تاریخی انcyclopedia
کریستوفر کولمب (1451–1506) — یوه ایټالیایي سمندري ملاح او پلټونکی چې د اروپاییانو لپاره امریکې ته لاره وکړه. د هغه سفرونه، چې د دېسپانیا پاچاهانو ایزابیلا I او فردینانډ II له خوا تمویل شوي، د نړیوال تاریخ په لاره کې تلپاتې بدلون راوست او د پلټنې او مستعمرې کولو نوې دور ته یې درواغو.
کریستوفر کولمب په جنوا کې زېږیدلی، ایټالیا. له ځوانۍ کالونو راهیسې، هغه د سمندري ملاحۍ او جغرافیا سره مینه درلوده. په 14 کلنۍ کې، هغه د مدیترانې سمندر ته خپلې لومړۍ سفرونه وکړل. هغه د پخوانیو جغرافیایانو او د خپل وخت نقشه جوړونکو آثار مطالعه کړل، چې د هغه د نوو ځمکو په اړه خوبونه یې پیاوړي کړل.
د ایټالیا په سیمه کې د مالی تمویل څو ناکامې هڅې وروسته، کولمب د اسپانیا دربار ته لاړ. په 1492 کال کې، د هغه خوبونه د دې سره حقیقت شول چې هغه د پاچاهۍ جوړه ایزابیلا I او فردینانډ II مرسته ترلاسه کړه. هغوی د هغه سفر ملاتړ ته ملا وتړله تر څو نوي لار په هند ته ولټوي.
د 1492 کال د اگست په 3 نیټه، کولمب له پالو د لا فرنټرا بندر څخه درې کښتۍ، "سانتا ماریا"، "پینتا" او "نینیا" سره سفر پیل کړ. د اوږد او ستونزمن سفر وروسته، د 1492 کال د اکتوبر په 12 نیټه، هغه د باهاما ټاپوګانو سواحلو ته ورسېد، چې د غربې نړۍ لپاره یې لومړی اروپایی شو چې دا ځمکې ومومي.
کولمب فکر کاوه چې هغه هند ته رسېدلی دی، او محلي خلک یې "هندي" بلل. وروسته، هغه درې نور سفرونه وکړل، چې کیوبا، هایټي او د کارابین سمندر نور ټاپوګان پلټل.
د کولمب راستنیدل اسپانیا ته یوه بریا وه. هغه د ځان سره د طلا نمونې، اکسوټیک بوټې او محلي اوسیدونکي راوړل. دې نوي ځمکو ته د زیاتې پاملرنې لامل وګرځېد، او ژر به نورو اروپایی طاقتونو د امریکې په لور خپلې سفرونه پیل کړل.
کولمب په ټوله کې څلور سفرونه د نوې نړۍ سواحلو ته وکړل. په دې سفرونو کې، هغه د بې شمېره ستونزو سره مخ شو، چې ناروغۍ، لوږه او د محلي خلکو سره شخړې شاملې وې. مګر د هغه سفرونه د نورو پلټنې سفرونو او امریکې مستعمره کولو لپاره بنسټ وګرځیدل.
کریستوفر کولمب په تاریخ کې ژور اثر پرې ایښی دی. د هغه کشفونو یوه نوې دور ته لمڼه ورکړه چې د لویو جغرافیایي کشفونو دور په نوم یادیږي. که څه هم هغه کړنې د امریکې د اصل خلکو لپاره تراجیکي پایلې ولرې، د هغه د جغرافیا او سمندري ملاحۍ برخه د زیات ارزښت وړ ده.
په تیرو څو لسیزو کې، د کولمب شخصیت د متنازعې موضوع ګرځیدلی. ډیری هغه د محلي خلکو سره د چلند طریقه نیوکې کوي، چې د امریکې اوسیدونکو سره د暴力 او استثمار یادونه کوي. ځینې هیوادونه او سازمانونه د هغه د میراث په اړه د بیا غور غوښتنه کوي، پداسې حال کې چې نور لا هم هغه د لوی پلټونکي په توګه تقدیر کوي.
کریستوفر کولمب د نړیوال تاریخ یوه له ترټولو متنازعې شخصیتونو څخه پاتې کیږي. د هغه ژوند او لاسته راوړنې د پلټنو روح او د استعماري تیورۍ تیاره اړخونه انعکاس کوي. سره لدې متنازعې، کولمب به تل د بشریت په یاد کې پاتې شي لکه څنګه چې هغه د نوو افقونو پرانیستونکی و.