చరిత్రా ఎన్సైక్లోపిడియా
భారతదేశం, దాని విస్తృత జనాభా మరియు విభిన్న ఆర్థిక వ్యవస్థతో, ప్రపంచ మైదానంలో ముఖ్యమైన స్థానం దక్కించుకుంది. 1947లో స్వాతంత్ర్యం పొందిన తర్వాత, భారతదేశం కేంద్రీకృత ప్రణాళిక నుండి మార్కెట్ ఆర్థికదిశ మలిచింది. ఈ వ్యాసం, భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ యొక్క కీ అంశాలను, దాని నిర్మాణం, ప్రధాన రంగాలు, సవాళ్లు మరియు సాధనాలను పరిగణిస్తుంది.
భారతదేశం యొక్క ఆర్థిక వ్యవస్థ ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థల్లో ఒకటి మరియు మూడు ప్రధాన రంగాలను కలిగిఉంది: ప్రాథమిక, ద్వితీయ మరియు తృతీయ. ప్రాథమిక రంగం వ్యవసాయ, ఖనిజ సంపత్తి మరియు వన్యప్రాణుల పెంపకం ను కలిగి ఉంది. ద్వితీయ రంగం పరిశ్రమ మరియు ఉత్పత్తిని కలిగి 있으며, తృతీయ రంగం మిక్కి సేవలు, వాణిజ్యం, రవాణా మరియు సమాచార సాంకేతికతలను కలిగి ఉంది.
2021 సంవత్సరానికి సంబంధించి, భారతదేశపు సీజీ (జాతీయ వృద్ధి)లో ప్రాథమిక రంగం 16% లవుతున్నది, ద్వితీయ 29% మరియు తృతీయ 55% చుట్టూ ఉంది. ఈ నిర్మాణం, భారతదేశంలో సేవల రంగం ఉన్నటువంటి ప్రాధాన్యతను చాటిస్తుంది, ఇది భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థలో ముందుగా ఉన్నది.
భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ విభిన్న రంగాలతో విభిన్నతను చూపిస్తుంది. వ్యవసాయం ఆర్థిక వ్యవస్థ లో ప్రధాన భాగం, శ్రామికం ఒక పెద్ద శాతం జనాభాకు ఉపాధిని అందిస్తుంది. ముఖ్యమైన పంటలు అన్నం, గోధుమ, కత్తి, చక్కెర రెక్క మరియు మసాలాలు ఉన్నాయి. అయితే, వ్యవసాయం సీజనల్ వర్షాలు మరియు వాతావరణ మార్పుల వంటి సవాళ్లను ఎదుర్కొంటోంది.
భారతదేశపు పరిశ్రమ రంగం నూలు, రసాయన, ఔషధ, ఆటోమొబైల్ మరియు సమాచార సాంకేతికత వంటి రంగాలను కలిగి ఉంది. భారత్ నూలు మరియు దుస్తుల ఉత్పత్తిలో ప్రధాన స్థానాన్ని కలిగి ఉంది, అలాగే ఔషధాల ఆత్మహుతి మరియు క్రమంలో ఉంది. ఇటీవల, ఆటోమొబైల్ ఉత్పత్తిలో కూడా వృద్ధి కనిపిస్తున్నది, దేశం పెద్ద అంతర్జాతీయ ఆటోమొబైల్ తయారీదారుల తీర్థాన్ని కావచ్చు.
భారతదేశంలోని సేవల రంగం వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతోంది మరియు ఆర్థిక వ్యవస్థలో ముఖ్యమైన మద్దతు చేస్తోంది. దేశం సమాచార-సాంకేతికతతో ప్రఖ్యాతి కలిగి ఉంది, మరియు భారతదేశం పేద సినిమాల్లో IT సేవలకు కోసం అంతర్జాల సందర్భంలో మొదటి స్థానంలో ఉంది. పర్యాటకం కూడా ఆర్థిక వ్యవస్థలో ముఖ్యమైన భాగం, ప్రతి సంవత్సరం పూర్ణ వర్గాల పర్యాటకులను ఆకర్షిస్తున్నది.
భారతదేశపు సీజీ (జాతీయ ఉపాదిని) 2021లో సుమారు 2.87 ట్రిలియన్ డాలర్లు, ఇది ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థలలో ఒకటిగా మిగులుతోంది. గత దశాబ్దాలలో భారతదేశం యొక్క ఆర్థిక వృద్ధి సమర్థవంతమైనదిగా ఘటనగా మారింది, ప్రత్యేకంగా 2000 సంవత్సరాల ఆరంభంలో, దేశం సంవత్సరానికి 8% వృద్ధి మానవావస్థను ప్రదర్శించింది. అయితే, COVID-19 మహమ్మారి 2020 సంవత్సరంలో ఆర్థిక నిర్వహణను కొనసాగించింది, మరియు వృద్ధి స్తంభించబడింది, అయితే 2021 సంవత్సరం ఆర్థిక వ్యవస్థ కోలుకుంటోంది.
