستان ژبنۍ ځانګړتیاوې
- د هند مشهوره ادبي آثار
- د هند اقتصادي معلومات
- د هندوستان پیژندل شوي تاریخي شخصیتونه
- د هندوستان دولتي سیستم پرمختګ
- د هندوستان ټولنیزې اصلاحات