تاریخی انcyclopedia
د ماینمار اقتصاد د پیچلې او څو فکوره ییز بدلون پروسې سره مخ دی. هیواد چې د مهمو طبیعی زیرمو او زراعتي امکاناتو سره سره، د سیاسي بی ثباتۍ، نړیوالو بندیزونو، نړیوالو مارکیټونو ته محدود لاسرسي او د پانګونې کموالی په څیر ګڼ اقتصادي چلینجونو سره مخ دی. سره له دې، په وروستیو لسیزو کې د اقتصادي فعالیت زیاتوالی او د هیواد تدریجي نړیوالي اقتصاد ته داخله لیدل شوې. په دې مقاله کې د ماینمار کلیدي اقتصادي شاخصونه، د هغې طبیعی زیرمې، سکتورونه او همدارنګه د سیاسي او ټولنیزو فکتورونو تاثیرات د هیواد اقتصاد باندې څیړل شوي.
ماینمار یوه په پرمختګ کې هیواد دی چې اقتصاد یې د زراعت، طبیعی زیرمو، او محدود صنعت په لور متمایل دی. د هیواد GDP په وروستیو کلونو کې ثابت وده څرګند کړې، سره له دې چې د ودې کچه د سیاسي حالت او بهرنیو اقتصادي حالاتو پورې تړلې. په 2020 کې ماینمار د اقتصادي کمښت سره مخامخ شوه چې د COVID-19 وبا او همدارنګه د فبرورۍ 2021 په نظامي کودتا وروسته د سیاسي بحران لخوا رامینځته شوه.
د نړیوال بانک ارقامو له مخې، په 2020 کې د ماینمار GDP شاوخوا 71.2 میلیارده امریکایي ډالر و. په ورته وخت کې، په 2019 کې د اقتصادي ودې کچه 6.8٪ وه. مګر، له 2021 کال څخه، د هیواد اقتصاد د سیاسي بی ثباتۍ او اقتصادي بندیزونو له امله سخت زیانمن شوی، چې د GDP کمښت او د فقیرۍ سطحې لوړیدو لامل شوی.
د ماینمار اقتصاد په دودیز ډول د زراعت، طبیعی زیرمو او ټکستایل په صنعت باندې متکی دی. مګر د خارجي تجارت او د بنسټونو په پانګوونې سره په تدریجي توګه د ودانی، ترانسپورت او سیاحت سکتورونه قوي کیږي.
زراعت د ماینمار په اقتصاد کې ډیر مهم رول لري، چې د ناخالص داخلي تولید (GDP) 25٪ څخه زیاتې برخې ته ننوځي او د 60٪ څخه زیاتو خلکو لپاره د عاید اصلي سرچینه ده. هیواد د وریجو د کرلو لپاره مشهور دی، او ماینمار د نړۍ د لوی ترین وریجو تولید کونکو څخه یوه ده. نور مهم زراعتی کښتونه د کورمې، جو، مڼه، حبوبات او د قند نښانونه دي. همدارنګه، د هیواد په اقتصاد کې د صادراتو محصولات لکه لرګی، چای او مصالحې هم مهم رول لري.
افسوس، د ماینمار په زراعتی سکتور کې د اقلیم د بدلون، دورانی وچو او سیلابونو له امله د هوا سره لوړه وابستګي موجوده ده، چې دې سکتور ته خطرونه رامینځته کړي. د زراعت له حالت هم په سیاسي بی ثباتیو او مارکیټونو ته د محدود لاسرسي تاثیر کوي، چې د کوچنیو بزګرو لپاره په عاید کې کموالی او ستونزې رامینځته کوي.
ماینمار د سوخت، ګاز، زغال، قیمتي ډبرې (خصوصاً یشمع او روبینونه) او همدارنګه د جنگلاتو طبیعی زیرمو پراخه زیرمې لري. دغه زیرمې د هیواد په صادراتو کې مهمه برخه جوړوي. د سوخت او ګاز استخراج، که څه هم دا د کلیدي سکتور دی، په وروستیو کلونو کې د نړیوالو بندیزونو، د سوخت ټیټې بیو او سیاسي بی ثباتۍ له امله د ستونزو سره مخ دی.
ماینمار همدارنګه د خپلو روبینو او نورو قیمتي ډبرو لپاره مشهور دی کوم چې په نړیوالو مارکیټونو کې د تقاضا سره مخ دی، په ځانګړې توګه د آسیا هیوادونو کې. مګر، غیر قانوني استخراج او د قیمتي ډبرو صادرات د هیواد اقتصاد او ثبات باندې د پام وړ ستونزه پاتې ده.