ఇప్పుడున్నట్లుగా, భారత్ అత్యంత వేగవంతమైన, కానీ స్థిరమైన వృద్ధిని పరిశీలిస్తోంది. భారతదేశపు జాతీయ ఉపాధిని 7-8% ఎదుగుదలగా ఉంటుందని, ఇది అంతర్గత వినియోగం, పెట్టుబడుల పెరుగుదల మరియు ఎగుమతుల అవగాహన ద్వారా మద్దతు పొందుతుంది.
భారతదేశం అంతర్జాతీయ వ్యాపారంలో చురుకుగా ఉంటూ వ్యాపారం ప్రకాశితం చేస్తుంది, నూలు, ఔషధాలు, ధాన్యం మరియు సాఫ్ట్‌వేర్ వంటి వస్తువులను ఎగుమతి చేస్తుంది. భారతదేశానికి ప్రధాన వ్యాపార భాగస్వామ్యులు యునైటెడ్ స్టేట్స్, చైనా, యునైటెడ్ అరబ్ ఎమిరేట్స్ మరియు యూరోపీన్ యూనియన్. తెచ్చుకునేందు నూనె, బంగారం, ఇలెక్ట్రానిక్స్ మరియు యంత్రాలు ఉన్నాయి. భారతదేశం వ్యాపార లో జరుగువారు సంభందిత దారుల వృద్ధిని బాగా నిర్వహించడం కొరకు ప్రయత్నిస్తోంది.
సంస్కృతులు మరియు సమర్థవంతమైన అంశాలను పట్టున్నప్పుడు, భారత దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ కొన్ని సమస్యలు మరియు సవాళ్లను ఎదుర్కొంటోంది. ప్రధాన సమస్యగా కార్యకలాపం మరియు ఆదాయ అసమానత. అయితే, ఆర్థిక వృద్ధి జీవన ప్రమాణాన్ని మెరుగు పెంచుతున్నప్పటికీ, అనేక భారతీయులు పేదరిక సరిహద్దును దాటుతున్నారు.
ఇంకో సమస్యగా నిరుద్యోగం స్థాయిలు, ప్రత్యేకంగా యువతలో ఉన్న తమ పెరిగిన స్థాయిలను కలిగి ఉంది. అధిక నిరుద్యోగం సామాజిక కలతలకు మరియు అస్థిరతలకు దారితీస్తుంది. అదేవిధంగా, అందుబాటులో ఉన్న వనరులు, దారులు, ఇలెక్ట్రిసిటీ మరియు నీటి సరఫరా లో నిఖార్సైన పెట్టుబడులు అవసరం వున్నాయి.
భారత ప్రభుత్వానికి భారతదేశంలోని సామాజిక-ఆర్థిక పరిస్థితిని మెరుగు పరిచేందుకు ప్రయత్నించాలన్న ఈ కార్యకలాపాలు మరియు కార్యక్రమాలు. "Make in India" మరియు "Digital India" వంటి కార్యక్రమాల అమలు స్థానిక ఉత్పత్తుల అభివృద్ధి మరియు ఉద్యోగాలను సృష్టించడముపై లక్ష్యంగా ఉంది. ఆరోగ్యం మరియు విద్య యొక్క సామాజిక సంస్కరణలు పేదరికాన్ని ఎదుర్కొనే విధంగా జీవన ప్రమాణాల మెరుగుదలకు పాటిస్తాయి.
భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ ఒక సంక్లిష్ట మరియు బహుళ మార్గాలను కలిగి ఉంటుంది, దీన్ని అభివృద్ధి చేసుకుంటుంది. వృద్ధి కదలికను కొనసాగించడం సరే, దేశం ఇచ్చిన శ్రద్ధ మరియు పరిష్కారాలకు కొన్ని ముఖ్యమైన సవాళ్లను ఎదుర్కొంటుంది. అయితే, తన సంపూర్ణ వనరులను, విభిన్న ఆర్థిక వ్యవస్థను మరియు చురుకైన విధానాలను బట్టి, భారతదేశం ప్రపంచ మైదానంలో ముందుకు పోవడానికి అన్నీ అవకాశాలను కలిగి ఉంది.