تاریخی انcyclopedia
د کنباون سلطنت — د برما په تاریخ کې یوه له ټولو مهمو سلطنتونو څخه ده چې له ۱۶مې تر ۱۹مې پیړۍ پورې موجوده وه. دا د هیواد په اتحاد کې او د هغې فرهنګي، سیاسي او اقتصادي ژوند په پرمختګ کې کلیدي رول ولوبولي. دا سلطنت د ګاونډیو هیوادونو سره د شخړو او د قدرت د داخلي مبارزې له امله تاسیس شو، چې په پایله کې د یوې پیاوړې سلطنت جوړیدو لامل شو.
د کنباون سلطنت په ۱۷۵۲ کال کې د اوا سلطنت د سقوط وروسته تاسیس شو، چې د بهرنیو ګواښونو او داخلي شخړو له امله د برما پر سر کنټرول وځي. د سلطنت موندونکی د آلاونګپایا شهزادګي و، چې مختلفې خاورې یې سره یوځای کړې او د هیواد سرپرستي یې بیا رغولې. هغه د آلاونګپایا (یا آلاونګپایا نرپاتی) په توګه مشهور شو.
د آلاونګپایا تر رهبري لاندې د برما په تاریخ کې نوې دوره پیل شوه. هغه د نظم بیرته راوستلو او مرکزي واک د پیاوړي کولو لپاره هڅه کوله. د هغه حکمراني د پوځي ځواک د پیاوړي کولو او د ګاونډیو هیوادونو سره د Diplomatic اړیکو هڅو سره مشخص شوه، لکه د تایلینډ او چین سره.
د ۱۸مې پیړۍ له نیمایي څخه تر ۱۹مې پیړۍ پورې د کنباون سلطنت خپل اوج ته ورسید. د کنباون پاچاهانو، لکه بودوبايا (۱۷۸۲-۱۸۱۹)، د بریالۍ نظامي کمپاینونو سره د سلطنت ساحه پراخه کړه. بودوبايا د خپلې فتحاتو لپاره مشهور و، چې د برما په سیمه کې اغیزه ولري.
د بودوبايا تر حکمراني لاندې، ډېر معبدونه بیا رغول شوي او نوې ساختماني جوړښتونه جوړ شوي، چې د بودیزم د دولتي مذهب په توګه پرمختګ ته وده ورکړی. بودیزم د برما د کلتور یوه ناچله برخه شوه، او د سلطنت واکمنان د مندرونو او معبدونو د جوړولو ملاتړ وکړ.
د کنباون سلطنت هم د هیواد اقتصادي پرمختګ ته وده ورکړه. د ګاونډیو هیوادونو او د آسیا نورو سیمو سره سوداګري اړیکې تنظیم شوې. د وریجې، تیخ او نورو توکو سوداګرۍ پرمختګ وکړه، چې د سلطنت شتمني زیاتوله.
مګر په همدې وخت کې، د ټولنیز بې انصافی او د مدیریت اړوند مسلې د کلیوالو او ټیټو طبقو په منځ کې نارضایتي پیل کړه. د مالیاتو او جبري کارونو سره تړلې ستونزې د ځینو سیمو کې د بغاوتونو او شخړو لامل شوې.
سره له دې چې بریاوې موجودې وې، د کنباون سلطنت د یو شمېر بهرنیو ګواښونو سره مخ شو. د بریتانیا امپراتورۍ، چې غوښتل یې خپلې مستعمره ولکې پراخې کړي، د برما په لور لیوالتیا ښکاره کړه. د لومړي انګلو-برما جګړې (۱۸۲۴-۱۸۲۶) او وروسته شخړو د هیواد لپاره جدي پایلې درلودې.
په لومړۍ انګلو-برما جګړې کې بریتانیا بریا ترلاسه کړه او د برما د مهمې برخې کنټرول یې ترلاسه کړ. د دویمې انګلو-برما جګړې (۱۸۵۲-۱۸۵۳) پایله د سلطنت بشپړه نښلول وه، چې د کنباون سلطنت حکمراني ته پای ورکړه او د مستعمرې دورې پیل وکړ.
د کنباون سلطنت په کلتور او هنر کې مهمه مېراث پریښوده. په دې دوره کې د ادب، نقاشۍ او موسیقۍ یو شمېر آثار رامنځته شول چې د برما غني کلتور ته اشاره کوي. دودیز صنایع، لکه د لرګیو کتیب، ټوکر او کربو جوړونه، هم پرمختګ وکړ.
د دې دورې په ترڅ کې جوړ شوي بودی معبدونه د لوړې معمارۍ او هنري تزییناتو سره ځانګړي دي. د کنباون سلطنت معبدونه په راتلونکی جوړولو او هغې یو سټایل جوړولو باندې اغیزه وکړه، چې تر اوسه په برما کې پاتې دی.
په ۱۹مې پیړۍ کې، د کنباون سلطنت له جدي ستونزو سره مخ شو، چې له داخلي شخړو او بهرنیو ګواښونو سره تړاو لري. د سیاسي بې ثباتي او د وګړو نارضایتۍ د پاچاهانو واک کمزوری کړ. د جګړو او بهرنیو فشارونو له امله رامنځته شوې اقتصادي ستونزې د حالت خرابیدو ته وده ورکړه.
په ۱۸۸۵ کال کې، له درېیمې انګلو-برما جګړې وروسته، بریتانیا په بشپړه توګه برما ضمیمه کړه او د کنباون سلطنت حکمراني ته پای ورکړ. دا د نوې مستعمرې دورې پیل و، چې د برما ژوند او کلتور یې بدل کړ.
د کنباون سلطنت میراث د برما خلکو په یاد کې ژوندۍ دي. د سلطنت له خوا پریښودل شوي فرهنګي او معمارۍ لاسته راوړنې د ملي هویت مهمه برخه شوې. د کنباون پورته کیدل او سقوط د خپلواکي او خپلواګو د مبارزې سمبول و.
نن ورځ، برما لاهم خپل تاریخي میراث او کلتور ته ویاړ لري چې د کنباون سلطنت د حکمراني په دوره کې جوړ شوی و. د دې مهال جوړ شوي ډېر معبدونه او یادګارونه د مهمو تاریخي او کلتوري توکو په توګه پاتې دي، چې د نړۍ له ګوټ ګوټ څخه سیاحان او څیړونکي جذبوي.
د کنباون سلطنت د برما په تاریخ او کلتور کې مهم رول ولوبوه. د سیاست، اقتصاد، هنر او مذهب په برخه کې د دې لاسته راوړنې پر راتلونکو نسلونو ژور اغیزه وکړه. د دې دورې مطالعه د هیواد د پیچلی تاریخي سیاق او کلتوري شتمنۍ په ښه پوهیدو کې مرسته کوي، کوم چې تر دې دمه هم موجود دی.