تاریخی انcyclopedia
د انډی تاریخ له زرګونو کلنو څخه زیات تاریخ لري، چې ډیرې مهمې پیښې، کلتورونه او سیاسي بدلونونه پکې شامل دي چې معاصر سلطنت جوړ کړي. انډی، چې په سکنډیناوی ټاپو کې موقعیت لري، د شمالي اروپا تاریخ باندې د پام وړ اغیزه کړې، چې پکې د سکنډیناوی 국가ګانو جوړولو، د کلتور پراختیا، او همدارنګه په جګړو او اتحادیو کې ګډون شامل دی.
د انډی په اړه لومړي یادونه هغه وخت ته اړوند ده چې هلته د جرمن نسل قبیلې اوسیدلې. اثاری موندنې ښیي چې خلک په دې سیمه کې له نیولیت عصر راهیسې میشت شوي دي. په لومړۍ میلادي پیړۍ کې د انډی په سیمه کې څو قبیلوي اتحادونه تشکیل شول.
انډی تاریخ ته د وایکینګانو د ځالو په توګه داخیل شوی، چې په اتمه تر یولسمه پیړۍ کې د ګاونډیو سرزمینونو باندې بریدونه کړې. د انډی وایکینګان په اروپا کې د اوسنیو بریتانیې، آیرلنډ، فرانسې او حتی روسیې په ځینو برخو کې د سیمه ییزو ساحو څیړنه او تسخیر وکړ. دا کمپاینونه انډی ته شتمني او نفوذ راوړ.
د دې دورې یوه مهمه پیښه د وایکینګانو د baptized کولو پیښه وه. په 965 کال کې پاچا هارالد سینیزوبی مسیحیت قبول کړه او انډی د یوې رسمي هیواد کلتور په توګه سره یو متحد کړ. دا د ملي هویت په جوړښت او قبیلو په یوځای کولو کې مهمه ونډه ولوبوله.
په منځنیو پیړیو کې انډی په شمالي اروپا کې یوه مرکزي سلطنت شوه. په یولسمه تر دوولسمه پیړۍ کې سویدنۍ، ناروې او انډی اکثره د ځمکې او نفوذ لپاره د شخړو سره مخامخ شول. په دې وخت کې سلطنتي صلاحیت پیاوړی شو، او سلطنتونه یوځای کیدل پیل شول.
په 1397 کال کې د کالمار اتحادیه تشکیل شوه، چې انډی، ناروې او سویدنۍ د یوې ګډې تاج لاندې یوځای کړل. دغه اتحادیه تر 1523 کال پورې شتون درلود، اما د سیمې په کې د ثبات برقراره کولای نه شوه، ځکه چې د دولتونو ترمنځ اکثره شخړې او د ځواک لپاره جنجالونه رامنځته شوی.
په شپاړسمه پیړۍ کې اصلاحات پیل شول، چې د انډی په مذهبي او سیاسي ژوند کې مهم بدلونونه راوستل. په 1536 کال کې پاچا کریستیان III لوترینیزم د دولتي دین په توګه اعلان کړ، چې په هیواد کې کاتولیکیت ته پای ورساوه. دا د کلیسا شتمنیو ضبط کولو او د ملي کلیسا جوړيدو لامل شو.
اصلاحات همدارنګه د سلطنتي ځواک پیاوړي کولو کې مرسته وکړه. پاچا لکه کریستیان IV، فعال اقتصاد پرمختګ کړی، او د هغه په راتګ کې د انډی د طلا دور پیل شو، چې تر یولسمې پیړۍ پورې یې دوام وکړ. هیواد د نړیوالې سوداګرۍ کې مهم لوبغاړی وګرځید، چې د شتمنۍ او نفوذ په زیاتولو کې مرسته وکړه.
په شپاړسمه پیړۍ کې انډی د څو جګړو سره مخامخ شوه، چې د هغې موقف کمزوری کړ. د ځانګړي توجه وړ جګړه د 30 کلونو جګړه (1618–1648) ده، چې انډی په پروتستانتانو لور کې ګډون وکړ. مګر په جبهه کې ناکامۍ او داخلي شخړې سختې تاوانونه او اقتصادي ستونزې رامنځته کړې.
په 1658 کال کې انډی په سویډن سره په جګړه کې سخت زخم ولید، چې د مهمو ځمکو د لاسه ورکیدو لامل شو، چې سکن، بلیکینګ او هالند شامل وو. دا د د انډی امپراتورۍ د پړسیدو پیلامه شوه، او هیواد نور نشو کولی په سیمه کې پخوانۍ هیلې وساتي.
انډی د لومړۍ نړیوالې جګړې پر مهال خنثی پاتې شوه، مګر په دوهمه نړیواله جګړه کې هیواد د نازی آلمان له خوا د 1940 تر 1945 پورې اشغال شو. د اشغال پر مهال انډیانو فعال مقاومت کړی، او یو شمیر هغه د یهودي نفوس سره د ځوړند تحلیلونو ضد مرسته کړې.
جګړې وروسته انډی د خپلواکې ته راستنیدل او نړیوالو چارو کې فعال ګډون پیل کړ. هیواد په 1945 کال کې د ملګرو ملتونو غړی شو او په 1949 کال کې د ناتو سره یو ځای شو. په 1973 کال کې انډی د اروپایي اقتصادي ټولنې غړی شو، او په 1995 کال کې د اروپایي اتحادیې غړی جوړ شو.
په وروستیو څو لسیزو کې، انډی د لوړ ژوند سطحه او پرمختللې ټولنیزو نظام سره پېژندل شوې ده. د انډی د نېکمرغي موډل د اتباعو لپاره دکیفی تعلیم، روغتیایي خدمات او ټولنیزو خدمتونو ته لاسرسی تضمین کوي.
انډی هم په ایکولوژي او پایښت لرونکي پراختیا کې فعال اوسیدنه لري. د 2030 تر پورې هیواد پلان لري چې د کاربن د اخراج کمول په پام کې ونیسي او د بیا راګرځیدونکو انرژیو په برخه کې مشري وکړي. دغه چلند نړیواله پېژندنه او د لا زیاتو پرمختګونو بنسټ شوی.
د انډی تاریخ د مهمو پیښو او بدلونونو پراخه او متنوع لاره استازیتوب کوي چې د معاصر سلطنت جوړولو لپاره لازمي دي. د وایکینګانو دورې نه تر ټولنیز دولت جوړونې پورې، انډی د بدلون او پرمختګ قابلیت څرګند کړی دی. په 21 پیړۍ کې، دا لا هم یوه اغیزمنه هیواد ده چې د لوړ ژوند کیفیت او په نړیواله سطحه یوه فعاله موقف لري.