د ماینمار صنعت د معدنیاتو استخراج، د ټکستایل تولید، د مصرفي توکو تولید او بیسوادې جوړونې شاملوي. د زراعت پروسس هم د متخصصینو لکه د وریجو، تیلو او خوراکي توکو پروسس کولو په برخو کې مهم سکتور دی. ماینمار په فعاله توګه د خیاطۍ او ټکستایل صنعت پراختیا ته توجه کوي، کوم چې په نړیوالو مارکیټونو کې په ځانګړې توګه د آسیا هیوادونو کې د تقاضا سره مخ دی.
همدارنګه، په وروستیو کلونو کې د ودانی او بنسټیزو پروژو پراختیا په خپله توګه په لټه کې ده، لکه د سړکونو، پلونو او د اوسیدونکو ودانیو پروژې. دا د ترانسپورت بنسټونو د ښه کولو لپاره دی، چې د اقتصاد د ودې او د کارموندنې لپاره مرسته کوي.
تجارت د ماینمار د اقتصاد لپاره مهمه برخه ده، او هیواد په فعاله توګه صادرات پرمخ وړي. د هیواد اصلي تجارتي شریکان چین، تایلینډ، هند، جاپان او د آسيان هیوادونه دي. چې صادرات کې د طبیعی زیرمو، زراعت محصولاتو، قیمتي ډبرو او ټکستایل شامل دي.
ماینمار په میلیارد اقتصادي اداره کې د نړیوال اقتصاد سره په فعاله توګه سم کوی، سره له مختلفو خنډونو، لکه نړیوال بندیزونه او سیاسي انزوا. سره له دې، هیواد د بنسټونو پراختیا او د بهرنیو پانګوونې جلب ته ادامه ورکوي. د ماینمار د خارجي سیاست یوه مهمه برخه د چین او تایلینډ سره همکاري او د نړیوالو اقتصادي ادارو لکه آسيان (د جنوب ختیځ آسیا دولتونو ټولنه) کې ګډون دی.
د ماینمار سیاسي بی ثباتي د هیواد پر اقتصادي انکشاف باندې مهم اثرات لرلي. د 2021 کال نظامي کودتا د پانګوونې حالت په پراخه توګه خراب کړ او د بهرنیو پانګوونې کموالی ته لامل شو، او همدارنګه د نړیوالو ادارو او لویدیزو هیوادونو لخوا بندیزونه. دې د اقتصادي ودې کمیدو، د اسعارو زېرمې کموالی او د فقیرۍ کچې لوړیدو لامل شو.
سربیره پر دې، بی ثباتي د اوږدمهاله اقتصادي اصلاحاتو او د بنسټیزو پرمختګونو ترسره کولو کې خنډ ایجادوي. تمه کیږي چې سیاسي حالت به په راتلونکو کلونو کې د هیواد اقتصاد باندې تاثیرات ولري، د نړیوالي اقتصاد سره د ادغام لاره کمه کړي او د پرمختګ لپاره امکانات محدود کړي.
سره له دې چې د اقتصادي ستونزو او سیاسي بی ثباتۍ سره مخ دی، ماینمار مهم اقتصادي ظرفیت لري. د زراعت پراختیا او همدارنګه د طبیعی زیرمو استخراج به د هیواد لپاره د عاید مهمې سرچینې پاتې شي. په راتلونکي کې، د بنسټیزو پراختیا او د تعلیم او ټیکنالوجۍ د ښه کولو تر شا د اهمیت وړ لوری جوړیدلی شي، چې دا د اقتصادي ودې چټکتیا او د سوداګرۍ شرایطو ښه کولو کې مرسته کوي.
خو د اوږدمهاله پایدار ودې لپاره د سیاسي او ټولنیزو مشکلاتو د حل کولو، د بهرنیو投资 کونکو لپاره د حقوقي شرایطو ښه کولو، او همدارنګه د پایدار او ماحول دوست ټیکنالوجیو د پراختیا ته اړتیا ده. ماینمار همدارنګه باید د بشري حقونو، دیموکراسي ته پاملرنه وکړي او د نړیوالې ټولنې سره د اړیکو پیاوړتیا ته تمرکز وکړي.
د ماینمار اقتصاد د بدلون پروسې په حال کې دی او د مختلف خنډونو سره مخ دی، لکه سیاسي بی ثباتي، اقتصادي بندیزونه او طبیعی آفتونه. سره له دې، هیواد د پام وړ اقتصادي ظرفیت لري چې د سیاسي وضعیت ثبات او د سوداګرۍ د پرمختګ شرایط ښه کول سره ممکنه ده. د ماینمار د اقتصاد راتلونکي لپاره د بنسټیزو پرمختیا، د زراعت سکتور اړول او د بهرنیو پانګوونې جذب پرمختګ رول مهم دی. تمه کیږي چې هیواد د اقتصادي نوښت طرف ته خپل لوری ته ادامه ورکړي، مګر دا پروسه به وخت او ثبات ته اړتیا ولري.