చరిత్రా ఎన్సైక్లోపిడియా
కార్ల్ హెన్రిచ్ మార్క్స్ (1818-1883) — జర్మన్ తత్త్వశాస్త్రవేత్త, ఆర్థిక శాస్త్రవేత్త, సామాజిక శాస్త్రవేత్త మరియు రాజకీయ సిద్ధాంతకుడు, ఇతని ఆలోచనలు ప్రపంచంలో సామాజిక-ఆర్థిక ఆలోచన మరియు రాజకీయ పాఠశాలలో ముఖ్యమైన ప్రభావాన్ని చూపించాయి. ఇతని రచనలు మార్క్సిస్టు సిద్ధాంతానికి ఆధారంగా మారాయి, ఇది సాధారణంగా ఒక శతాబ్దానికి పైగా తరగతుల పోరులో, ఆర్థిక శాస్త్రం మరియు చరిత్రపై దృష్టిని రూపొందించింది.
కార్ల్ మార్క్స్ 1818 మే 5 న ఆక్రే, లోటరింగ్ డ్యూక్‌లో, యూదు వంశానికి చెందిన కుటుంబంలో జన్మించారు. ఇతని నాన్న న్యాయవాదిగా పని చేసాడు, మరియు మార్క్స్ కుటుంబం చొప్పించే స్థాయిలో ఉన్నది. 1835లో ఆయన బోన్నా విశ్వవిద్యాలయానికి చేరారు, తరువాత బర్లిన్ విశ్వవిద్యాలయానికి వెళ్లి తత్త్వశాస్త్రం మరియు రాజకీయ ఆర్థిక శాస్త్రంలో ఆసక్తి పెంచారు.
మార్క్స్ తన వృత్తిని జర్నలిస్టుగా ప్రారంభించాడు మరియు రాజకీయ మరియు ఆర్థికంపై వ్యాసాలు రాసాడు. 1843లో ఆయన పారిస్‌కు తరలాడు, అక్కడ ఫ్రిడిరిచ్ ఎన్గెల్స్‌తో таныవాడు, అతనితో కలిసి అనేక కీలక రచనలను రచించారు. వాటిలో ఒకటి "కమ్యూనిస్టు పార్టీ మానిఫెస్టో" ఇది 1848లో రాసినది, దీని ద్వారా తరగతుల పోరుకు సంబంధించిన మౌలిక ఆలోచనను చెప్పబడింది.
మార్క్స్ యొక్క అత్యంత ప్రసిద్ధ రచన "కాపిటల్", మొదటి భాగం 1867లో ప్రచురించబడింది. ఈ కార్యంలో ఆయన పুঁজివాద వ్యవస్థ మరియు దీని అంతర్గత విరోధాలను విశ్లేషించారు. మార్క్స్ పুঁজివాదం ఎలా అసమానతను మరియు శ్రమ విరోధాన్ని సృష్టిస్తుందో మరియు దీని అనివార్యమైన పతనాన్ని ముందుగా చెప్పాడు.
మార్క్స్ యొక్క రచనలు విమర్శాత్మక ఆర్థిక సిద్ధాంతానికి ఆధారం గా మారినది, ఆర్థిక శాస్త్రవేత్తలు మరియు సామాజిక శాస్త్రవేత్తల మధ్య ప్రర్థనలను రేపాయి. ఆయన ఆలోచనలు సోషలిజం మరియు కమ్యూనిజం వంటి మార్గాల అభివృద్ధిని ప్రభావితం చేశాయి మరియు XIX శతాబ్దం చివరలో మరియు XX శతాబ్దం ప్రారంభంలో విప్లవాత్మక ఉద్యమాలకు మౌలికంగా మారాయి.
మార్క్స్ తన కాలంలో రాజకీయ జీవితంలో చురుకుగా పాల్గొన్నాడు. 1864లో ప్రథమ అంతర్జాతీయాన్ని స్థాపించటానికి ఆయన ఒకరిగా ఉన్నాడు, ఇది వివిధ దేశాల కార్మికులను ఉంచే సంఘం. ఆయన కార్యకలాపాలు కార్మిక ఉద్యమాన్ని ఏర్పాటు చేయడంపై మరియు కార్మికుల హక్కుల కోసం పోరాడడంపై కేంద్రీకృతమయ్యాయి.
1883లో మార్క్స్ మరణం తరువాత, ఆయన ఆలోచనలు క్రమంగా అభివృద్ధి చెందాయి మరియు కొత్త పరిస్థితులకు అనుగుణంగా మారాయి. XX శతాబ్దంలో మార్క్సిజం ప్రపంచవ్యాప్తంగా అనేక సోషలిస్టు మరియు కమ్యూనిస్టు ఉద్యమాలకు మౌలికంగా మారింది. అయితే మార్క్సిస్టు సిద్ధాంతాలను వివరణ మరియు అర్థం చేసుకోవడం చర్చ మరియు విభేదాలను పుట్టించింది.
గత కొన్ని దశాబ్దాలలో మార్క్స్ రచనలపై పునరుత్పత్తి ఆసక్తి ఉంది, ముఖ్యంగా గ్లోబలైజేషన్, అసమానత మరియు ఆర్థిక సంక్షోభాల నేపథ్యంలో. అనేక పరిశోధకులు మరియు కార్యకర్తలు ఆయన ఆలోచనలను మరింత సమకాలీకరించిన అన్వయించాలని ప్రయత్నిస్తున్నారు.
కార్ల్ మార్క్స్ ప్రపంచ చరిత్రలో మరియు తత్త్వశాస్త్రంలో గాఢమైన ముద్ర వేశారు. ఆయన రచనలు ఆసక్తి మరియు చర్చను కొనసాగించాయి, మరియు తరగతుల పోరాటం మరియు సామాజిక న్యాయంపై ఆలోచనలు ఇప్పటికీ ప్రస్తుతమైనవి. మార్క్స్ కేవలం సిద్ధాంతకుడు కాదు, తన కాలంలో చురుకుగా ఉన్న వ్యక్తి, ఇది ఆయన సంబంధిత అధ్యయనానికి మరింత ప్రాముఖ్యతను ఇస్తుంది.