تاریخی انcyclopedia
ابراهم لنکن، د متحده ايالاتو 16م ولسمشر، د 1809 کال د فبرورۍ 12 نېټه په کینټکي کې په یوه کډه کې زېږېدلی. هغه د آزادۍ او د دې هیواد د یووالي د مبارزې سمبول و، او د متحده ايالاتو په تاریخ کې له ټولو مشهورو ولسمشرانو څخه دی.
لنکن په یوه فقیره کورنۍ کې لوی شو، چې دې ورته د علم د ترلاسه کولو لېوالتیا کې خنډ نه شو. هغه په خپله ادبیات، ریاضيات او تاریخ زده کړي. په 1830مو کلونو کې لنکن ایلینوای ته لاړ، چیرته چې یې د وکیل په توګه کار پیل کړ او سیاست ته ننوت.
لنکن خپله سیاسي carreira د وینګر اسمبلی د غړي په توګه پیل کړه، وروسته د متحده ايالاتو د استازیو په مجلس کې وټاکل شو. هغه د نوو سیمو ته د غلامۍ د پراختیا پر ضد د خپلې څېرې له امله مشهوره شو. په 1860 کال کې هغه د جمهوري غوښتونکي ګوند په لوري ولسمشر وټاکل شو، چې په جنوب کې یې سختې نارضایتي زېږولي.
لنکن د متحده ايالاتو په تاریخ کې تر ټولو لویې شخړې — مرکزي جنګ ته مخ شو. په 1861 کال کې څو جنوبي ایالتونه له اتحاده جدا شول، چې کنفډریشن یې جوړه کړه. لنکن د هیواد د یووالي د ساتلو لپاره هڅه وکړه او جنګ یې پیل کړه ترڅو نظم بیا راولي.
د لنکن یو له ترټلو مهمو ګامونو څخه د 1863 کال د ازادۍ پروکلامیشن د تصویبول وو، چې په هغې کې د شورشي سیمو کې غلامان آزاد شول. دا ګام نه یوازې د جنګ بهیر بدل کړ، بلکې د هیواد کې د غلامۍ د راتلونکي لغوه کولو بنسټ هم وګرځېد.
لنکن د خپلو شاندارو خطبو لپاره مشهور و. د هغه وینا په ګیټیسبرګ مذهبي قبرستان کې په 1863 کال کې د تاریخ یوه له ترټلو مشهورو ویناوو کې شوه. په دې وینا کې یې د آزادۍ او برابرۍ اصول ټینګ کړل، چې هغه د مدني حقوقو د مبارزې سمبول وګرځاوه.
لنکن د 1865 کال د اپریل 14 نیټه قتل شو، یوازې څو ورځې وروسته له دې چې جنګ په پای ته ورسیده. د هغه قتل ملت ته صدمه ورسوله او په متحده ايالاتو کې یې ژور اثر پرېښود. لنکن د یوه ولسمشر په توګه په یاد پاتې شو چې د هیواد د یووالي او د بشري حقونو لپاره مبارزه کړې.
د لنکن میراث د اوسني امریکا پر مستقبل تاثیر لري. د هغه نظریات د برابرۍ او آزادۍ په اړه لا هم مهم دي او نوې نسلونه ته الهام ورکوي. د لنکن لپاره یادگارونه او یادښتونه په ټول هیواد کې وموندل شول، او د هغه نوم د بشري حقونو د مبارزې سره همغږی شو.
ابراهم لنکن یوازې یوه تاریخي څېره نه ده، بلکه د امید او آزادۍ تمثیل دی. د هغه ژوند او کار هغه یادګار دی چې ریښتیني بدلونونه د زړورتیا او عزم اړتیا لري. موږ باید د هغه میراث په یاد وساتو او د ټولو لپاره د سولې او عدل په لور هڅه وکړو.